Hé lộ cách Gen Z Nepal nhanh chóng đưa người phụ nữ 73 tuổi lên làm thủ tướng lâm thời

7 giờ trướcBài gốc

Tòa nhà chính phủ Nepal bị người biểu tình phóng hỏa. (Ảnh: Reuters.)

Nepal sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 5/3/2026 để chọn thủ tướng chính thức. Cho đến khi đó, cựu chánh án Sushila Karki là người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo đất nước.

Làn sóng biểu tình bùng lên từ những sự bất mãn vì việc Chính phủ Nepal cấm một số nền tảng mạng xã hội phổ biến, sau đó nhanh chóng lan rộng thành một cuộc tranh luận rộng rãi hơn về tham nhũng và thất nghiệp, khi Thế hệ Z - những người ở độ tuổi thiếu niên và 20 - xuống đường.

Ít nhất 51 người đã thiệt mạng và hơn 1.300 người bị thương trong làn sóng biểu tình bao trùm cả nước.

Tình hình trở nên bạo lực khi lực lượng an ninh sử dụng đạn thật, hơi cay và dùi cui, còn người biểu tình phá rào chắn, cướp bóc, phóng hỏa các văn phòng chính phủ và dinh thự của nhiều chính trị gia cấp cao.

Người biểu tình Nepal cũng phóng hỏa trụ sở chính phủ, phá hủy các sân bay và một tòa nhà của đài truyền hình.

Thủ tướng KP Sharma Oli và 4 bộ trưởng từ chức vào tuần trước, để quân đội tiếp quản thủ đô và áp lệnh giới nghiêm trên toàn quốc.

Trước việc ông Oli và các nhân vật chính trị cấp cao từ chức tạo ra khoảng trống quyền lực ở Nepal, những người trẻ đã sử dụng ứng dụng trò chuyện Discord của Mỹ để trao đổi về các bước tiếp theo, NDTV đưa tin.

Theo bản tin của đài này, một máy chủ với hơn 145.000 thành viên đã tổ chức một cuộc tranh luận về việc ai có thể trở thành lãnh đạo lâm thời.

Trong tuần qua, nhiều cuộc thăm dò được người biểu tình tổ chức trên nền tảng Discord để đề cử các nhà lãnh đạo tiềm năng. Bà Karki nổi lên là ứng cử viên sáng giá, được nhiều người ca ngợi vì sự chính trực và lập trường chống tham nhũng.

New York Times dẫn lời Sid Ghimiri - nhà sáng tạo nội dung 23 tuổi, cho biết: "Quốc hội Nepal hiện tại chính là Discord". Những người tổ chức kênh này là thành viên của tổ chức dân sự Hami Nepal, và những người tham gia đã tham gia phong trào biểu tình.

Việc bà Karki tuyên thệ nhậm chức thủ tướng lâm thời nhận được sự đồng thuận giữa Tổng thống Ramchandra Paudel, Tổng tư lệnh Quân đội Nepal - tướng Ashok Raj Sigdel và đại diện của phong trào biểu tình Gen-Z tại Nepal.

Bà Sushila Karki trở thành thủ tướng lâm thời của Nepal. (Ảnh: AP)

Bà Sushila Karki là ai?

Trong thời gian giữ chức chánh án Tòa án tối cao, bà Sushila Karki đã giám sát một số vụ án lớn, trong đó có bản án dành cho Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Jaya Prakash Prasad Gupta về tội tham nhũng.

Bà cũng chủ trì phán quyết hủy bỏ việc chính phủ bổ nhiệm một cảnh sát trưởng.

Trong vòng 1 năm sau khi bà Karki được bổ nhiệm làm thẩm phán thường trực tại Tòa án tối cao Nepal năm 2016, các nghị sĩ trong Quốc hội Nepal và đảng Nhân dân Nepal (CPN) cầm quyền lúc bấy giờ đã đệ đòi luận tội bà, cáo buộc bà thiên vị.

Đơn kiện này dẫn đến việc bà bị đình chỉ công tác và tước tư cách lãnh đạo cơ quan giám sát chống tham nhũng, nhưng ngay lập tức đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình công khai ủng hộ sự độc lập của tư pháp.

Điều này dẫn đến việc Tòa án tối cao tạm dừng thủ tục tố tụng và rút đơn yêu cầu luận tội bà Karki.

Khi còn là sinh viên tại đại học ở Varanasi, bà đã gặp ông Durga Prasad Subedi, người sau này trở thành chồng bà. Ông Subedi là lãnh đạo thanh niên của đảng Quốc đại Nepal và đóng vai trò trung tâm trong một sự kiện kịch tính: Cướp chuyến bay của hãng hàng không Nepal ngày 10/6/1973.

Chiếc máy bay chở khoảng 4 triệu rupee Nepal (khoảng 400.000 USD vào thời điểm đó) của ngân hàng nhà nước Nepal. Máy bay buộc phải hạ cánh xuống sân bay Forbesganj thuộc bang Bihar của Ấn Độ. Không có hành khách nào bị thương, và sau khi 3 thùng tiền mặt được dỡ xuống, máy bay được phép tiếp tục hành trình.

Số tiền này đã được trao cho ông Girija Prasad Koirala, người sau này làm thủ tướng Nepal trong 4 nhiệm kỳ. Số tiền này được nói là đã được sử dụng để mua vũ khí cho cuộc đấu tranh vũ trang của đảng Quốc đại Nepal chống chế độ quân chủ.

Ông Subedi và những người khác liên quan đến vụ cướp máy bay đã bị chính quyền Ấn Độ bắt giữ và phải ngồi tù 2 năm trước khi trở về Nepal nước năm 1980.

Cả bà Karki và chồng bà - ông Durga Prasad Subedi, đều tham gia phong trào nhân dân Nepal hồi những năm 1990, dẫn đến việc chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế ở đất nước này và xóa bỏ hệ thống tự quản panchayat.

Trong thời gian đó, bà bị cầm tù và đã viết cuốn tiểu thuyết Kara dựa trên các sự kiện này.

Sau khi được bổ nhiệm làm thủ tướng lâm thời, bà Karki giải tán Quốc hội Nepal và lên lịch tổ chức tổng tuyển cử mới vào tháng 3 năm sau.

Việc bổ nhiệm bà Karki được ví như chuyện đưa người đoạt giải Nobel Muhammad Yunus lên lãnh đạo chính phủ lâm thời Bangladesh vào năm ngoái, sau cuộc nổi dậy của sinh viên lật đổ Thủ tướng Sheikh Hasina. Đất nước Nepal đang dần trở lại bình thường.

Bình Giang

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/he-lo-cach-gen-z-nepal-nhanh-chong-dua-nguoi-phu-nu-73-tuoi-len-lam-thu-tuong-lam-thoi-post1778039.tpo