Cách tính mức đóng Bảo hiểm xã hội năm 2025: Những điều người lao động và doanh nghiệp cần biết
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những trụ cột an sinh xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cuộc sống ổn định cho người lao động khi gặp phải các rủi ro trong quá trình làm việc và sau khi nghỉ hưu. Trong bối cảnh Luật BHXH sửa đổi năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, nhiều người lao động và doanh nghiệp đang đặc biệt quan tâm đến cách tính mức đóng BHXH hiện tại và trong thời gian tới.
Mặc dù Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 với nhiều điểm mới, nhưng phương pháp tính mức đóng BHXH bắt buộc vẫn được duy trì ổn định như trước.
Cách tính mức đóng Bảo hiểm xã hội năm 2025
Theo quy định hiện hành tại Luật BHXH 2014 và các văn bản hướng dẫn liên quan, người lao động và doanh nghiệp bắt buộc phải tham gia và đóng góp các loại bảo hiểm xã hội sau:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc:
- Người lao động đóng 8% mức lương làm căn cứ đóng BHXH; khoản này được trích từ tiền lương hàng tháng.
- Doanh nghiệp đóng 17%, bao gồm: 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất, 3% vào quỹ ốm đau và thai sản.
Bảo hiểm y tế (BHYT):
- Người lao động đóng 1,5%.
- Doanh nghiệp đóng 3%.
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN):
- Người lao động đóng 1%.
- Doanh nghiệp đóng 1%.
Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp:
- Doanh nghiệp đóng 0,5%.
- Người lao động không phải đóng.
Tổng cộng, theo quy định hiện hành, tỷ lệ đóng các loại bảo hiểm bắt buộc là 32% trên mức lương đóng bảo hiểm. Trong đó, người lao động đóng tổng cộng 10,5%, còn doanh nghiệp đóng tổng cộng 21,5%.
Theo Luật BHXH sửa đổi năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025), tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc không thay đổi, cụ thể:
- Người lao động vẫn đóng 8% mức lương vào quỹ hưu trí và tử tuất.
- Doanh nghiệp đóng tổng cộng 17%, trong đó: 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất, 3% vào quỹ ốm đau và thai sản.
- Các loại bảo hiểm khác như BHYT, BHTN và tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp vẫn giữ nguyên tỷ lệ đóng như hiện nay.
Như vậy, tổng mức đóng bảo hiểm bắt buộc trong năm 2025 vẫn là 32% mức lương làm căn cứ đóng, trong đó người lao động đóng 10,5% và doanh nghiệp đóng 21,5%.
Thay đổi quan trọng: Mức tham chiếu thay thế lương cơ sở
Một thay đổi đáng chú ý trong Luật BHXH 2024 là việc điều chỉnh cách tính căn cứ đóng và hưởng BHXH, bằng việc thay thế "mức lương cơ sở" bằng khái niệm mới là "mức tham chiếu" do Chính phủ quy định. Mức tham chiếu này sẽ được dùng để xác định giới hạn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm và tính toán mức hưởng các chế độ liên quan đến BHXH.
Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp khi mức lương cơ sở chưa bị bãi bỏ, mức tham chiếu tạm thời được xác định bằng với mức lương cơ sở hiện hành. Do đó, từ ngày 1/7/2025, giới hạn tiền lương đóng BHXH, BHYT... vẫn tiếp tục tính theo 20 lần mức lương cơ sở.
Về lâu dài, khi Chính phủ chính thức bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu mới sẽ được ban hành, đồng thời đảm bảo không thấp hơn mức lương cơ sở tại thời điểm bãi bỏ.
Mức lương làm căn cứ đóng BHXH
Mức lương làm căn cứ để tính đóng các loại bảo hiểm là mức lương ghi trong hợp đồng lao động. Bao gồm mức lương theo chức danh, công việc; các khoản phụ cấp lương; và các khoản bổ sung khác có tính chất thường xuyên. Không bao gồm các khoản không cố định như: thưởng, tiền ăn, hỗ trợ xăng xe, điện thoại, hiếu hỷ… nếu không được xác định rõ ràng và không mang tính thường xuyên.
Theo quy định hiện hành, mức lương đóng bảo hiểm bắt buộc phải tuân thủ các giới hạn tối thiểu và tối đa, tùy theo từng loại bảo hiểm:
- Với BHXH và BHYT, mức lương tối thiểu không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng, áp dụng cho công việc giản đơn trong điều kiện lao động bình thường.
- Mức lương tối đa làm căn cứ đóng BHXH, BHYT được ấn định bằng 20 lần mức lương cơ sở. Căn cứ theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức lương cơ sở hiện nay là 2,34 triệu đồng/tháng, do đó trần lương đóng BHXH, BHYT là khoảng 46,8 triệu đồng/tháng.
- Đối với bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), quy định về trần lương có sự khác biệt. Cụ thể, mức lương tối đa để tính đóng BHTN được xác định bằng 20 lần mức lương tối thiểu vùng. Ví dụ: Tại vùng I – nơi có mức lương tối thiểu vùng là 4,96 triệu đồng/tháng, thì mức lương tối đa làm căn cứ đóng BHTN là 99,2 triệu đồng/tháng (tương đương 20 × 4,96 triệu đồng).
Lưu ý quan trọng cho người lao động và doanh nghiệp
Mặc dù tỷ lệ đóng không thay đổi, cả người lao động và người sử dụng lao động cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:
- Mức lương đóng BHXH phải được ghi rõ trong hợp đồng lao động, đảm bảo đúng quy định pháp luật và là cơ sở để tính chế độ về sau.
- Tránh việc kê khai lương thấp hơn thực tế nhằm giảm mức đóng BHXH, vì điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi lâu dài của người lao động, đặc biệt là lương hưu.
- Người lao động nên chủ động theo dõi việc đóng BHXH của mình qua các kênh như ứng dụng VssID hoặc tra cứu trên cổng thông tin của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân.
- Doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm theo quy định, tránh bị xử phạt hành chính, truy thu hoặc ảnh hưởng đến uy tín và hoạt động lâu dài.
Năm 2025 là thời điểm đánh dấu sự chuyển mình của chính sách bảo hiểm xã hội, với nhiều điểm mới về thuật ngữ và căn cứ tính đóng. Tuy nhiên, về bản chất, cách tính mức đóng BHXH bắt buộc vẫn được giữ ổn định. Việc nắm rõ các tỷ lệ đóng, mức lương làm căn cứ và trách nhiệm của mỗi bên là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động, đồng thời giúp doanh nghiệp hoạt động đúng quy định pháp luật.
Bảo An