Hành trang giúp trẻ từng bước trở thành 'công dân toàn cầu' nên bắt đầu từ đâu?

3 giờ trướcBài gốc

Minh Hà (áo đỏ) là một trong những cầu thủ nổi bật trong nhiều mùa giải bóng rổ cúp Nestlé MILO.

Công dân toàn cầu không còn là hình mẫu xa vời

Theo sổ tay hướng dẫn về Giáo dục Công dân Toàn cầu (GCED) do UNESCO và Trung tâm APCEIU công bố năm 2023, phụ huynh, người chăm sóc và cộng đồng được khuyến khích đóng vai trò chủ động trong việc nuôi dưỡng công dân toàn cầu, bắt đầu từ những tương tác và định hướng giáo dục sớm trong chính gia đình và môi trường sống hàng ngày.

Trong đó, công dân toàn cầu được định nghĩa là những cá nhân có tư duy toàn cầu, thành thạo ngoại ngữ, am hiểu liên văn hóa, có năng lực số, kỹ năng mềm vững vàng và tinh thần trách nhiệm với cộng đồng. Đây không còn là một khái niệm xa vời trong giáo dục hiện đại, mà đang dần trở thành đích đến mới mà nhiều bậc phụ huynh Việt hướng tới khi nuôi dạy con.

Những kỹ năng này không thể hình thành chỉ qua sách vở hay các tiết học trên lớp. Trẻ cần được tham gia thêm vào các hoạt động ngoại khóa, thể thao, năng khiếu và nghệ thuật… để được rèn luyện và bồi dưỡng năng lực từ sớm. Tại những môi trường này, trẻ được tin tưởng, được trao cơ hội để thử sức và “được” sai, từ đó lớn lên từ chính trải nghiệm thực tế.

Tư duy này đang lan rộng trong cộng đồng phụ huynh hiện đại. Trước khi nghĩ đến việc con đi đâu, học trường nào, nhiều cha mẹ nay chọn cách đồng hành, lùi một bước để quan sát, hỗ trợ con trưởng thành theo đúng nhịp điệu riêng. Đó là lúc hành trình xây dựng một công dân toàn cầu thật sự bắt đầu.

Từng bước nuôi dưỡng thế hệ “công dân toàn cầu” tương lai

Như gia đình chị Phương Thảo (Hà Nội) đã bắt đầu hành trình ấy một cách kiên nhẫn và âm thầm. Con gái chị - Minh Hà (2010) từng là cô bé khá hướng nội, cho đến khi được bố mẹ trao cơ hội trải nghiệm ở nhiều môi trường khác nhau. Chị Thảo nhận ra con chỉ thực sự bứt phá khi được đặt vào môi trường phù hợp.

Tính đến nay Hà có hơn 10 năm học piano, 3 năm học vẽ, 4 năm tập kickfit, nấu ăn khéo đến mức có cả kênh YouTube riêng do em tự thực hiện. Về vận động, em chơi tốt các môn như bơi, chạy bền, và đặc biệt đam mê bóng rổ.

Những trải nghiệm này giúp Hà phát triển nhiều mặt, từ tư duy thẩm mỹ, khả năng giao tiếp, trình bày ý tưởng, đến khả năng làm việc nhóm. Từng học trong môi trường quốc tế cũng là một lợi thế giúp em tự tin sử dụng tiếng Anh.

Trong giải ASIA Cup được tổ chức vào tháng 4/2025 vừa qua, Minh Hà cùng toàn đội bóng rổ U16 Việt Nam đã có cơ hội thi đấu cùng các tuyển khu vực như Indonesia, Thái Lan, Malaysia và tham gia sinh hoạt trong môi trường đa văn hóa. “Lúc giao tiếp con cũng run lắm, nhưng sau đó thì con thấy rất vui và tự hào vì mình làm được”, Hà kể lại.

“Mỗi môi trường là một cơ hội để con cọ xát và trưởng thành. Gia đình cùng con đi qua từng giải đấu, từng thất bại, từng trải nghiệm, chính những va chạm thực tế đó sẽ giúp con có nền tảng để tự tin bước vào đời,” chị Thảo chia sẻ.

Từ mỗi trải nghiệm thực tế, trẻ đều tích lũy được những bài học riêng. Riêng với thể thao, giá trị mang lại không chỉ nằm ở việc rèn luyện thể chất mà còn ở ý chí, khả năng làm việc nhóm và kỷ luật cá nhân - những năng lực cốt lõi của một công dân toàn cầu trong thế kỷ 21.

Theo chuyên gia Đoàn Minh Xương, Trưởng phòng Bóng đá học đường, Liên đoàn Bóng đá TP.HCM cho biết: “Chính việc hoàn thành từng nhiệm vụ nhỏ trong quá trình tập luyện, thi đấu sẽ giúp các em hình thành thói quen nỗ lực trong cuộc sống. Đây là điều rất quan trọng nếu sau này các em muốn trở thành những công dân có ích cho xã hội. Ở nước ngoài, người ta gọi đó là ‘nguồn nhân lực chất lượng cao’ - những cá nhân có sức khỏe, kỹ năng, tinh thần và khả năng hòa nhập, hay còn gọi là ‘công dân toàn cầu’.”

