Một ngày hè ở thôn Phùng Gia Trang (huyện Lữ Lương, tỉnh Sơn Tây, miền Bắc Trung Quốc), bầu trời xanh, nắng trải vàng trên từng mái nhà. Hàng trăm tấm pin quang điện xanh thẫm xếp thẳng hàng, lấp lánh sắc kim loại dưới ánh mặt trời, tạo nên một “biển xanh” trải dài giữa núi đồi khô cằn.
Từ những mái nhà vốn chỉ để phơi ngô, chất củi, nay nắng đã hóa thành của cải, mang về nguồn thu nhập ổn định cho bà con.
“Không cần bỏ ra đồng nào, cũng chẳng tốn công sức, mà mái nhà vẫn ‘tự sinh tiền’. Một bộ pin mặt trời đặt trên mái nhà mỗi năm mang về gần 2.000 NDT (khoảng 7,4 triệu đồng) tiền thuê, việc tốt thế này tìm đâu ra!”, ông Vương Vũ Sinh, một nông dân trong thôn, cười sảng khoái khi chỉ tay lên dãy pin trên mái nhà mình.
Những mái nhà ngày nào chỉ để phơi ngô, chất củi, giờ đây dưới nắng trở thành kho báu năng lượng, khi tấm pin mặt trời biến ánh sáng thành nguồn thu nhập ổn định cho bà con. Ảnh: Wexin
Khi ánh nắng trở thành nguồn thu nhập
Phùng Gia Trang nằm sâu trong dãy núi Lữ Lương, đường sá cách trở, dân cư lâu nay chủ yếu sống dựa vào trồng trọt và đi làm xa. Kinh tế tập thể gần như trắng tay. Nhưng thiên nhiên lại ban tặng cho vùng đất này hơn 2.400 giờ nắng mỗi năm - một nguồn tài nguyên chưa từng được khai thác đúng giá trị.
Đầu năm 2024, dự án điện mặt trời phân tán được khởi động. Ban đầu, không ít người lo ngại: mái nhà có chịu nổi sức nặng? Mưa gió sấm sét có gây chập cháy? Nếu doanh nghiệp bỏ chạy thì người dân mất trắng? Để giải tỏa băn khoăn, đội công tác địa phương cùng bí thư thôn đã mang máy đo đến từng hộ, kiểm tra chịu lực, tính toán lượng nắng, dự báo lợi ích.
Họ còn mời chuyên gia kỹ thuật về tận nơi đối thoại. Hơn chục buổi họp dân liên tiếp đã dần thuyết phục bà con rằng đây không phải canh bạc rủi ro, mà là “cuốn sổ tiết kiệm bằng ánh nắng”.
Tháng 4/2025, hệ thống pin chính thức hòa lưới. Một công ty năng lượng đầu tư hơn 1 triệu NDT (khoảng 3,7 tỷ đồng), lắp đặt 224 tấm pin trên các mái nhà đủ điều kiện. Theo thỏa thuận, doanh nghiệp khai thác điện, người dân nhận tiền thuê, trung bình 35 NDT (khoảng 130.000 đồng) mỗi tấm/năm. Sau 25 năm, thiết bị thuộc về hộ gia đình.
“Đừng coi nhẹ, tính gộp lại thì mỗi năm cả làng thêm gần 8.000 NDT (khoảng 30 triệu đồng), tương đương thu nhập trồng 20 mẫu ngô. Tiền được trả thẳng vào từng hộ, minh bạch và ổn định”, Bí thư chi bộ Vương Kế Dân nhẩm tính.
Nguồn thu này giúp bà con có thêm động lực gắn bó với quê hương. Không chỉ thế, tập thể thôn còn có thêm quỹ để sửa đường, chỉnh trang cảnh quan, hỗ trợ học sinh nghèo, cứu trợ hộ khó khăn. “Ánh nắng giờ không chỉ chiếu sáng mái nhà, mà còn sưởi ấm tình làng nghĩa xóm”, ông bí thư nói.
Lợi ích kép: Kinh tế và sinh thái
Theo tính toán, hệ thống lắp đặt này tạo ra khoảng 245.000 kWh điện mỗi năm, giúp tiết kiệm 88 tấn than tiêu chuẩn, giảm phát thải 50 tấn CO2 - tương đương trồng thêm 11.000 cây xanh. Đây là lợi ích không nhỏ đối với một vùng núi vốn chịu áp lực môi trường do khai thác và sinh hoạt.
Phùng Gia Trang là minh chứng sinh động về việc năng lượng tái tạo vừa mang lại thu nhập bền vững, vừa bảo vệ môi trường. Ảnh: Wexin
“Trước kia nhà nào cũng đốt than, đun củi, khói mù mịt; nay dùng điện sạch, trời xanh hơn, thở cũng thấy dễ chịu hơn”, một người dân trong làng chia sẻ.
Đáng chú ý, dự án còn tạo thêm việc làm tại chỗ. Những hộ nghèo hoặc phụ nữ trung niên có thể nhận công việc vệ sinh, bảo dưỡng pin định kỳ. “Lau pin cũng có thu nhập, lại không phải đi xa, vẫn kịp chăm sóc gia đình”, một người phụ nữ vui vẻ nói.
Nhìn về tương lai, bí thư thôn cho biết sẽ mở rộng quy mô, tận dụng đất đồi bỏ hoang để xây trạm quang điện tập trung, đồng thời thử nghiệm mô hình “quang điện + nông nghiệp”, “quang điện + chăn nuôi” nhằm gia tăng giá trị trên từng mét đất, từng tia nắng.
Câu chuyện ở Phùng Gia Trang là minh chứng sinh động cho một thực tế: năng lượng sạch không chỉ là lời hô hào, mà khi đi vào đời sống, nó trở thành công cụ giảm nghèo, tăng thu nhập và cải thiện môi trường. Một ngôi làng vùng núi hẻo lánh đã biết tận dụng nguồn tài nguyên ngay trên mái nhà để bước lên con đường phát triển xanh.
Ở quy mô toàn cầu, hành trình Net Zero đang đòi hỏi mọi quốc gia, mọi cộng đồng phải thay đổi tư duy về năng lượng. Từ những mái nhà nhỏ bé của nông dân đến những đô thị hiện đại, mỗi kWh năng lượng tái tạo đều góp một viên gạch vào công trình chung: giảm phát thải, chống biến đổi khí hậu, kiến tạo một nền kinh tế carbon thấp.
Phùng Gia Trang hôm nay, với những mái nhà xanh thẫm dưới ánh chiều tà, chính là minh họa rõ ràng rằng: “Xanh núi, trong nước chính là vàng bạc”. Từ ánh nắng tưởng chừng vô hình, người dân nơi đây đã tạo ra của cải, niềm tin và cả hy vọng cho một tương lai bền vững hơn.
Theo Wenming Xing Xian/Weixin
Tử Huy