Hãy nhìn bằng mắt mình, đừng phán xét bằng tai người khác

7 giờ trướcBài gốc

Ở chốn đông người, tin đồn lan nhanh hơn gió. Một người có thể trở thành "tội đồ" chỉ sau một cái nhíu mày của ai đó có ảnh hưởng. Một cô gái dịu dàng có thể bị gắn mác giả tạo chỉ vì một ánh mắt không vừa lòng. Một người chăm chỉ, trung thực có thể bị quy chụp là mưu mô chỉ vì không tham gia vào các nhóm tán gẫu ngoài lề. Những phán xét vô thức ấy - nhiều khi không ác ý nhưng lại có sức tàn phá ghê gớm, vì nó dựa trên cảm tính, không có cơ hội để người trong cuộc được giãi bày.

Không có gì đau hơn việc bị hiểu lầm, và càng đau hơn khi sự hiểu lầm đó đến từ những người ta tin tưởng. Trong một xã hội mà thông tin được lan truyền chóng mặt qua mạng xã hội, qua các group kín - việc giữ cho mình một cái đầu tỉnh táo, một đôi mắt sáng là điều không dễ. Nhưng nếu không có sự tỉnh táo ấy, ta rất dễ rơi vào trạng thái phán xét sai lệch, kéo theo những tổn thương không đáng có.

Hãy tưởng tượng: một người bạn thân thiết của bạn bị ai đó nói rằng "họ đang lợi dụng bạn". Nếu bạn chọn tin ngay, quay lưng, xa lánh, cắt đứt mối quan hệ thì dù sau này có phát hiện ra sự thật, thì khoảng cách, vết nứt trong lòng người kia có lẽ đã không thể lành lại. Khi lòng tin không đặt đúng chỗ, sự bất công sẽ xảy ra. Và người bị tổn thương không chỉ là họ - mà còn là chính lương tri của chúng ta.

Muốn biết người khác sống như thế nào, ta phải là người trực tiếp quan sát, đồng hành, thẩm định. Không ai có quyền định nghĩa nhân cách người khác chỉ qua câu chuyện của bên thứ ba. Người tử tế có thể bị hiểu lầm, người từng mắc sai lầm có thể đã thay đổi. Nhìn người không thể nhìn qua lăng kính của kẻ mang định kiến.

Mỗi con người là một thế giới nội tâm đầy phức tạp. Mỗi hành vi đều có nguyên do, mỗi lựa chọn đều có bối cảnh. Chỉ khi đặt mình vào vị trí của họ mới hiểu được tại sao họ im lặng, tại sao họ rút lui, tại sao họ không phản ứng như kỳ vọng. Những điều đó không thể được diễn giải chỉ bằng vài lời kể.

Thẩm định là một khái niệm thường được dùng trong lĩnh vực tài chính, nhưng trong đời sống con người, nó cũng mang một ý nghĩa quan trọng: không vội tin, không vội kết luận, mà phải kiểm chứng, đánh giá trên cơ sở thực tiễn và công tâm. Đó là biểu hiện của người sống có lý trí và trách nhiệm với mối quan hệ của mình.

Người thẩm định đúng là người biết lắng nghe từ nhiều phía, không vội đánh giá chỉ qua một câu chuyện. Họ sẽ chọn gặp gỡ, quan sát, đặt câu hỏi và chờ đợi câu trả lời bằng hành động chứ không phải bằng lời nói. Đó là cách bảo vệ cả người khác và chính mình khỏi những hiểu lầm cay đắng.

Tin tưởng là thứ không dễ xây nhưng lại dễ vỡ. Một người có thể dành cả năm để vun đắp lòng tin, nhưng chỉ cần một lời đồn ác ý, một phán xét vội vàng, tất cả có thể sụp đổ. Khi đó, tổn thương không chỉ là gián đoạn mối quan hệ, mà là sự mất mát về cảm xúc, sự hoài nghi vào thiện chí của con người.

Thế nên, đừng vì một lời ai đó kể lại mà đánh mất một người bạn. Đừng vì một câu chuyện chưa rõ ngọn ngành mà quay lưng với người từng giúp ta khi khó khăn. Hãy chậm lại một nhịp. Hỏi thêm một câu. Gặp gỡ một lần nữa. Vì đôi khi, chỉ cần một cơ hội để người ấy được nói lên sự thật, ta sẽ không phải ân hận cả đời.

Xã hội sẽ tốt đẹp hơn nếu ai cũng biết kiểm chứng trước khi đánh giá, biết chậm lại trước khi kết luận, và biết đặt mình vào vị trí của người khác trước khi buông lời phán xét. Làm người tử tế không khó, chỉ cần bắt đầu từ việc: đừng nghe một chiều, đừng phán xét vội vàng, và đừng đánh mất một con người chỉ vì một câu chuyện chưa được kiểm chứng.

Hãy nhìn bằng mắt mình. Lắng nghe bằng cả trái tim. Và giữ cho mình một cái đầu đủ sáng suốt để phân biệt thật - giả, thiện - ác, đúng - sai. Vì chỉ khi đó, ta mới thật sự hiểu được một con người - và giữ được cho mình những mối quan hệ tử tế, bền lâu, đáng quý nhất trong cuộc đời.

Trung Anh

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/hay-nhin-bang-mat-minh-dung-phan-xet-bang-tai-nguoi-khac-a29228.html