Ông Đoàn Minh Xương, Trưởng phòng Bóng đá học đường, Liên đoàn Bóng đá TP.HCM.

Đồng tình với quan điểm trên, không riêng chị Thảo, nhiều phụ huynh ngày nay không còn đặt áp lực trên thành tích và điểm số của con. Thay vào đó, họ giúp con phát triển toàn diện theo nhịp điệu riêng, theo năng khiếu và sở thích con đam mê, chú trọng hơn vào kỹ năng sống cho tương lai.

Và hành trình cha mẹ nuôi dưỡng con trở thành một công dân toàn cầu đôi khi không cần bắt đầu từ điều gì lớn lao. Đó có thể là việc giúp con mở “cánh cửa” đầu tiên để bước ra khỏi vùng an toàn của chính mình.

Với cậu bé Phan Anh (2014), bóng rổ và cờ vua chính là những “cánh cửa” đầu tiên ấy, là nơi giúp em học cách vượt qua nỗi sợ và thích nghi với môi trường mới, dù là bất cứ đâu. “Con còn nhớ giải bóng rổ cúp MILO năm 2023, mặc dù rất sợ nhưng con vẫn xung phong và được thầy cho vào sân, con sợ làm lỗi mà không ngờ là đã giúp đội ghi bàn,” Phan Anh kể lại, ánh mắt lấp lánh niềm tự hào.

Từ những trải nghiệm với bóng rổ, Phan Anh dần biết cách bày tỏ quan điểm, chấp nhận thất bại và tìm giải pháp cải thiện để bản thân tốt lên mỗi ngày. Chơi cờ vua còn giúp em kiên nhẫn và phát triển tư duy logic. Đó cũng chính là những năng lực nền tảng của một công dân toàn cầu - người có thể giao tiếp hiệu quả, hợp tác trong tập thể, sẵn sàng học hỏi không ngừng để kết nối với thế giới rộng lớn ngoài kia.

“Gia đình cũng không ngại vất vả đưa đón con đến câu lạc bộ cờ vua hay lớp tập bóng rổ mỗi tuần, luôn sát sao từng bữa ăn giấc ngủ. Chỉ cần đó là điều con yêu thích và muốn theo đuổi, bố mẹ sẽ ủng hộ hết mình”, chị Nhật Quỳnh, mẹ của Phan Anh cho biết.

Từng cột mốc quan trọng của Phan Anh luôn có bóng dáng bố mẹ đồng hành và cổ vũ.

Từ những hành trình ấy có thể thấy: để trở thành một công dân toàn cầu, không có công thức chung hay lộ trình duy nhất. Quan trọng là trẻ được phát triển toàn diện, về thể chất, tư duy, cảm xúc trong môi trường không bị giới hạn bởi khuôn mẫu, và luôn có cha mẹ tin tưởng, tiếp sức đúng lúc.

Trên hành trình chuẩn bị cho con vững bước ra thế giới, bên cạnh sự chủ động của gia đình, vẫn luôn có sự đồng hành âm thầm từ các doanh nghiệp đặt tâm huyết vào sự phát triển thế hệ tương lai. Điển hình là Nestlé MILO - nhãn hàng dinh dưỡng gắn liền với thể thao học đường - nhiều năm qua đã và đang đồng hành với hàng triệu phụ huynh Việt cùng nuôi dưỡng thế hệ trẻ phát triển toàn diện về thể chất lẫn tinh thần, được bồi đắp kỹ năng và kinh nghiệm sống cần thiết giúp trẻ từng bước trở thành “công dân toàn cầu” tương lai.

Bà Lê Bùi Thị Mai Uyên, Giám đốc ngành hàng MILO và Sữa, Công ty Nestlé Việt Nam chia sẻ: “Nhiều năm qua Nestlé MILO không ngừng nỗ lực và chung tay xây dựng một thế hệ trẻ Việt Nam năng động hơn, thông qua việc mở rộng các sân chơi thể thao học đường và các giải đấu phong trào cho trẻ thuộc khuôn khổ chương trình Năng Động Việt Nam. Bởi chúng tôi luôn tin rằng thể thao là người thầy giúp trẻ không những phát triển thể chất, tinh thần mà còn trang bị cho trẻ những phẩm chất cần thiết cho tương lai: kiên trì, bền bỉ, tinh thần đồng đội, kỷ luật...”

Trong thời gian tới, Nestlé MILO sẽ tích cực phối hợp cùng cơ quan ban ngành để đẩy mạnh các hoạt động tổ chức và tài trợ thể thao, nhằm tạo ra các sân chơi bổ ích giúp trẻ trang bị kỹ năng nền tảng, vững bước ra thế giới rộng lớn như những công dân toàn cầu thực thụ, đại diện nhãn hàng nói thêm.

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/hanh-trang-giup-tre-tung-buoc-tro-thanh-cong-dan-toan-cau-nen-bat-dau-tu-dau-post744263.html