Ngày 12-11, Tòa án Southwark (Anh) tuyên phạt Qian Zhimin (47 tuổi, bí danh là Zhang Yadi) 11 năm 8 tháng tù vì tội rửa tiền và tàng trữ tài sản phi pháp. Qian Zhimin đóng vai trò chủ chốt trong đường dây lừa đảo hơn 128.000 nạn nhân từ năm 2014 đến 2017. “Khi nhóm của chúng tôi tìm thấy Zhimin Qian, bà ta đã trốn tránh công lý nhiều năm. Việc bắt giữ đối tượng đã dẫn đến một cuộc điều tra phức tạp, đòi hỏi bằng chứng từ nhiều khu vực pháp lý và việc xem xét cẩn thận hàng nghìn tài liệu. Chúng tôi vô cùng tự hào khi nhóm điều tra và các đối tác đã làm việc không mệt mỏi trong vụ án này” - Thanh tra Isabella Grotto, người dẫn đầu cuộc điều tra tại Sở Cảnh sát London cho biết.
Với số tiền lừa đảo từ Trung Quốc, Qian Zhimin sống sang chảnh, đi du lịch khắp châu Âu
Chuyên án kéo dài 7 năm
Cảnh sát mô tả vụ án là một cuộc điều tra phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan pháp lý và kéo dài 7 năm. Truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết, nữ quái là kẻ cầm đầu một đường dây lừa đảo đa cấp quy mô lớn bị triệt phá vào năm 2017. Sau khi Trung Quốc thực hiện các quy định pháp lý về tiền điện tử vào năm 2017, Qian đã dùng hộ chiếu giả rời đại lục qua biên giới với Myanmar, đến Thái Lan, Lào và cuối cùng là Vương quốc Anh, mang theo toàn bộ số tiền của các nạn nhân mà cô ta đã chuyển đổi thành Bitcoin. Sau đó, cô ta đã cố gắng rửa tiền bất hợp pháp thông qua việc mua bất động sản và các tài sản khác.
Cảnh sát cho biết, Qian sống ngoài vòng pháp luật khoảng 6 năm, lưu trú tại các khách sạn sang trọng và tham quan khắp châu Âu - cẩn thận tránh các quốc gia có hiệp ước dẫn độ với Trung Quốc. Kẻ đào tẩu này đã sống một cuộc sống xa hoa ở Anh. Trong 3 tháng, cô ta đã chi khoảng 92.500 bảng tại Harrods - một cửa hàng bách hóa sang trọng. Đặc biệt, việc sống trong biệt thự ở Hampstead trị giá 30 triệu USD đã làm dấy lên nghi ngờ về nguồn gốc tài sản của nữ doanh nhân bí ẩn này.
Tại Anh, Qian Zhimin đã rửa tiền với sự trợ giúp của Jian Wen (43 tuổi, người Trung Quốc). Jian đã bị kết án tù 6 năm 8 tháng vì tham gia vào vụ lừa đảo vào tháng 5-2024. Jian đến Anh vào năm 2007 và sống một cuộc sống giản dị ở Leeds từ năm 2011 đến 2017 trước khi làm việc tại một cửa hàng đồ ăn ở Đông Nam London. Cô ta chuyển đến sống cùng Qian tại Hampstead vào tháng 9-2017. Trong quá trình giúp rửa tiền lừa đảo, Wen đi lại bằng xe Mercedes và đưa con trai từ Trung Quốc sang Anh để theo học tại một trường tư thục. Jian khẳng định không biết Qian là siêu lừa. Cô ta khai nhận đã giúp Qian điều hành một doanh nghiệp trang sức có chi nhánh ở Singapore, Malaysia và Trung Quốc. Vào tháng 1-2025, thẩm phán đã buộc Jian phải trả lại hơn 3 triệu bảng Anh trong vòng 3 tháng, hoặc phải ngồi tù thêm 7 năm nữa. Số tiền có thể thu hồi được là từ Bitcoin và 2 bất động sản ở Dubai.
Vụ việc có bước đột phá khi Cảnh sát London đột kích biệt thự của Qian ở Hampstead vào năm 2018 và tịch thu các thiết bị chứa 61.000 Bitcoin (tương đương hơn 5 tỷ bảng Anh theo giá hiện tại). Cảnh sát tin rằng đây là vụ thu giữ tiền điện tử lớn nhất từ trước đến nay. Qian đã kịp bỏ trốn khi cảnh sát đột kích, nhưng rồi bị bắt tại York vào tháng 4-2024 cùng 2 hộ chiếu giả và số lượng lớn tiền mặt.
