Hành trình 80 năm đi lên từ gian khó

12 giờ trướcBài gốc

NGUYỄN HOÀNG GIANG - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh

Tự hào với truyền thống cách mạng

Quảng Ngãi - vùng đất hội tụ, giao thoa của ba nền văn hóa: Sa Huỳnh, Chămpa và Đại Việt, có truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh cách mạng kiên cường. Đây còn là quê hương của đội hùng binh Hoàng Sa năm xưa đã vượt qua nghìn dặm biển khơi để cắm mốc xác lập chủ quyền của Việt Nam với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Nhiều phong trào cách mạng tiêu biểu cũng bắt đầu từ Quảng Ngãi, như Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ; Cuộc đấu tranh lưu huyết, đấu tranh tuyệt thực của những người cộng sản tại Nhà ngục Kon Tum, làm nên bản hùng ca sống mãi với thời gian...

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang kiểm tra tiến độ thực hiện dự án Đầu tư xây dựng kè chống sạt lở kết hợp tạo quỹ đất bờ bắc sông Trà Khúc (đoạn qua xã Tịnh An và Tịnh Long, thuộc TP.Quảng Ngãi cũ), tháng 4/2025. Ảnh: THANH PHƯƠNG

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân và đế quốc xâm lược, Quảng Ngãi cũng là nơi lập nên nhiều chiến công mang tính bước ngoặt, như thắng lợi của Cuộc Khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi, tiêu biểu cho tinh thần quật khởi của nhân dân ta, đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng miền Nam.

Chiến thắng Ba Gia lẫy lừng, góp phần làm thất bại hoàn toàn chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ - ngụy. Chiến thắng Vạn Tường lịch sử ngày 18/8/1965, thể hiện cao độ quyết tâm đánh thắng đế quốc Mỹ, theo tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Chiến thắng ngày 24/3/1975 là một trong những sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh của Đảng bộ, quân và nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi hoàn toàn giải phóng.

Trên địa bàn Kon Tum, quân và nhân dân các dân tộc đã đoàn kết một lòng với Đảng, anh dũng chiến đấu và lập nên nhiều chiến công. Điển hình là Chiến thắng Măng Đen, Măng Bút, Kon Braih; Chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh mùa hè 1972 và chiến thắng 16/3/1975 lịch sử giải phóng hoàn toàn tỉnh Kon Tum, góp phần vào Đại thắng mùa Xuân năm 1975, thống nhất nước nhà.

Đoàn kết xây dựng quê hương

Sau giải phóng năm 1975, tỉnh Quảng Ngãi hợp nhất với tỉnh Bình Định thành tỉnh Nghĩa Bình. Khi tái lập năm 1989, Quảng Ngãi là một tỉnh nghèo, hạ tầng yếu kém, ngân sách phụ thuộc trung ương. Tuy nhiên, với tinh thần đoàn kết xây dựng quê hương của cả hệ thống chính trị, GRDP (giá so sánh) của tỉnh bình quân cả thời kỳ 1989 - 2020 tăng 8,6%/năm. Quy mô kinh tế năm 2020 đạt gần 86 nghìn tỷ đồng, gấp hơn 200 lần năm 1989; GRDP bình quân đầu người năm 2020 gần 70 triệu đồng/năm.

Sự kiện mang tính bước ngoặt đối với Quảng Ngãi là thành lập KKT Dung Quất (1996), khánh thành Nhà máy lọc dầu Dung Quất (2009); đưa vào hoạt động Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất (2019)... đã góp phần nâng giá trị sản xuất công nghiệp từ 601 tỷ đồng (1989) lên gần 106 nghìn tỷ đồng (2020), bình quân tăng 17,5%/năm.

Các sản phẩm công nghiệp đã xuất khẩu sang hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ. Thu ngân sách năm 2020 đạt hơn 18 nghìn tỷ đồng, gấp 650 lần. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ năm 2020 đạt hơn 54 nghìn tỷ đồng, bình quân tăng hơn 21,3%/năm. Kim ngạch xuất khẩu hơn 1,4 tỷ USD, bình quân tăng hơn 20,2%/năm, với các mặt hàng chủ lực là thép, cơ khí, may mặc... Sản phẩm OCOP phát triển đa dạng, với hơn 200 sản phẩm, đặc sản tiêu biểu, như tỏi Lý Sơn, quế Trà Bồng, cá bống Sông Trà...

