Hành vi rút chìa khóa xe khách trên đường vành đai 3: Vi phạm chồng vi phạm

3 giờ trướcBài gốc

Mấy ngày qua dư luận hết sức bất bình với đối tượng có tên BTS vì mâu thuẫn cá nhân, đã có hành vi chặn đầu, rút chìa khóa xe khách trên đường vành đai 3 rồi bỏ đi. Sự kiện xảy ra vào ngày 4/8/2025, khiến khoảng 40 người trên xe khách, trong đó có cả trẻ em, bị "mắc kẹt" trên đường, giữa thời tiết nắng nóng hơn 40 độ C.

Chia sẻ với Báo Pháp luật Việt Nam, PGS.TS Phạm Minh Tuyên (Nguyên Giám đốc Học viện Tòa án, Chủ tịch HĐKH Vietnam Legal) cho biết:

Hiện Cơ quan Công an đã vào cuộc, triệu tập đối tượng để làm rõ hành vi vi phạm của BTS. Qua theo dõi qua mạng xã hội, tôi cũng thấy có nhiều quan điểm, bình luận khác nhau về hành vi của BTS và cũng đặt ra câu hỏi hành vi của BTS có vi phạm pháp luật hình sự hay không? Có đủ cơ sở để khởi tố đối tượng BTS về tội gây rối trật tự công cộng theo quy định tại Điều 318 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 hay không?

PGS.TS Phạm Minh Tuyên (Nguyên Giám đốc Học viện Tòa án, Chủ tịch HĐKH Vietnam Legal)

Đối với hành vi của BTS, PGS.TS Phạm Minh Tuyên phân tích:

Thứ nhất,dưới góc độ pháp luật - Tôi khẳng định hành vi của BTS là “vi phạm chồng vi phạm”.

Vi phạm thứ nhất là, đối tượng BTS đã vi phạm khi tham gia giao thông khi điều khiển phương tiện đi vào làn khẩn cấp bởi lẽ: Điểm c Khoản 1 Điều 26 Luật giao thông đường bộ năm 2008 quy định rằng người điều khiển phương tiện không được chạy ở làn dừng xe khẩn cấp trên đường cao tốc.

Người lái sẽ chỉ được dừng ở làn đường này nếu gặp trường hợp khẩn cấp, bao gồm: xe bị hư hỏng, thủng lốp xe; trục trặc phần rơ-moóc của xe, hoặc tài xế gặp vấn đề về sức khỏe, không thể tiếp tục lái xe.

Ngoài ra, các phương tiện ưu tiên bao gồm xe cứu thương, xe cứu hỏa hoặc xe quân sự trong các trường hợp khẩn cấp được phép đi trong làn đường này.

Như vậy có thể hiểu, làn đường khẩn cấp trên Đường Vành đai 3 là một làn đường nằm ở phía ngoài cùng của đường, được thiết kế đặc biệt để sử dụng trong các tình huống khẩn cấp. Đây là làn đường dành riêng cho xe cứu hỏa, xe cứu thương, xe cấp cứu, hoặc các phương tiện đặc biệt khác khi thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp. Ngoài ra, làn đường này cũng cho phép các phương tiện gặp sự cố, hỏng hóc dừng lại an toàn mà không gây cản trở giao thông chính.

Đối chiếu với quy định trên thì phương tiện mà đối tượng BTS đang điều khiển, không được phép đi vào làn khẩn cấp. Việc đối tượng BTS cố tình đi vào làn khẩn cấp đã là hành vi vi phạm khi tham gia giao thông. Hành vi này của BTS đối chiếu với quy định tại khoản điểm d khoản 5 Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, quy định mức xử phạt hành chính đối với các vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt.

Cụ thể, mọi hành vi lấn chiếm, đi vào làn dừng xe khẩn cấp trên đường vành đai 3 đều bị xử lý nghiêm khắc, Theo quy định mức phạt cho vi phạm này trong khoảng từ 4 – 6 triệu đồng. Ngoài ra người vi phạm sẽ bị áp dụng hình phạt bổ sung là tước quyền sử dụng giấy phép lái xe trong thời gian từ 01 đến 03 tháng.

Việc quy định mức xử phạt hành chính như trên là hoàn toàn cần thiết và mang tính phòng ngừa các vi phạm giao thông vì việc xử dụng sai làn khẩn cấp trên các tuyến đường như vành đai 3 có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như ách tắc giao thông, cản trở các loại phương tiện ưu tiên như cứu thương, cứu hỏa, cứu nạn… Được phép đi vào làn khẩn cấp, có thể dẫn đến thiệt hại về tài sản và sức khỏe của người bị nạn.

