Một dự án của Công ty Phúc Sơn tại huyện Vĩnh Tường (tỉnh Vĩnh Phúc), được xếp vào danh sách chậm tiến độ.
Nhiều cựu lãnh đạo tỉnh vướng lao lý
Những ngày qua, dư luận hết sức quan tâm đến vụ án liên quan tới các sai phạm tại Công ty cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn (Công ty Phúc Sơn) và các cơ quan, đơn vị liên quan.
Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra. Theo đó, có 41 bị can được xác định rõ hành vi sai phạm trong vụ án. Bộ Công an đã chuyển hồ sơ tới Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, đề nghị truy tố.
Trong số này, bị can Nguyễn Văn Hậu (Hậu “pháo”), Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc Công ty Phúc Sơn bị đề nghị truy tố 3 tội danh, gồm: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Nhiều bị can từng là lãnh đạo các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi được xác định có hành vi sai phạm liên quan, trong đó có tới 5 cựu Bí thư Tỉnh ủy, gồm: Hoàng Thị Thúy Lan và Phạm Văn Vọng (Vĩnh Phúc); Ngô Đức Vượng, Nguyễn Doãn Khánh (Phú Thọ); Lê Viết Chữ (Quảng Ngãi).
Cơ quan công an cũng đề nghị xem xét xử lý hành chính đối với các công ty thẩm định giá, tư vấn đấu thầu có sai phạm đã kết luận trong vụ án, với các hình thức như đình chỉ kinh doanh, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.
Cùng với đó, Lê Duy Thành, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc; Phạm Hoàng Anh, cựu Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Phúc; Nguyễn Văn Khước, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc; Cao Khoa, cựu Chủ tịch UBND tỉnh và Đặng Văn Minh, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi và nhiều thuộc cấp cũng “nhúng chàm”.
Ngoài ra, một số bị can khác bị đề nghị truy tố về một trong các tội: nhận hối lộ; vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.
Cơ quan điều tra xác định, các hành vi sai phạm của Nguyễn Văn Hậu đã gây thiệt hại hơn 960 tỷ đồng cho ngân sách nhà nước. Hậu cũng chi số tiền lên tới hơn 132 tỷ đồng để mua chuộc lãnh đạo, cán bộ tại các cơ quan nhà nước, nhằm được “tạo điều kiện” trái quy định tại các gói thầu, dự án.
Để ngoài sổ sách kế toán hơn 2.000 tỷ đồng
Theo kết luận điều tra, Dự án Chợ đầu mối nông sản thực phẩm, hệ thống kho vận và Khu đô thị thương mại Vĩnh Tường được UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao Công ty cổ phần Tập đoàn Sông Hồng Thăng Long làm chủ đầu tư vào cuối năm 2012.
Do không triển khai thực hiện được các phần việc như quyết định phê duyệt, nên năm 2016, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã đưa dự án này vào danh mục thu hồi chủ trương đầu tư. Biết được việc này, Nguyễn Văn Hậu đã tìm cách thâu tóm.
Hậu liên hệ và được Hoàng Thị Thúy Lan, thời điểm này là Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đồng ý giúp đỡ. Sau đó, dự án đã được điều chỉnh kéo dài tiến độ thực hiện, không phải qua đấu giá quyền sử dụng đất.
Ngoài ra, Hậu cũng được Lê Duy Thành, Nguyễn Văn Khước cùng nhiều lãnh đạo, cán bộ tại các sở, ngành liên quan giúp đỡ, nên trong quá trình định giá đất, giá trị được giảm từ hơn 708 tỷ đồng, xuống còn hơn 507 tỷ đồng.
Quá trình điều tra, cơ quan công an cũng xác định, Hậu đã chỉ đạo các nhân viên kế toán giả mạo, khai man, sử dụng 2 hệ thống sổ sách kế toán tài chính, không hạch toán, để ngoài sổ sách doanh thu thực tế.
Theo đó, một hệ thống theo dõi các khoản tiền thu theo hợp đồng rồi hạch toán, kê khai, báo cáo thuế, thực hiện nghĩa tài chính; hệ thống sổ sách còn lại để theo dõi riêng các khoản tiền thu ngoài hợp đồng của khách hàng, không ghi nhận trên sổ sách. Mục đích nhằm che giấu, trốn tránh nghĩa vụ tài chính.
Trong khoảng 10 năm, Công ty Phúc Sơn và Công ty Thăng Long (công ty do Hậu lập ra để thực hiện dự án) đã bán 1.317 lô đất tại 4 dự án bất động sản cho 799 khách hàng, thu về trên 3.540 tỷ đồng.
Nguyễn Văn Hậu đã chỉ đạo các nhân viên bỏ ngoài sổ sách hơn 2.072 tỷ đồng để chi tiêu cá nhân, đưa hối lộ… Còn lại 1.465 tỷ đồng thể hiện trên các hợp đồng để hạch toán, kê khai cũng như để báo cáo thuế.
Hành vi trên của Nguyễn Văn Hậu và các đồng phạm đã gây thiệt hại tài sản nhà nước tổng cộng hơn 504 tỷ đồng tiền thuế.
Bán dự án để hưởng chênh lệch
Trong quá trình điều tra vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng làm rõ hành vi thông đồng, móc nối của Nguyễn Văn Hậu với cựu lãnh đạo tỉnh Phú Thọ, Quảng Ngãi để nhận các gói thầu, gây thiệt hại tài sản nhà nước với số tiền 459 tỷ đồng.
