Đoàn khảo sát thực tế tour du lịch “Hải Phòng - Linh khí Trạng Trình”.
Khảo sát để kết nối hành trình "Linh khí Trạng Trình"
Công cuộc chuẩn bị cho hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã và đang được triển khai một cách rất bài bản và công phu. Từ năm 2024, hàng loạt nhiệm vụ quan trọng đã được khởi động. Công tác tuyên truyền, quảng bá về thân thế và sự nghiệp của ông được đẩy mạnh. Các hội thảo khoa học được tổ chức với những tham luận có giá trị, được nghiên cứu sâu sắc và cẩn trọng.
Bên cạnh đó, Hải Phòng cũng đã thành lập Ban vận động UNESCO vinh danh Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm nhân kỷ niệm 450 năm ngày mất (1585-2035). Ban có nhiệm vụ tham mưu về chuyên môn trong việc xây dựng hồ sơ khoa học để trình UNESCO vinh danh ông. Các hoạt động của Ban vận động bao gồm tổ chức hội thảo khoa học, phát động sáng tác văn học, và tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm; hoàn thiện hồ sơ và phối hợp với các cơ quan liên quan để chuẩn bị cho việc đề nghị UNESCO vinh danh ông.
Để hoàn thiện hồ sơ, vào tháng 11-2025, đoàn khảo sát của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng cũng đã thực hiện chuyến đi đến ba điểm di tích trọng tâm: Vương triều nhà Mạc - nơi gắn liền với bối cảnh lịch sử mà Nguyễn Bỉnh Khiêm đã sống và cống hiến; đền thờ Trạng Trình và Văn Miếu Mao Điền - nơi in dấu chân Nguyễn Bỉnh Khiêm đi thi và cũng là biểu tượng của truyền thống hiếu học.
Chuyến đi được đánh giá cao, được ví như một cuộc hành hương về nguồn, tái hiện sống động không gian văn hóa, học thuật gắn liền với cuộc đời vị Trạng Trình tài danh. Kết quả của đợt khảo sát này chính là nền tảng để hoàn thiện tour du lịch Hải Phòng - Linh khí Trạng Trình, một sản phẩm du lịch văn hóa có ý nghĩa sâu sắc, kết nối các điểm di sản và góp phần quan trọng vào việc bổ trợ cho hồ sơ khoa học trình UNESCO.
Đặc biệt, công tác sưu tầm, biên soạn tư liệu đã đạt được những kết quả ấn tượng. Tính đến thời điểm hiện tại, Ban Vận động đã sưu tầm và lập thư mục cho 48 tác phẩm của chính Nguyễn Bỉnh Khiêm, bao gồm những kiệt tác như Bạch Vân am thi tập, Bạch Vân gia huấn. Bên cạnh đó là 184 công trình nghiên cứu về ông và 253 bài báo, tư liệu liên quan. Trên cơ sở khối tư liệu đồ sộ này, cuốn thư mục Nguyễn Bỉnh Khiêm tác gia và tác phẩm với gần 500 tài liệu đã được biên soạn, tạo thành một cơ sở dữ liệu vững chắc cho hồ sơ.
Đoàn tiến hành dâng hương tại Khu di tích Vương triều Mạc Ảnh: Bản tin văn hóa, Thể thao và Du Lịch Hải Phòng
Lan tỏa giá trị một danh nhân văn hóa
Giáo sư Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quảng bá quốc tế thông qua mạng lưới đại sứ và cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản của Trạng Trình không dừng lại ở việc tôn vinh quá khứ, mà còn nhằm khơi dậy niềm tự hào dân tộc, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ noi gương sáng về tinh thần học tập và rèn luyện.
Cũng theo ông, việc xây dựng tour Hải Phòng - Linh khí Trạng Trình nhằm tạo sản phẩm du lịch văn hóa mới cho thành phố, là bước chuẩn bị then chốt trong quá trình hoàn thiện hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh Danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm. Khi được đưa vào khai thác chính thức, tour dự kiến đóng vai trò kết nối giá trị di sản, thúc đẩy du lịch lịch sử - giáo dục và lan tỏa sâu rộng những đóng góp của Trạng Trình đối với lịch sử, tư tưởng và bản sắc Việt Nam.
Bên cạnh đó, sở VHTTDL Hải Phòng cũng cho biết sẽ tiếp tục phối hợp các địa phương, đơn vị quản lý di tích và chuyên gia văn hóa để hoàn thiện các tài liệu thuyết minh, hạ tầng đón khách và dịch vụ đi kèm, nhằm đảm bảo chất lượng cao nhất cho sản phẩm du lịch gắn với nhân vật lịch sử đặc biệt của đất nước.
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585) là một trong những danh nhân văn hóa lớn nhất của Việt Nam thời trung đại. Tên húy Nguyễn Văn Đạt, quê ở làng Trung Am (nay thuộc Hải Phòng), ông thi đỗ Trạng nguyên năm 1535 và giữ nhiều chức vụ quan trọng dưới triều Mạc. Ông từng dâng sớ vạch 18 điều tệ nạn trong triều, không được chấp thuận nên cáo quan về mở trường dạy học. Nhiều nhân vật kiệt xuất của thế kỷ XVI từng theo học ông.
Bên cạnh vai trò chính trị và giáo dục, Nguyễn Bỉnh Khiêm để lại di sản thơ văn sâu sắc. Các tập như "Bạch Vân am thi tập", "Bạch Vân quốc ngữ thi" cùng nhiều áng văn chương chữ Hán, chữ Nôm khẳng định ông là gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam thế kỷ XVI.
Kho tàng Sấm Trạng Trình được lưu truyền rộng rãi trong dân gian, tạo nên ảnh hưởng đặc biệt của ông trong văn hóa – tư tưởng Việt Nam.
Ngày nay, cụm di tích Trạng Trình tại Hải Phòng được bảo tồn như một quần thể văn hóa - lịch sử quan trọng của quốc gia.
HÀ PHƯƠNG