Công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Bình Sơn hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục hành chính. Ảnh: THIÊN HẬU

Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 47,45% (1989) xuống còn 6,41% (2020). Công tác chăm sóc người có công với cách mạng, an sinh xã hội được quan tâm và thực hiện chu đáo. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác kinh tế, văn hóa với nhiều địa phương của Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Canada...

Tỉnh Kon Tum được tái lập năm 1991, nền kinh tế còn nhiều khó khăn, GRDP bình quân đầu người 88,6 USD/người, thu ngân sách chỉ có 7,8 tỷ đồng... Tuy nhiên, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, giai đoạn 1992 - 2020, đạt tăng trưởng GRDP bình quân hơn 9%/năm, quy mô kinh tế tăng 124 lần, GRDP bình quân đạt 1.864 USD/người vào năm 2020.

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, sản phẩm Sâm Ngọc Linh được mệnh danh là thần dược cho sức khỏe, được Thủ tướng Chính phủ công nhận là “Quốc bảo” của Việt Nam. Công nghiệp và du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Thu ngân sách tăng nhanh, hạ tầng giao thông kết nối Tây Nguyên - Lào - Campuchia được đầu tư. Tỷ lệ hộ nghèo từ hơn 65% năm 1991 xuống còn 10,29% năm 2020; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng lên. Diện mạo nông thôn, đô thị không ngừng đổi mới.

Vùng phát triển năng động

Giai đoạn 2021- 2025, tỉnh Quảng Ngãi (sau hợp nhất) tiếp tục được đánh giá là địa phương phát triển năng động ở khu vực miền Trung. Tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) ước đạt gần 93 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 7,30%/năm, xếp hạng 10/34 tỉnh, thành phố cả nước. Quy mô nền kinh tế đến năm 2025 đạt gần 189 nghìn tỷ đồng (giá hiện hành), xếp hạng 23/34 tỉnh, thành phố cả nước.

Tỷ trọng công nghiệp - xây dựng và dịch vụ chiếm 70,3% GRDP. Bình quân GRDP đầu người ước đạt gần 4.000USD, thu nhập bình quân đầu người gần 54,89 triệu đồng/người/năm, tăng bình quân 9,4%/năm. Thu ngân sách nhà nước vượt chỉ tiêu trung ương giao, tổng thu 5 năm ước hơn 170 nghìn tỷ đồng. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt gần 348 nghìn tỷ đồng.

Lĩnh vực công nghiệp có bước phát triển đột phá, giá trị sản xuất năm 2025 ước đạt 186 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 10,72%/năm. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo giữ vai trò chủ lực, tập trung vào chế biến nông, lâm, thủy sản, dược liệu xuất khẩu sang thị trường quốc tế. Khu kinh tế Dung Quất, KKT Cửa khẩu quốc tế Bờ Y và các KCN được đầu tư, thu hút các dự án lớn và đang tập trung xây dựng Trung tâm Lọc hóa dầu và Năng lượng quốc gia.

Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2025 ước đạt trên 31 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 4,7%/năm. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 59,45%. Có hơn 4.000ha Sâm Ngọc Linh trồng dưới tán rừng. Khai thác thủy sản theo hướng bền vững, nhận thức của ngư dân về chống IUU được nâng lên. Dịch vụ phát triển đa dạng, giá trị sản xuất năm 2025 ước đạt 50 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 6,05%/năm. Kim ngạch xuất khẩu đạt 3.653 triệu USD, tăng 16,6%/năm. Du lịch có bước chuyển biến tích cực, tập trung ở Lý Sơn và Măng Đen, thu hút 4,9 triệu lượt khách, doanh thu 2.640 tỷ đồng...

Hạ tầng kinh tế, xã hội được đầu tư mạnh, với nhiều dự án giao thông như đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh, đường Hoàng Sa - Dốc Sỏi và phối hợp thực hiện tuyến cao tốc Bắc - Nam. Hạ tầng thủy lợi, điện, công nghệ thông tin đã được cải thiện, với tổng công suất điện tái tạo 1.191MW. Môi trường đầu tư thông thoáng, thu hút 188 dự án trong nước (122 nghìn tỷ đồng) và 23 dự án FDI (770 triệu USD).

