Ông Bế Văn Mai chăm sóc vườn tiêu trong trang trại - Ảnh: P.P
Cơn đau “vàng trắng”
Ông Bế Văn Mai (SN 1960) là người dân tộc Nùng, quê ở tỉnh Cao Bằng, nhưng sinh ra và lớn lên ở thị trấn Nông trường Việt Trung cũ, nay là xã Nam Trạch, tỉnh Quảng Trị. Cuộc đời của ông là câu chuyện đầy kịch tính về sự kiên trì và ý chí vươn lên của một nông dân không cam chịu đói nghèo.
Ông Mai kể, vào những năm đầu thập niên 1990, cũng như nhiều gia đình nông dân khác, cuộc sống của gia đình ông chật vật trăm bề. Lúc đó ông chỉ có một ước mơ cháy bỏng là được sở hữu cho riêng mình một miếng đất để sản xuất, cải thiện cuộc sống. Và rồi, ước mơ của ông đã trở thành hiện thực khi Chính phủ có Nghị định 64/1993, giao đất trống, đồi núi trọc cho người dân trồng rừng, cây công nghiệp.
Những năm 1994-1995, trong lúc nhiều người còn e ngại thì gia đình ông Mai đã quyết định dùng toàn bộ vốn liếng của gia đình và huy động sự đóng góp của anh em, bạn bè để nhận 15 ha đất trống đồi núi trọc trồng cây cao su.
Nhưng cây cao su không phải là loại cây trồng có thể “ăn ngay” được mà cần đầu tư lớn và mất 7-8 năm mới cho mủ. Thiếu tiền để đầu tư, ông Mai áp dụng phương châm “lấy ngắn nuôi dài” bằng cách trồng xen cây các loại cây ngắn ngày, đặc biệt là dưa hấu vào vườn cây cao su.
Năm 2002, sau nhiều năm quăng quật với đất, vườn cây cao su của gia đình ông Mai đã bắt đầu cho thu hoạch và đã thực sự cho gia đình ông một cuộc sống sung túc, giàu có. Không chỉ trả hết nợ, ông Mai còn xây được nhà, sắm được cả xe hơi và đầu tư cho con đi du học ở nước ngoài. Ngoài ra ông Mai còn góp hàng chục tỉ đồng vốn để thành lập công ty xây dựng.
Nhưng rồi, năm 2013, sau một cơn bão lớn, vườn cao su của gia đình ông Mai bị gãy đổ hoang tàn. Thành quả hàng chục năm gây dựng, bỗng chốc thành mây khói. Không nản chí, ông đã huy động nhân lực dựng lại từng gốc cây, chăm sóc, mong rừng cao su phục hồi.
Thế nhưng, vài năm tiếp theo, vườn cao su chưa kịp phục hồi thì bão lớn lại tràn qua làm cho xơ xác. Chưa dừng lại ở đó, giá mủ cao su liên tục rớt chạm đáy, cộng với giá vật tư phân bón tăng cùng với khoản đầu tư vào công ty xây dựng bị thua lỗ, từ một tỉ phú “vàng trắng”, ông Mai đã thực sự “trắng tay”, về lại con số 0.
Làm lại từ đầu với cây có múi
Trước những tổn thất nặng nề của vườn cây cao su, ông Mai nhiều đêm trăn trở. Ông nghĩ, mình có nhất thiết phải theo đuổi cây cao su bằng mọi giá, hay thay thế bằng loại cây trồng khác?. Qua các kênh thông tin, ông biết vùng miền tây Hà Tĩnh, Nghệ An, Hòa Bình… bà con trồng cam, bưởi rất hiệu quả.
Vậy là ông lại “khăn gói quả mướp” tìm đến những nơi đó để tìm hiểu, học tập. Sau thời gian nắm bắt, tích lũy kinh nghiệm, ông Mai đã quyết định chọn các giống cây có múi để về trồng thay thế cây cao su.
Đầu năm 2015, ông Mai bắt đầu trồng thí điểm 2 ha giống cam Cao Phong (Hòa Bình) trong trang trại của mình. Ban đầu khó khăn không phải là ít bởi cam là loại cây ăn quả đòi hỏi kỹ thuật gieo trồng và quy trình nghiêm ngặt.
Tuy nhiên, nhờ chịu khó tìm tòi, học hỏi, tham vấn ý kiến các chuyên gia nông nghiệp, đồng thời tuân thủ sử dụng các loại thuốc sinh học, phân hữu cơ để chăm bón cho cây và tự chủ động nguồn nước tưới, vườn cam của gia đình ông Mai ngày càng phát triển tươi tốt.
“Với nguồn vốn đầu tư hơn 3,5 tỉ đồng, đến nay gia đình tôi đã có 6 ha cam, 1 ha chanh cho thu hoạch. Nhờ chăm sóc đúng quy trình theo tiêu chuẩn VietGAP, năng suất, chất lượng của vườn cam đạt kết quả cao. Trung bình 1 ha cam cho sản lượng từ 20-25 tấn quả/vụ, với giá bán trên thị trường từ 20.000-25.000 đồng/kg, trung bình mỗi vụ cam gia đình thu về từ 2,4-2,6 tỉ đồng”, ông Mai chia sẻ.
Với nhiều thành tích đạt được trong phong trào thi đua yêu nước, ông Bế Văn Mai đã được nhận nhiều phần thưởng của các cấp, ngành từ địa phương đến Trung ương. Hiện, ông Mai đang được Hội Nông dân tỉnh chọn đề cử cho danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025”.
Người luôn đi tìm “cái mới”
Bây giờ, với nguồn thu nhập hàng tỉ đồng mỗi năm từ cây cam, ông Mai một lần nữa lại trở thành tỉ phú nông dân. Vậy mà khi trò chuyện cùng ông, chúng tôi thật sự khâm phục, bởi tinh thần “khởi nghiệp” và ý tưởng làm giàu chưa bao vơi cạn. Ở cái tuổi 65, ông không chỉ là tấm gương nông dân tiêu biểu, có tinh thần lao động cần cù mà còn là một người luôn đi tìm “cái mới” và không ngừng đổi mới.
Mặc dù đang có thu nhập cao từ cây cam, nhưng ông Mai cũng đã tính đến chuyện phải tìm thêm giống cây mới để thay thế khi đất cũ, không còn phù hợp.
“Sau khi cây cam đã quen đất và có thể bị thoái hóa thì tôi sẽ làm mới đất bằng cách chuyển qua trồng tiêu. Tôi quyết định chọn giống tiêu Tùng Linh ở tỉnh Đăk Nông cũ vì đây là giống tiêu sai quả, ít sâu bệnh, cho năng suất gấp 3 lần giống tiêu bình thường. Sau khi chuyển qua trồng tiêu, tôi cũng đặt mục tiêu đạt 10 tấn tiêu khô/năm”, ông Mai chia sẻ thêm.
Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQVN tỉnh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Trần Tiến Sỹ đánh giá: “Không chỉ đi đầu trong phong trào thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, ông Bế Văn Mai còn có nhiều đóng góp cho hoạt động hội và phong trào nông dân của tỉnh. Hàng năm, ông Mai đều tích cực tham gia hỗ trợ, tập huấn kỹ thuật trồng trọt cho hàng trăm hộ nông dân trên địa bàn. Đồng thời hỗ trợ 40 triệu đồng và nhiều loại cây, con giống cho các hộ gia đình khó khăn, giúp họ cùng vươn lên”.
Phan Phương