Hành trình từ mảnh đất bạt ngàn cao su đến 'siêu' Cảng hàng không quốc tế Long Thành

3 giờ trướcBài gốc

Hôm nay (19-12), những chuyến bay kỹ thuật đầu tiên từ sân bay Nội Bài (Hà Nội) sẽ hạ cánh xuống Cảng hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành), đánh dấu một sự kiện đặc biệt quan trọng và ý nghĩa của đất nước.

Sự kiện mang tính chất đặc biệt quan trọng bởi đó là thành quả sau một hành trình dài (gần 10 năm kể từ khi Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án - năm 2015).

Và từ việc biến một vùng đất bạt ngàn cao su thành một “siêu dự án” mang tên sân bay Long Thành, với quyết tâm chính trị, nguồn lực quốc gia và tầm nhìn chiến lược cho tương lai.

Điều đặc biệt hơn nữa là vì “siêu dự án” này không chỉ là công trình biểu tượng của đất nước mà còn khẳng định bản lĩnh, sự tự tin vượt qua khó khăn, thách thức, minh chứng sống động cho ý chí “không có gì là không thể”.

Sân bay Long Thành hoàn thành tạo một động lực phát triển mới cho cả nước, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung và tỉnh Đồng Nai nói riêng. Những nỗ lực ngày đêm sau 4 năm, giờ đây sân bay Long Thành đã sẵn sàng để đón những chuyến bay đầu tiên vào sáng ngày 19-12.

Trong nhiều năm gần đây, sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) – cửa ngõ hàng không lớn nhất phía Nam luôn hoạt động trong tình trạng quá tải. Trong khi đó, việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất cũng gặp những khó khăn nhất định.

Do đó, từ những năm 1990, ý tưởng xây dựng một sân bay quốc tế mới cho khu vực phía Nam đã được đặt ra. Long Thành, huyện nằm ở phía Đông tỉnh Đồng Nai, cách trung tâm TP.HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương khoảng 40 km nên rất thuận lợi về vị trí địa lý. Bên cạnh đó, quỹ đất rộng và đặc biệt có khả năng kết nối vùng Đông Nam Bộ.

Quy hoạch xây dựng sân bay Long Thành được chính thức cụ thể hóa vào ngày 14-6-2011 khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 909/QĐ-TTg về phê duyệt quy hoạch sân bay Long Thành. Sân bay được quy hoạch tại vị trí nằm trên 6 xã: Long An, Bình Sơn, Cẩm Đường, Suối Trầu, Bàu Cạn, Long Phước.

Sau nhiều năm nghiên cứu, hội thảo, phản biện, góp ý và thẩm định thì ngày 25-6- 2015, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành với tổng diện tích hơn 5.000 ha. Dự án ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 7.000 hộ dân, tương đương khoảng 17.000 nhân khẩu tại huyện Long Thành cũ.

Ngày 6-11-2018, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định Phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và giao UBND tỉnh Đồng Nai làm chủ đầu tư. Ngay sau đó, UBND tỉnh Đồng Nai đã họp thành viên Ban chỉ đạo dự án thu hồi đất, bồi thường, tái định cư nhằm khẩn trương triển khai thực hiện dự án.

Vì công tác giải phóng mặt bằng ảnh hưởng đến hơn 7.000 hộ dân nên điều khó khăn nhất vẫn là khâu xét hồ sơ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với quyết tâm làm sao thỏa đáng cho người dân. Nhiều trường hợp được chính quyền địa phương giải quyết cặn kẽ, bảo đảm quyền lợi.

Đối với các trường hợp chưa đồng ý di dời, các tổ liên quan đã tổ chức gặp gỡ để lắng nghe kiến nghị. Trường hợp còn thiếu sót, ảnh hưởng quyền lợi chính đáng của người dân phải nhanh chóng giải quyết. Đối với các trường hợp không đủ điều kiện phải thông báo, giải thích cặn kẽ cho người dân biết rõ và sớm bàn giao mặt bằng.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Võ Tấn Đức cho biết, khi đó, UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định đây là dự án được cả nước quan tâm bởi dự án rất lớn, đối tượng bị ảnh hưởng cũng rất nhiều. Vì vậy, khó khăn nhất là công tác bồi thường, giải tỏa, tái định cư và đây là trách nhiệm của tỉnh Đồng Nai. Chính phủ đã bố trí vốn để Đồng Nai thực hiện nên nếu triển khai không đúng tiến độ sẽ gây thêm nhiều khó khăn, nhất là việc đội vốn.