Vi phạm thứ hai là, vi phạm pháp luật hình sự

Theo quan điểm của tôi, hành vi của đối tượng BTS đã đủ yếu tố cấu thành tội "gây rối trật tự công cộng", tội được quy định tại Điều 318 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 bởi lẽ:

Điều 318. Tội gây rối trật tự công cộng quy định:

“1. Người nào gây rối trật tự công cộng gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dùng vũ khí, hung khí hoặc có hành vi phá phách;

c) Gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng;

d) Xúi giục người khác gây rối;

đ) Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng;

e) Tái phạm nguy hiểm.”

Căn cứ vào cấu thành cơ bản tại khoản 1 của Điều luật cũng như các cấu thành tội phạm thì có thể phân tích hành vi của đối tượng BTS đã thỏa mãn các cấu thành tội phạm như sau:

Về khách thể của tội phạm: Hành vi của BTS đã xâm phạm vào những nội qui, qui tắc, điều lệ.v.v.. về trật tự những nơi công cộng, cụ thể ở đây là trật tự khi tham gia giao thông, vi phạm những quy định của Luật giao thông đường bộ, những trật tự chung, vi phạm nếp sống văn minh, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường ở những nơi công cộng.

Mặt khách quan của tội phạm: BTS đã có hành vi dừng xe giữa đường vành đai 3 rồi nghênh ngang coi thường pháp luật, xâm nhập vào xe khách rút chìa khóa xe, làm xe khách không lưu thông được ảnh hưởng nghiêm trọng tới trật tự an toàn giao thông đường bộ, gây ùn tắc, hỗn loạn giao thông, ảnh hưởng tới sinh hoạt bình thường của nhiều con người.

Hành vi xâm nhập vào xe khách của đối tượng BTS rút chìa khóa của xe khách xảy ra tại nơi công cộng là nơi tập trung đông người, đông phương tiện lưu thông. Mối quan hệ nhân quả giữa hành vi của BTS và hâu quả xảy ra là làm cho xe khách không di chuyển được, dẫn tới 40 con người trong đó có cả trẻ em phải ngồi dưới cái nắng gần 40 độ trên vành đai 3 và gây ách tức giao thông tới 1h đồng hồ.

Hành vi của đối tượng BTS còn có thể xâm hại nghiêm trọng đến tính mang, sức khỏe của con người thể hiện ở việc trong xe khách có 40 người trong đó có cả người già, trẻ nhỏ, chúng ta thử nghĩ cần đấy con người phơi dưới cái nắng gần 40 độ trên mặt đường nhựa thì sẽ khủng khiếp đến thế nào? Nếu trong xe có người ốm yếu thì có chịu được không? Việc tắc đường giả sử có xe cứu thương thì người bị nạn có được cấp cứu kịp thời không và có ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của họ không? Ngoài ra còn ảnh hưởng đến công việc của những người khác khi họ đã có lịch hẹn công viêc… Mặc dù hậu quả trên may mà chưa xảy ra, nhưng chúng ta cũng biết pháp luật còn có chức năng phòng ngừa tội phạm nói riêng và các vi phạm nói chung.

Mặt chủ quan của tội phạm: Đây là sự cố ý coi thường pháp luật của BTS

Về chủ thể của tội phạm: BTS đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự và là người có năng lực trách nhiệm hình sự.

Theo PGS.TS Phạm Minh Tuyên, hành vi của BTS đã thỏa mãn tình tiết định tội tại cấu thành cơ bản đó là “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội”.

"Có thể hiểu tình tiết trên bao hàm hai ý đó là “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh” và “gây ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội”. Chúng ta xét hành vi của đối tượng BTS theo góc độ “gây ảnh xấu đến trật tự, an toàn xã hội”, thì hành vi này đã gây ảnh hưởng xấu đến sự bình yên, ổn định, có trật tự, kỷ cương của xã hội được xác lập trên cơ sở các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành.

Nói cách khác, trật tự an toàn xã hội là đòi hỏi trạng thái một xã hội có trật tự, có kỷ cương, trong đó mọi người đều đươc sống yên ổn trên cơ sở các quy phạm pháp luật và chuẩn mực đạo đức, pháp lý xác định. Gây ảnh hưởng xấu đến trật tự, an toàn xã hội có thể hiểu là các hành vi làm ảnh hưởng, đe dọa, hoặc làm phá vỡ sự tình trạng (trạng thái) bình yên của xã hội." ông nói.

