Tổ hợp điều khiển vũ khí không đối không Ш101ВЭП được bố trí trên máy bay dùng để giải quyết các nhiệm vụ chiến đấu, chiếm ưu thế trên không trung khi thực hiện các hoạt động tác chiến, cũng như tiêu diệt các mục tiêu mặt đất, mặt biển.
Hệ thống tự kiểm tra của tổ hợp điều khiển vũ khí không đối không dùng để đánh giá tình trạng kỹ thuật của các thành phần thiết bị trong tổ hợp trên máy bay, khi thực hiện công tác chuẩn bị bay, thực hành bay và bảo dưỡng kỹ thuật. Hệ thống bảo đảm kiểm tra tình trạng kỹ thuật và phát hiện hỏng hóc đến các tấm, các khối, theo thiết kế có thể thay thế được của tổ hợp. Sau khi thực hiện chu trình tự kiểm tra, kết quả kiểm tra sơ bộ được tổ hợp hiển thị trên kính ngắm thông báo các hỏng hóc cơ bản, còn các hỏng hóc chi tiết được tổ hợp lưu trong bộ nhớ máy tính số 1 của tổ hợp.
Thiếu tá Đồng Văn Đức giới thiệu sáng kiến “Thiết bị tự động đọc dữ liệu kết quả tự kiểm tra của tổ hợp điều khiển vũ khí không đối không trên máy bay Su-30MK2".
Lúc này, nhân viên kỹ thuật sử dụng khối H001-66 (trong thành phần của tổ hợp) thực hiện các thao tác theo quy trình công nghệ để đọc bộ nhớ máy tính, ghi lại các thông báo hỏng hóc của tổ hợp. Từ đó, các nhân viên kỹ thuật sẽ áp dụng các quy trình tìm kiếm và khắc phục hỏng hóc khác nhau của tổ hợp theo các phiếu công nghệ kiểm tra chuyên sâu. Tuy nhiên, việc thao tác trên khối H001-66 cần ít nhất 2 người. Các thao tác sử dụng khối H001-66 để đọc bộ nhớ máy tính được thực hiện hoàn toàn thủ công, tốn nhiều thời gian, thao tác phức tạp, dễ xảy ra sai sót, gây khó khăn cho nhân viên kỹ thuật... Cùng với đó, quá trình thông điện kiểm tra máy bay, môi trường xung quanh rất ồn, khó giao tiếp giữa các nhân viên kỹ thuật trong buồng lái và dưới mặt đất.
Xuất phát từ thực tế trên, Thiếu tá Đồng Văn Đức, Trợ lý vô tuyến điện tử, Ban Kỹ thuật Trung đoàn 923 đã nghiên cứu sáng kiến “Thiết bị tự động đọc dữ liệu kết quả tự kiểm tra của tổ hợp điều khiển vũ khí không đối không trên máy bay Su-30MK2”. Sáng kiến gồm thiết bị tự động đọc dữ liệu kết quả tự kiểm tra của tổ hợp điều khiển vũ khí không đối không; tài liệu kỹ thuật và các bản vẽ thiết kế cùng báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu. Quá trình thử nghiệm tại Xưởng Bảo dưỡng kỹ thuật hàng không (Ban Kỹ thuật, Trung đoàn 923) cho thấy, thiết bị này đã giúp nhân viên kỹ thuật không cần ghi nhớ các hỏng hóc mà chỉ cần kết nối thiết bị kiểm tra vào máy bay và không cần thao tác gì thêm, thiết bị sẽ tự động hiển thị hỏng hóc; nhờ đó giúp tiết kiệm thời gian, công sức, tăng tính chủ động trong công tác bảo đảm kỹ thuật.
Trung tá Nguyễn Ánh Ngọc, Chủ nhiệm Kỹ thuật Trung đoàn 923, cho biết: Từ khi đưa vào hoạt động đến nay, thiết bị đạt được đầy đủ các chỉ tiêu, tham số kỹ thuật đã được phê duyệt; giải quyết bài toán ứng dụng thực tiễn, giúp nhân viên kỹ thuật dễ dàng, nhanh chóng đưa ra phương pháp tìm kiếm và khắc phục hỏng hóc tổ hợp điều khiển vũ khí trong quá trình bảo dưỡng, sửa chữa, tăng tính chủ động trong công tác bảo đảm kỹ thuật, góp phần hoàn thành nhiệm vụ bay huấn luyện, trực ban sẵn sàng chiến đấu của đơn vị. Sáng kiến này đã đoạt giải nhì Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ 24.
Bài và ảnh: ĐỨC LƯU