Hé lộ bằng chứng mặt trăng của sao Thổ có thể tồn tại sự sống

5 giờ trướcBài gốc

Một bước ngoặt quan trọng trong hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất vừa được ghi nhận. Theo một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Nature Astronomy, các nhà khoa học đã phát hiện bằng chứng mới cho thấy mặt trăng băng giá Enceladus của sao Thổ có thể ẩn chứa sự sống bên dưới lớp vỏ băng khổng lồ của nó.

Hình minh họa bề mặt Enceladus, với những mạch nước phun trào. Ảnh: ESA/Science Office

Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Stuttgart (Đức) đã phân tích những hạt băng siêu nhỏ được phun vào không gian thông qua các khe nứt trên bề mặt Enceladus.

Bằng cách sử dụng dữ liệu cũ do tàu vũ trụ Cassini của NASA thu thập trong hơn một thập kỷ, họ phát hiện rằng các hạt băng này chứa những phân tử hữu cơ phức tạp - dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy mặt trăng của sao Thổ có thể “đáp ứng mọi điều kiện cần thiết” để sự sống tồn tại.

“Có nhiều khả năng các phân tử hữu cơ mà chúng tôi tìm thấy trong dữ liệu Cassini có thể dẫn tới sự hình thành của các hợp chất liên quan đến sinh học”, Tiến sĩ Nozair Khawaja, nhà sinh vật học vũ trụ dẫn đầu nghiên cứu, chia sẻ với ScienceAlert. “Điều này làm tăng đáng kể khả năng Enceladus có thể sinh sống được”.

Bí mật của những hạt băng vũ trụ

Với nhiệt độ trung bình khoảng âm 330 độ F (tức -200 độ C), Enceladus thoạt nhìn là một nơi hoàn toàn không thể ở được. Tuy nhiên, vào năm 2005, các nhà khoa học đã phát hiện ra một đại dương khổng lồ nằm sâu dưới lớp băng dày của nó - bằng chứng là những cột nước khổng lồ bắn lên từ các vết nứt ở cực Nam của mặt trăng này.

Tàu Cassini, trong quá trình bay qua các vành đai của sao Thổ, đã thu thập nhiều mẫu hạt băng bằng thiết bị Cosmic Dust Analyzer (CDA).

Tuy nhiên, phần lớn các mẫu này được hình thành từ hàng trăm năm trước, khiến giới nghiên cứu lo ngại rằng chúng có thể bị biến đổi bởi bức xạ không gian.

Đến năm 2008, Cassini đã thực hiện một cú bay táo bạo, lao thẳng qua “cơn mưa” hơi nước và băng phun lên từ Enceladus với tốc độ 64.800 km/h.

Chính cú bay này đã cung cấp những dữ liệu rõ ràng và chính xác hơn bao giờ hết về thành phần hóa học trong các hạt băng.

Tiến sĩ Khawaja giải thích rằng tốc độ va chạm cao chính là chìa khóa giúp Cassini phát hiện được các phân tử hữu cơ trước đây bị che lấp. “Ở tốc độ thấp, băng sẽ vỡ ra và tín hiệu của các phân tử hữu cơ bị che khuất bởi các cụm phân tử nước”, ông nói. “Nhưng ở tốc độ cực cao, các phân tử nước không kịp kết tụ, nhờ đó chúng tôi có thể nhận ra những tín hiệu từng bị ẩn giấu”.

Sơ đồ mô tả hoạt động thủy nhiệt có thể diễn ra trên Enceladus. Ảnh: ESA

Bằng cách áp dụng các kỹ thuật phân tích tiên tiến, nhóm đã xác định được hàng loạt hợp chất mới được phun ra từ đại dương ngầm của Enceladus, bao gồm aromatics (hợp chất vòng thơm), ethers (chất lỏng dễ bay hơi có mùi đặc trưng), cùng dấu vết của hợp chất chứa nitơ–oxy và nhiều nguyên tố chưa từng được ghi nhận trước đây.