Will Lyne, người đứng đầu bộ phận chống tội phạm kinh tế của Sở Cảnh sát London cho biết: “Đây là một trong những vụ án rửa tiền lớn nhất trong lịch sử Vương quốc Anh và là một trong những vụ án tiền điện tử có giá trị cao nhất trên toàn cầu. Thông qua cuộc điều tra và hợp tác với cơ quan thực thi pháp luật Trung Quốc, chúng tôi đã thu thập được bằng chứng về nguồn gốc số tiền điện tử mà Qian đã cố gắng rửa tại Vương quốc Anh… Tôi gửi lời chia buồn sâu sắc đến hàng ngàn nạn nhân bị lừa đảo trong âm mưu này”.
Lỗ hổng của giới đầu tư
Qian Zhimin tự nhận mình là một nhà đổi mới công nghệ tài chính và Công ty Công nghệ điện tử Thiên Tân Lantian Gerui của cô ta được giới thiệu là doanh nghiệp công nghệ tài chính hàng đầu về cung cấp các khoản đầu tư tiền điện tử cũng như các sản phẩm đầu tư khác. Sự thật là Qian không có bằng cấp, giấy phép hoặc chứng chỉ chuyên môn nào về tài chính hoặc công nghệ. Công ty của cô ta (vốn hứa hẹn lợi nhuận đầu tư lên tới 300%) lại không hề có hoạt động kinh doanh hợp pháp nào, mà chỉ hoạt động như một mô hình Ponzi khổng lồ, trong đó các nhà đầu tư ban đầu được trả tiền bằng tiền của các nhà đầu tư sau. Mặc dù có thể thiếu kỹ năng công nghệ và tài chính, nhưng Qian rất giỏi trong việc tiếp thị đến nhiều đối tượng, bao gồm các chuyên gia kinh doanh và thậm chí cả các thành viên của ngành tư pháp Trung Quốc. Tài liệu quảng cáo bóng bẩy của cô ta tuyên bố các khoản đầu tư là an toàn với lợi nhuận cao. Để tạo ấn tượng, Qian đã tổ chức các sự kiện cho các nhà đầu tư tại Nhà khách quốc gia Điếu Ngư Đài ở Bắc Kinh, một địa điểm thường dành riêng cho các nguyên thủ quốc gia và quan chức nước ngoài.
Vụ việc này là một ví dụ điển hình cho thấy tại sao không nên đầu tư vào bất cứ thứ gì nếu không tìm hiểu kỹ. Lời hứa hẹn đảm bảo lợi nhuận ở mức 300% lẽ ra phải là dấu hiệu cảnh báo về sự lừa đảo cho bất kỳ nhà đầu tư nào. Hơn nữa, các tài liệu quảng bá của Công ty Công nghệ điện tử Thiên Tân Lantian Gerui chưa bao giờ giải thích rõ ràng về mô hình kinh doanh hoặc cách công ty tạo ra lợi nhuận khủng khiếp như vậy. Bất kỳ ai tìm hiểu đều sẽ thấy công ty này không được đăng ký với bất kỳ cơ quan quản lý tài chính nào như Ủy ban Quản lý chứng khoán Trung Quốc.
Bài toán về bồi thường
Trong phiên điều trần hồi tháng 10-2025, các công tố viên tuyên bố số tiền điện tử bị tịch thu sẽ được dùng để bồi thường cho các nạn nhân. Hiện vẫn chưa rõ liệu các nạn nhân của Qian Zhimin sẽ nhận được khoản đầu tư ban đầu hay giá trị Bitcoin tăng thêm. Các luật sư Anh đại diện cho hơn 1.000 nạn nhân đang mong muốn giá trị hiện tại, khi tiền Bitcoin đã tăng từ 750 bảng Anh (năm 2017) lên mức kỷ lục 94.000 bảng Anh (tháng 10-2025).
Luật sư William Glover từ công ty luật Fieldfisher nói với tờ The Times (Anh): “Một số người đã mất hết tiền tiết kiệm cả đời và phần nhiều là người cao tuổi hoặc dễ bị tổn thương. Các nạn nhân đã không có tài sản trong khoảng 10 năm nay và có quyền lấy lại tiền của họ từ số Bitcoin bị tòa án đóng băng. Số Bitcoin đó không thuộc về nhà nước Anh. Nhà nước Anh cũng không có quyền định đoạt số Bitcoin này vì lợi ích và sở hữu hợp pháp của nạn nhân”.
Theo các nguồn tin, khoảng 1.300 nạn nhân đã lên tiếng. Chi tiết về kế hoạch bồi thường do chính quyền Anh đề xuất vẫn đang được Tòa án Tối cao London xem xét trong các thủ tục tố tụng dân sự.
Yến Chi