Nhắc đến Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM - mã chứng khoán: VEA), nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một doanh nghiệp sản xuất máy cơ khí nông nghiệp. Nhưng ít ai biết rằng, nguồn lợi nhuận khổng lồ của VEAM chủ yếu từ những "con gà đẻ trứng vàng" mang tên Honda, Toyota và Ford.
Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2024, VEAM ghi nhận doanh thu 4.118 tỷ đồng trong năm 2024, tăng hơn 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận gộp cũng bật tăng mạnh mẽ 38%, đạt 619 tỷ đồng. Dù doanh thu tài chính giảm 29% xuống còn 857 tỷ đồng, song công ty lại hưởng lợi từ việc cắt giảm chi phí tài chính tới 87%, chỉ còn 7 tỷ đồng.
Sau khi trừ các khoản chi phí, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp đạt 7.421 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 2023. Trong đó, phần lớn lợi nhuận, chiếm 88%, tương đương 6.729 tỷ đồng, đến từ các công ty liên kết, tăng 19% so với cùng kỳ. VEAM lý giải rằng, sự tăng trưởng lợi nhuận chủ yếu đến từ các liên doanh chiến lược.
Tính đến ngày 31/12/2024, tổng tài sản của VEAM đạt gần 27.561 tỷ đồng. Công ty duy trì cơ cấu tài chính vững chắc với nợ phải trả chỉ chiếm 4,8% tổng tài sản, đạt 1.323 tỷ đồng, trong khi vốn chủ sở hữu lên tới 26.238 tỷ đồng.
Hiện tại, Bộ Công Thương đang nắm giữ 88,5% vốn tại doanh nghiệp này. VEAM không chỉ hoạt động trong lĩnh vực sản xuất máy móc cơ khí nông nghiệp như máy cày, động cơ đốt trong (xăng và diesel), máy xay xát lúa, hộp số nuôi tôm... mà còn đóng vai trò cổ đông quan trọng trong các liên doanh ô tô lớn tại Việt Nam.
Cụ thể, VEAM đang nắm giữ 30% cổ phần tại Honda Việt Nam, 20% tại Toyota Việt Nam và 25% tại Ford Việt Nam thông qua công ty con là Công ty TNHH Một thành viên Diesel Sông Công. Thực tế, phần lớn lợi nhuận của VEAM đến từ ba liên doanh này.
Theo báo cáo tài chính công ty mẹ, chỉ riêng trong năm 2024, doanh nghiệp đã nhận hơn 5.735 tỷ đồng cổ tức từ các công ty liên kết. Trong đó, Honda Việt Nam đóng góp lớn nhất với 5.079 tỷ đồng, Toyota Việt Nam hơn 261 tỷ đồng và Ford Việt Nam 334 tỷ đồng.
Lũy kế kể từ năm 2018 đến nay, VEAM đã thu về tổng cộng hơn 42.000 tỷ đồng cổ tức, tương đương khoảng 1,6 tỷ USD. Trong đó, Honda Việt Nam đóng góp phần lớn với hơn 36.200 tỷ đồng.
Dù VEAM có mảng sản xuất và lắp ráp ô tô tải, nhưng đóng góp của lĩnh vực này vào tổng lợi nhuận vẫn khá hạn chế so với nguồn thu từ cổ tức. Ngày 25/4 tới, VEAM dự kiến tổ chức Đại hội đồng cổ đông 2025 tại Hà Nội với nội dung đáng chú ý là bầu bổ sung thành viên Hội đồng quản trị.
Được biết, trong nhiều năm qua, VEAM vẫn duy trì tỷ lệ chia cổ tức từ 40-50%, nhờ nguồn lợi nhuận dồi dào từ các liên doanh. Với lượng tiền mặt khổng lồ, đây vẫn là một trong những doanh nghiệp có khả năng chia cổ tức cao nhất trên thị trường chứng khoán.
Diễn biến cổ phiếu VEA trong 6 tháng qua
Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu VEA kết thúc phiên giao dịch ngày 19/3 ở mức 39.500 đồng/cổ phiếu, giảm 0,5% so với phiên trước đó. Từ giữa tháng 2 đến nay, mã này đã mất gần 5% giá trị.
Thiên Ân