“Vì vậy, kế hoạch của tỉnh Đồng Nai đề ra là phải hoàn thành công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư một lần cho toàn bộ hơn 5.000 ha trước năm 2021. Do vậy, việc đảm bảo có đất sạch triển khai xây dựng sân bay Long Thành và các hạng mục khác là một thách thức vô cùng lớn và gặp vô vàn những khó khăn” - Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Võ Tấn Đức, kể lại.

Do đó, để hoàn thành các mục tiêu trong công tác giải phóng mặt bằng, UBND tỉnh Đồng Nai đã nhanh chóng hoàn thành xây dựng khu tái định cư Lộc An – Bình Sơn với diện tích khoảng 280 ha, với hơn 5.000 nền, giải quyết chỗ ở cho gần 30.000 người. Việc xây khu tái định cư này nhằm phục vụ di dời các hộ dân bị giải tỏa trắng thuộc dự án với hạ tầng tương đối đồng bộ.

Những cánh rừng cao su bát ngát, những ngôi nhà của người dân dưới tán cây cổ thụ cũng bị phá bỏ. Với nỗ lực vượt bậc, ngày 20-10-2020, Đồng Nai đã thực hiện bàn giao gần 2.600 ha đất cho Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) để phục vụ xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1.

Dù vẫn còn những khó khăn, vướng mắc và tâm tư của người dân trong công tác thu hồi đất, bồi thường tái định cư nhưng nhìn chung công tác giải phóng mặt bằng được đánh giá là một trong những “điểm sáng” cho giai đoạn đầu của đại dự án.

Sáng 5-1-2021, lễ khởi công xây dựng sân bay Long Thành chính thức diễn ra. Đây là “siêu dự án” cấp quốc gia nằm trong top 16 dự án sân bay được mong chờ nhất thế giới với vốn đầu tư lớn lên đến 336.630 tỉ đồng (tương đương 16 tỉ 30 triệu USD), được chia làm 3 giai đoạn.

Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là 109.111 tỉ đồng (tương đương gần 4,665 tỉ USD) bao gồm 1 đường cất hạ cánh, 1 nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ; dự kiến hoàn thành vào năm 2025 với công suất khai thác đạt 25 triệu hành khách/năm và 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm.

Sự kiện này không chỉ mang ý nghĩa bắt đầu một dự án xây dựng mà còn đánh dấu bước ngoặt lớn trong chiến lược phát triển hạ tầng hàng không Việt Nam. Dự án thể hiện khát vọng vươn lên của quốc gia, là dự án hạ tầng lớn nhất từ trước đến nay. Công trình khi hoàn thành đưa vào sẽ đóng góp tăng trưởng GDP từ 3-5%”.

Ngay sau lễ khởi công, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đã huy động trang thiết bị máy móc để bắt đầu xây dựng sân bay và nhanh chóng biến nơi đây trở thành một “đại công trường” đồ sộ nhất. Hàng nghìn máy móc, thiết bị hiện đại được huy động. Các nhà thầu thi công liên tục tổ chức nhiều mũi, nhiều ca, làm việc xuyên ngày đêm.

Sau lễ khởi công thì giai đoạn 2021-2022 là thời kỳ đầy thử thách đối với dự án vì đại dịch COVID-19 bùng phát đã gây gián đoạn chuỗi cung ứng vật liệu, thiếu hụt lao động và làm chậm tiến độ nhiều hạng mục. Tuy nhiên, với quyết tâm không để dự án trọng điểm quốc gia bị đình trệ, Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn.

Ngày 30-3-2022 ACV khởi công gói thầu hạng mục quan trọng của sân bay Long Thành. Sự kiện đánh dấu bước khởi động mạnh mẽ để dự án hoàn thành đúng tiến độ và đạt chất lượng theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ.