Cũng có ý kiến cho rằng, hiện chưa có văn bản nào giải thích và hướng dẫn thế nào là “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội”, nên khó áp dụng! Về vấn đề này, PGS.TS Phạm Minh Tuyên phân tích: Trước đây theo quy định tại khoản 1 Điều 245 Bộ luật hình sự năm 1999 thì quy định tình tiết định tội là “gây hậu quả nghiêm trọng”. Để hiểu thế nào là “gây hậu quả nghiêm trọng” để áp dụng khi truy cứu trách nhiệm hình sự thì tại tiểu mục 5.1 Nghị quyết số 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn:

“5.1. Hành vi gây rối trật tự công cộng mà để hậu quả xảy ra thuộc một trong các trường hợp sau đây bị coi là "gây hậu quả nghiêm trọng" và phải chịu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 245 Bộ luật Hình sự:

a. Cản trở, ách tắc giao thông đến dưới 2 giờ;

b. Cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân;

c. Thiệt hại về tài sản có giá trị từ mười triệu đồng trở lên;

d. Chết người;

đ. Người khác bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ thương tật từ 31 % trở lên;

e. Nhiều người bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 31%, nhưng tổng tỷ lệ thương tật của tất cả những người này từ 41% trở lên;

g. Người khác bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ thương tật từ 21% đến 30% và còn thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm triệu đồng trở lên;

h. Nhiều người bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 21%, nhưng tổng tỷ lệ thương tật của tất cả những người này từ 30% đến 40% và còn thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm triệu đồng trở lên….’’

Ông phân tích thêm: Thực tiễn áp dụng cho thấy, tình tiết “gây hậu quả nghiêm trọng” trong BLHS 1999 đã được hướng dẫn và được áp dụng trong thực tiễn, không có vướng mắc bất cập gì. Tuy nhiên khoản 1 Điều 318 BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã không còn quy định tình tiết “gây hậu quả nghiêm trọng” nữa mà thay bằng tình tiết “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội”, mặc dù chưa có hướng dẫn cụ thể nhưng tôi thiết nghĩ cần áp dụng tinh thần của hướng dẫn tại tiểu mục 5.1 của Nghị quyết 02/2003 hướng dẫn về tình tiết “gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 245 BLHS 1999 để giải quyết các vụ án gây rối trật tự công cộng với tình tiết “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội” quy định tại Điều 318 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 là:

“a. Cản trở, ách tắc giao thông đến dưới 2 giờ;

b. Cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân;”.

"Do vậy, tôi cho rằng cần khởi tố hành vi của BTS về hành vi gây rối trật tự công cộng theo quy định tại Điều 318 BLHS 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 để làm gương và cảnh tỉnh cho những người có thái độ coi thường pháp luật khi tham gia giao thông nói chung và giao thông đường bộ nói riêng." - ông nói.

Dưới góc độ đạo lý, PGS.TS Phạm Minh Tuyên bày tỏ: "Trong kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam chắc hẳn câu tục ngữ "Thương người như thể thương thân" không quá xa lại với chúng ta. Câu tục ngữ này nhắc nhớ con người phải có tấm lòng vị tha, thương người, giúp đỡ người khác. Đây không chỉ là một hành động mang ý nghĩa cao đẹp mà còn là nền tảng vững chắc để xây dựng xã hội trở nên nhân văn hơn.

Vậy đối tượng BTS có từng nghĩ nếu bản thân anh ta phải đứng giữa đường nhựa dưới cái nắng 40 độ thì sẽ thế nào không mà anh ta lại có hành vi ngang tàng coi thường đạo lý, chỉ vì bực tức cá nhân mà anh ta đã hành xử một cách hết sức côn đò là ngang nhiên đột nhập vào xe khách để rút chìa khóa xe dẫn đến xe khách không lưu hành được để 40 con người trong đó có cả trẻ em phải phơi nắng trên mặt đường nhựa tới 01h đồng hồ. Bản thân anh ta cũng hiểu được xe khách không lưu thông được thì những người trên xe khách sẽ phải chịu khổ sở như thế nào."

Đứng ở góc độ 40 hành khách trên xe buýt, PGS.TS Phạm Minh Tuyên bày tỏ: Tôi cũng hết sức buồn vì sự bất lực của 40 con người trên xe khách đã không hề có sự ngăn cản hành vi côn đồ đó của đối tượng BTS mà chỉ biết chạy theo van xin BTS trả lại chìa khóa, chẳng nhẽ 40 người trên xe khách yếu đến mức độ đó hay là sự khuất phục của số đông trước những hành xử của cá nhân một kẻ côn đồ? Nếu 40 người trên xe khách hôm đó chỉ cần 10 người có tiếng nói, dũng cảm đứng ra ngăn cản hành vi của đối tượng BTS, không cho đối tượng rời đi thì có lẽ 40 người không phải phơi nắng 1h đồng hồ trên mặt đường nhựa của vành đai 3.

"Tôi kiến nghị cần khởi tố đối tượng BTS về tội gây rối trật tự công cộng theo quy định tại Điều 318 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 để làm gương đồng thời cũng cảnh tỉnh và phòng ngừa những đối tượng khác đã và đang có những hành vi ngang ngược, côn đồ coi thường pháp luật. Bên cạnh đó cũng tạo được niềm tin và sự dũng cảm đối với mọi người trong xã hội." - PGS.TS Phạm Minh Tuyên nói.

PGS, TS Phạm Minh Tuyên

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/hanh-vi-rut-chia-khoa-xe-khach-tren-duong-vanh-dai-3-vi-pham-chong-vi-pham.html