Văn hóa được bảo tồn, phát huy; chất lượng giáo dục được nâng lên; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 63,96%. Khoa học công nghệ được chú trọng phát triển, hỗ trợ 68 dự án khởi nghiệp, kinh tế số chiếm 6,02% GRDP. Chất lượng y tế ngày càng được cải thiện, có 100% xã đạt chuẩn quốc gia, 9,66 bác sĩ/vạn dân, bảo hiểm y tế đạt 95,17%. Tỷ lệ hộ nghèo giảm 2,17%/năm, miền núi 4,64%/năm. Hoàn thành Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, với 9.071 căn nhà theo đúng tiến độ đề ra...

Tận dụng hiệu quả không gian phát triển mới

Sau khi hợp nhất, tỉnh Quảng Ngãi mới có diện tích gần 15 nghìn ki lô mét vuông, đứng thứ 5 cả nước. Sự hợp nhất này không chỉ là sự kết hợp hai đơn vị hành chính, hai không gian phát triển, mà còn là sự hòa quyện giữa hai vùng văn hóa, hai dòng chảy lịch sử, mở ra một không gian, động lực phát triển mới cho Quảng Ngãi.

Nằm ở vị trí trung tâm của cả nước, Quảng Ngãi được xem là mắt xích quan trọng trong hành lang kinh tế Bắc - Nam và Đông - Tây... Mắc xích này được kết nối bởi tuyến đường cao tốc Bắc - Nam, đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh, đường cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum và tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, cảng biển nước sâu Dung Quất, cửa khẩu Bờ Y... Đây là lợi thế và cơ hội để hàng hóa trung chuyển nhanh từ cảng biển vào đất liền và ngược lại, đồng thời kết nối với các nước trong khu vực và quốc tế.

Tuyến đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh đoạn qua xã Tịnh Khê đã đưa vào sử dụng, kết nối giao thông thuận lợi, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Ảnh: PV

Hiện nay, tỉnh Quảng Ngãi đang tập trung triển khai thực hiện 4 nghị quyết “Bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị. Tổ chức rà soát, tích hợp, cập nhật điều chỉnh Quy hoạch tỉnh, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tỉnh Quảng Ngãi (mới), bảo đảm đồng bộ, hiệu quả. Xây dựng và mở rộng không gian phát triển vùng, liên kết vùng và cả nước. Ưu tiên phát triển các ngành kinh tế trụ cột của tỉnh, như công nghiệp thông qua KKT Dung Quất, KKT Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y và các KCN, Cụm công nghiệp.

Tập trung phát triển thương mại, logistics gắn với cảng biển, sân bay và cửa khẩu; khu du lịch biển, đảo Lý Sơn, khu du lịch sinh thái Măng Đen, các điểm du lịch gắn với di sản lịch sử, văn hóa, tâm linh và bản sắc văn hóa của các đồng bào các dân tộc... Phát triển nông nghiệp công nghệ cao đối với nông, lâm sản, dược liệu; xây dựng mô hình liên kết đa ngành, đa lĩnh vực, gồm: công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao; du lịch, dịch vụ, năng lượng sạch; đô thị, nông thôn đồng bộ và hiện đại...

Tận dụng lợi thế trục hành lang kinh tế Đông - Tây kết nối Nam Lào - Đông Bắc Campuchia - Thái Lan, các nước Tiểu vùng sông MêKông và quốc tế để phát triển kinh tế biển, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; mở rộng dư địa và tạo không gian phát triển mới.

Tin rằng, với cơ hội và tiềm năng, lợi thế sẵn có, cùng với tinh thần đoàn kết, thống nhất trong cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp, nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh và sự quan tâm, hỗ trợ của trung ương, tỉnh Quảng Ngãi sẽ tiếp tục có bước phát triển vượt bậc trong những năm đến. Phấn đấu trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030, là trung tâm kinh tế của vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên và vùng động lực miền Trung, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ I nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Nguồn Quảng Ngãi : https://baoquangngai.vn/hanh-trinh-80-nam-di-len-tu-gian-kho-56388.htm