Theo lãnh đạo ACV, để hoàn thành các mục tiêu, kế hoạch cuối năm 2025 phải hoàn thành giai đoạn 1 của dự án. Do đó, có thời điểm trên công trường xây dựng, liên danh các nhà thầu đã huy động hàng chục nghìn kỹ sư, công nhân cùng khoảng 2.000 máy móc, phương tiện, trang thiết bị để phục vụ thi công từ sáng đến đêm để đẩy nhanh tiến độ dự án với quyết tâm cao nhất.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Võ Tấn Đức chia sẻ, trong quá trình triển khai, dịch COVID-19 bùng phát làm ảnh hưởng công tác kiểm kê, niêm yết, gặp gỡ và đối thoại các hộ dân bị thu hồi. Tuy nhiên bằng sự nỗ lực, quyết tâm cả hệ thống chính trị, sự đồng tình ủng hộ của các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi, sau hơn 3 năm đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng dự án sân bay Long Thành.

Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai khẳng định: “Hoàn thành công tác giải phóng dự án sân bay Long Thành không chỉ có sự nỗ lực, phấn đấu của hệ thống chính trị, sự cần mẫn từng cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mà còn sự hy sinh to lớn của hộ dân có đất bị thu hồi”.

Trong quá trình xây dựng, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường làm việc “3 ca 4 kíp” với quyết tâm “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, coi tiến độ dự án là ưu tiên hàng đầu. Các chuyến kiểm tra thực địa của lãnh đạo cấp cao diễn ra thường xuyên, tạo áp lực nhưng cũng là động lực để các nhà thầu nỗ lực vượt khó.

Hơn 4 năm “đại công trường” xây dựng sân bay Long Thành “không ngủ”, đúng 30-4-2025, hạng mục quan trọng nhất của giai đoạn 1 là đường cất hạ cánh số 1 đã thành hình. Đường băng trong giai đoạn 1 xây dựng 1 đường băng dài 4.000 m, rộng 75m (Bm = 45m, lề mỗi bên 15 m).

Đây được xem là “xương sống” của toàn bộ sân bay, quyết định khả năng tiếp nhận các loại máy bay thân rộng, tầm xa. Đường băng sân bay Long Thành được thiết kế với tiêu chuẩn cao, đủ khả năng phục vụ các dòng máy bay hiện đại nhất thế giới. Quá trình thi công đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối, từ nền móng, lớp bê tông cho đến hệ thống đèn tín hiệu và thiết bị dẫn đường.

Nếu đường băng là xương sống thì nhà ga hành khách chính là “trái tim” của sân bay Long Thành. Nhà ga hành khách giai đoạn 1 với diện tích 373.000 m² cho công suất khai thác 25 triệu hành khách/năm, sau này mở rộng lên 100 triệu hành khách/năm. Công trình này gây ấn tượng mạnh bởi quy mô và kiến trúc hiện đại, lấy cảm hứng từ hình ảnh hoa sen – biểu tượng văn hóa Việt Nam.

Nhà ga được thiết kế với không gian rộng lớn, khả năng mở rộng linh hoạt và ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong quản lý hành khách, xử lý hành lý và an ninh. Các hệ thống tự động hóa được kỳ vọng sẽ giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục, nâng cao trải nghiệm của hành khách. Đến nay phần kết cấu chính của nhà ga đã hoàn thành, các hạng mục hoàn thiện và đã lộ hình hài là một sân bay quốc tế.

Ngày 15-12, khi kiểm tra sân bay Long Thành, Thủ tướng Chính phủ biểu dương các Bộ ngành như Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, đã nỗ lực hoàn thành các hạng mục liên quan trực tiếp. Thủ tướng cũng đánh giá rất cao nỗ lực và biểu dương chủ đầu tư ACV, các nhà thầu, kỹ sư, công nhân, làm việc suốt mấy năm nay với quyết tâm để phát triển, khai thác, quản lý vận hành sân bay hiệu quả nhất.

“Đến nay có 8 hạng mục chính của sân bay Long Thành đã cơ bản hoàn thành. Trong đó, công trình nhà ga hành khách, “trái tim” của dự án và đài kiểm soát không lưu - “bộ óc” điều hành bay đã cơ bản hoàn thành để tàu bay có thể cất, hạ cánh xuống sân bay Long Thành” - Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết.

Tại buổi làm việc, ông Nguyễn Tiến Việt, Phó Tổng giám đốc phụ trách Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam, cho biết công tác chuẩn bị thực hiện chuyến bay kỹ thuật, chuyến bay chính thức đến sân bay Long Thành đến nay đã cơ bản hoàn thành. Các cơ sở hạ tầng, trang thiết bị mặt đất đã được lắp đặt hoàn thiện để phục vụ đón các chuyến bay.