Thực phẩm giàu oxalate (cải bó xôi, củ dền, khoai lang) khi kết hợp với hạt chia có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận ở người nhạy cảm. Ảnh minh họa
Dưới đây là những thực phẩm bạn nên hạn chế hoặc điều chỉnh khi ăn cùng hạt chia:
Hạt lanh và các loại hạt giàu chất xơ
Hạt lanh (flaxseed) và hạt chia đều thuộc nhóm thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, ổn định đường huyết và tạo cảm giác no lâu. Tuy nhiên, khi kết hợp cả hai, tổng lượng chất xơ có thể trở nên quá tải đối với đường ruột, đặc biệt nếu cơ thể bạn chưa quen.
Điều này dễ dẫn đến đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Trong trường hợp hiếm gặp, ăn quá nhiều chất xơ mà thiếu nước còn liên quan đến nguy cơ tắc ruột.
Cách khắc phục: nếu muốn kết hợp, hãy bắt đầu với lượng nhỏ (1–2 thìa cà phê mỗi loại), tăng dần theo thời gian, và uống nhiều nước.
Granola khô và các hỗn hợp ngũ cốc khô
Hạt chia có khả năng hút nước gấp 10–12 lần trọng lượng và nở thành dạng gel. Nếu ăn khô, chúng sẽ hút nước trực tiếp từ dịch tiêu hóa. Khi trộn vào granola (chứa nhiều thành phần khô, giàu chất xơ như yến mạch, hạt điều, hạnh nhân, dừa nạo) hỗn hợp này sẽ khiến dạ dày phải làm việc vất vả hơn, làm chậm tiêu hóa và dễ gây cảm giác nặng bụng, đầy hơi.
Ở những người không quen ăn nhiều chất xơ, việc này còn có thể dẫn tới táo bón.
Cách khắc phục: nên ngâm hạt chia trong nước hoặc sữa ít nhất 10–20 phút trước khi trộn vào granola, hoặc uống kèm đủ nước khi ăn.
Đậu lăng
Đậu lăng và các loại đậu khác giàu carbohydrate lên men (FODMAPs) và chất xơ không hòa tan, vốn đã dễ gây đầy hơi và sinh khí. Khi ăn cùng hạt chia, lượng chất xơ tăng cao khiến nguy cơ khó tiêu tăng mạnh.
Đặc biệt, cả hạt chia và đậu đều có tác dụng ổn định hoặc hạ đường huyết. Điều này tốt với người khỏe mạnh, nhưng với người bị tiểu đường đang dùng thuốc hạ đường huyết, sự kết hợp này có thể làm đường huyết giảm quá mức.
Cách khắc phục: ăn lượng vừa phải, theo dõi phản ứng của cơ thể, và đo đường huyết nếu bạn thuộc nhóm người bị đái tháo đường hoặc nhạy cảm với chất xơ.
Rau họ cải
Bông cải xanh, cải xoăn, bắp cải, cải Brussels… là những thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, chúng cũng chứa hợp chất lưu huỳnh và chất xơ khó tiêu, đặc biệt khi ăn sống, dễ gây sinh khí và đầy hơi.
Khi kết hợp với hạt chia, vốn cũng giàu chất xơ, đường ruột có thể bị quá tải, gây chướng bụng, chuột rút hoặc khó tiêu.
Cách khắc phục: nấu chín rau họ cải để giảm hợp chất sinh khí, ăn lượng vừa phải khi kết hợp với hạt chia, và đảm bảo uống đủ nước.
Đồ uống có gas
Uống soda, nước ngọt hoặc nước có gas trong bữa giàu chất xơ là sẽ khiến hệ tiêu hóa có cảm giác đầy hơi. Các bọt khí từ đồ uống này bổ sung thêm khí vào đường ruột, trong khi chất xơ hòa tan của hạt chia làm chậm tiêu hóa, khiến bạn cảm thấy quá no và khó chịu.
Cách khắc phục: khi ăn các món nhiều chất xơ như hạt chia, hãy chọn nước lọc hoặc trà thảo mộc không đường thay vì đồ uống có gas.
Các nhóm thực phẩm khác cũng cần lưu ý
Ngoài 5 nhóm chính trên, một số thực phẩm khác cũng nên thận trọng khi kết hợp với hạt chia:
- Sản phẩm từ sữa (sữa tươi, sữa chua, phô mai): với người không dung nạp lactose, kết hợp cùng hạt chia dễ gây khó tiêu, đầy hơi.
- Thực phẩm giàu axit phytic (một số loại đậu, hạt, ngũ cốc nguyên cám): có thể giảm hấp thu khoáng chất như sắt, canxi, kẽm.
- Thực phẩm giàu oxalate (cải bó xôi, củ dền, khoai lang): kết hợp với hạt chia có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận ở người nhạy cảm.
- Đồ ngọt, đồ uống có cồn hoặc caffeine: dễ làm mất nước, giảm lợi ích điều hòa đường huyết của hạt chia.
Nguyên tắc ăn hạt chia an toàn và hiệu quả
- Ngâm trước khi ăn: ngâm hạt chia trong nước hoặc chất lỏng 10–20 phút để chúng nở mềm, giảm nguy cơ gây nghẹn hoặc hút nước trong đường tiêu hóa.
- Bắt đầu từ liều thấp: nếu mới làm quen, chỉ nên ăn 1 thìa cà phê/ngày, tăng dần đến 2–3 thìa canh khi cơ thể đã thích nghi.
- Uống đủ nước: mỗi thìa hạt chia nên uống kèm ít nhất 200 ml nước để hỗ trợ tiêu hóa.
- Theo dõi cơ thể: nếu bị đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy, hãy giảm lượng và điều chỉnh thực phẩm kết hợp.
- Tham khảo bác sĩ: đặc biệt nếu bạn bị tiểu đường, huyết áp thấp, đang mang thai hoặc dùng thuốc chống đông máu.
Vân Lê