Sự xuất hiện của các hợp chất này chứng minh rằng vật chất mà Cassini phát hiện trong vành đai sao Thổ thực chất bắt nguồn từ bên trong Enceladus, chứ không phải là kết quả của các phản ứng do bức xạ vũ trụ gây ra.

Khi kết hợp phát hiện mới này với các dữ liệu cũ của Cassini - bao gồm sự hiện diện của muối, hydro và phosphate - các nhà khoa học nhận thấy rằng đã có ít nhất 5 trong 6 yếu tố cơ bản của sự sống được xác nhận tại Enceladus. Yếu tố duy nhất còn thiếu là lưu huỳnh.

“Chúng tôi tin tưởng rằng các phân tử này xuất phát từ đại dương ngầm bên dưới bề mặt Enceladus”, Tiến sĩ Khawaja nói trong email gửi ABC News. “Điều đó càng củng cố khả năng rằng mặt trăng này có môi trường phù hợp cho sự sống”.

Dù những hợp chất trên chưa được chứng minh là có nguồn gốc sinh học, nhóm nghiên cứu cho rằng chúng là “tiền chất” – một phần trong chuỗi phản ứng hóa học có thể dẫn đến sự hình thành sự sống.

Những điều kiện này rất giống với hệ thống thủy nhiệt ở đáy đại dương trên Trái Đất, nơi các sinh vật đầu tiên từng xuất hiện hàng tỷ năm trước.

Enceladus – “Trái Đất thu nhỏ” giữa không gian?

Trên Trái Đất, các miệng phun thủy nhiệt dưới đáy đại dương tạo ra nhiều hợp chất hữu cơ tương tự, bao gồm methane, amoniac, và các chuỗi carbon phức tạp – nền tảng cho sự sống vi sinh vật. Việc phát hiện các hợp chất tương đồng trên Enceladus khiến các nhà khoa học không khỏi phấn khích.

Hình ảnh Cassini chụp Enceladus trong vành đai E, cho thấy các cột khói sáng. Ảnh: NASA

“Nếu đại dương của Enceladus có môi trường tương tự như các hệ thống thủy nhiệt của Trái Đất, thì khả năng tồn tại sự sống là điều hoàn toàn có thể”, Khawaja nhấn mạnh. “Sự phong phú của các hợp chất hữu cơ trên một thế giới nước nằm ngoài Trái Đất thực sự là điều phi thường”.

Ông cũng tiết lộ rằng dữ liệu Cassini vẫn còn nhiều điều bí ẩn chưa được khai thác hết. “Chúng tôi vẫn đang tiếp tục phân tích và chắc chắn sẽ có thêm những phát hiện mới trong thời gian tới”, ông Khawaja hứa hẹn.

Những kết quả mới này đã khiến cộng đồng khoa học quốc tế “sôi sục”. Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) hiện đang lên kế hoạch cho một sứ mệnh hạ cánh xuống Enceladus trong vài thập kỷ tới, với mục tiêu trực tiếp lấy mẫu từ bề mặt và các cột nước phun lên.

Trong khi đó, NASA đã khởi động dự án Europa Clipper, con tàu đang trên đường đến mặt trăng Europa của sao Mộc - một ứng cử viên sáng giá khác cho sự sống ngoài hành tinh. Giống Enceladus, Europa cũng có đại dương ngầm dưới lớp băng dày và các hoạt động địa chất có thể cung cấp năng lượng cho sự sống.

Nếu một trong hai mặt trăng này thực sự chứa vi sinh vật hoặc thậm chí là những dấu hiệu đầu tiên của sự sống nguyên thủy, nhân loại sẽ chứng kiến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong lịch sử khoa học.

Phát hiện của nhóm Stuttgart không chỉ giúp giải mã thêm về Enceladus mà còn mở rộng tầm nhìn của con người về nơi sự sống có thể tồn tại ngoài Trái Đất.

Từ một mặt trăng băng giá nhỏ bé, Enceladus đã trở thành niềm hy vọng lớn nhất trong hành trình tìm kiếm sự sống vũ trụ.

(Theo NY Post, Dailymail)

Hải Phong

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/he-lo-bang-chung-mat-trang-cua-sao-tho-co-the-ton-tai-su-song-2450074.html