Cụ thể, tại tỉnh Quảng Ngãi, Hậu đã liên hệ và nhận được sự giúp đỡ của Đặng Văn Minh và Cao Khoa, cựu Chủ tịch UBND tỉnh và Lê Viết Chữ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi, để được trúng 2 gói thầu với tổng giá trị hơn 900 tỷ đồng.
Tuy không đủ năng lực thực hiện, song Hậu đã “phù phép”, lập khống hồ sơ để Công ty Phúc Sơn đủ điều kiện về tài chính, kinh nghiệm tham gia; đồng thời thông đồng với các cán bộ tại cơ quan nhà nước để trúng thầu.
Sau khi nhận thầu, Hậu không thi công theo hợp đồng ký kết, mà bán lại cho Công ty Đồng Khánh, sau đó cắt chuyển lại phần trăm hợp đồng và hưởng lợi chênh lệch.
Cơ quan điều tra xác định, trong quá trình tổ chức thi công, Sở Giao thông - Vận tải Quảng Ngãi không thực hiện nhiệm vụ quản lý, giám sát của chủ đầu tư, để Công ty Phúc Sơn bán thầu.
Tại tỉnh Phú Thọ, Hậu cũng được Ngô Đức Vượng, cựu Bí thư Tỉnh ủy và Nguyễn Doãn Khánh, cựu Chủ tịch UBND tỉnh (sau này là Bí thư Tỉnh ủy) “tạo điều kiện” để tham gia nhiều gói thầu trên địa bàn.
Theo đó, tại gói thầu bãi đỗ xe số 2, đường trục hành lễ, nhà làm việc, nhà đón tiếp của Khu di tích lịch sử Đền Hùng, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Đền Hùng đã tiết lộ thông tin, dự toán các gói thầu dưới dạng dữ liệu điện tử cho phía Công ty Phúc Sơn.
Từ đó, Hậu đã chỉ đạo cấp dưới sử dụng 8 hợp đồng thi công của Phúc Sơn, sửa đổi giá trị hợp đồng để hợp thức năng lực kinh nghiệm thi công; lập báo cáo tài chính nâng khống doanh thu để hợp thức năng lực tài chính.
Doanh nghiệp của Hậu dễ dàng trúng thầu để thi công 3 gói thầu tại đây, với tổng trị giá hơn 265 tỷ đồng. Ngoài một số hạng mục trực tiếp thi công, Hậu đưa 4 công ty khác vào thi công và yêu cầu cắt lại hơn 17,4 tỷ đồng.
Tại dự án này, cơ quan điều tra xác định, Công ty Phúc Sơn và Nguyễn Văn Hậu hưởng lợi bất chính, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 33,5 tỷ đồng từ nguồn tiền của chủ đầu tư thanh toán.
Ngoài ra, khi ông Nguyễn Doãn Khánh được bầu vào chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ, Hậu tiếp tục liên hệ đặt vấn đề và được đồng ý tạo điều kiện cho Phúc Sơn tham gia gói thầu phòng chống cháy rừng, do Ban Quản lý Khu di tích Đền Hùng làm chủ đầu tư.
Cũng với thủ đoạn như trước, phía Tập đoàn Phúc Sơn tiếp tục được tiết lộ thông tin, dự toán gói thầu. Sau khi trúng thầu với giá trị 97,7 tỷ đồng, Hậu đã chuyển nhượng toàn bộ khối lượng thi công cho công ty khác, thu lợi 21,5 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra kiến nghị “bịt” lỗ hổng
Qua vụ án này, Bộ Công an đánh giá, trong nhiều năm qua, Hội đồng Định giá tài sản các cấp đã sử dụng kết quả định giá tài sản của các doanh nghiệp thẩm định giá làm căn cứ để quyết định, yêu cầu các doanh nghiệp làm chủ đầu tư dự án thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, một số cá nhân liên quan tại các doanh nghiệp thẩm định giá như giám đốc doanh nghiệp, thẩm định viên… có hành vi tiêu cực, chịu sự tác động của các đối tượng để làm sai lệch hoạt động đúng đắn của công tác định giá tài sản theo hướng giảm số tiền phải nộp tài sản nhà nước.
Bên cạnh đó, pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn làm chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá trị gói thầu tham gia thực hiện.
Song để đáp ứng được năng lực tài chính, kinh nghiệm, các đối tượng tại một số doanh nghiệp đã móc nối với các đối tượng ở các công ty kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu…
Do đó, Bộ Công an kiến nghị các đơn vị liên quan tổ chức quản lý, giám sát, công khai hoạt động định giá tài sản của các doanh nghiệp tư vấn; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ kết quả hoạt động kiểm toán của các công ty kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp dùng làm năng lực để tài chính để được các cơ quan có thẩm quyền xét duyệt, công nhận làm chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công.
Cùng với đó, sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật liên quan đến định mức, đơn giá trong xây dựng theo hướng giá dự toán các hạng mục công trình dự án phù hợp với chi phí thực tế theo giá thị trường, đảm bảo nguyên tắc các doanh nghiệp thực hiện thi công dự án có lợi nhuận trên phương diện tiết kiệm tối đa, tránh việc gây thất thoát tài sản…
Huệ Nguyễn