SBU đã bí mật thuê một văn phòng và nhà kho cách không xa trụ sở của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ở vùng Chelyabinsk để chuẩn bị cho một trong những sứ mệnh táo bạo nhất kể từ khi cuộc xung đột Nga – Ukraine bùng nổ.
Trong một năm rưỡi, SBU đã sử dụng văn phòng này để dàn dựng “Chiến dịch Mạng nhện”. Hôm 12/8, Giám đốc SBU Vasyl Maliuk cho hay, đây là cuộc tấn công được chia làm nhiều giai đoạn và đã phá hủy từ 13 – 21 máy bay ném bom hạng nặng cũng như gây hư hại cho 41 chiếc khác của Nga.
Máy bay ném bom Tu-22 bị phá hủy tại căn cứ không quân Belaya của Nga. Ảnh:
Cuộc tấn công vào ngày 1/6 đã nhắm vào những khí tài chiến lược giúp Nga phóng tên lửa tầm xa vào các thành phố của Ukraine như các oanh tạc cơ Tu-95 và Tu-22M3. Hành động này được cho đã làm giới hạn nghiêm trọng năng lực không kích của các lực lượng Moscow.
“Chúng tôi đã trải qua những khó khăn tột cùng để đạt được kết quả này”, ông Maliuk nhấn mạnh, “Chiến dịch Mạng nhện” là hoạt động đặc biệt nhiều giai đoạn liên quan tới công tác hậu cần, điệp vụ, liên lạc và vận chuyển ngầm. Cũng theo giám đốc SBU, cơ quan này đã sử dụng các phương thức đối phó với tổ chức tội phạm xuyên quốc gia, nghiên cứu cách các băng đảng buôn bán ma túy quốc tế đưa hàng cấm vượt qua hoạt động kiểm soát của hải quan và biên phòng.
Chiến dịch của Ukraine chủ yếu dựa vào các máy bay không người lái (UAV) góc nhìn thứ nhất (FPV) được bí mật giấu trong mái của các nhà kho làm bằng gỗ và vận chuyển bằng xe tải vượt quãng đường hàng nghìn cây số vào lãnh thổ Nga. Ông Maliuk nói thêm, các UAV được sử dụng trong chiến dịch khá giống với FPV thông thường, nhưng chúng đã được cải tiến để mang theo khối thuốc nổ 1,6kg.
Trong khi đó, các nhà kho gỗ được trang bị pin EcoFlow và tấm pin năng lượng Mặt trời để duy trì hoạt động sạc cho UAV ngay cả ở mức nhiệt dưới 40 độ C, trong suốt quá trình chúng được xe tải vận chuyển bí mật để tấn công 4 căn cứ không quân của Nga gồm Belaya ở vùng Irkutsk, Olenya ở Murmansk, Diaghilev ở Ryazan và Ivanovo ở vùng Ivanovo.
Dàn UAV được Ukraine sử dụng trong Chiến dịch Mạng nhện. Ảnh: SBU
Khi đến được địa điểm đã định, các mái nhà kho gỗ sẽ được kích hoạt từ xa để mở ra và các UAV ngay lập tức lao trực tiếp về phía dàn oanh tạc cơ của Nga.
Đáng nói, ông Maliuk xác nhận, các tài xế xe tải người Nga không hề hay biết về việc vận chuyển này.
Hôm 11/7, nhà chức trách Nga đã bắt giữ Mikhail Ryumin, 55 tuổi, một cư dân ở Chelyabinsk vì cáo buộc vận chuyển UAV bằng xe tải tham gia “Chiến dịch Mạng nhện” của Ukraine.
Giới phân tích và các quan chức quân sự phương Tây đã lên tiếng ca ngợi chiến dịch của Ukraine. Chia sẻ với tờ Politico hôm 3/6, Thượng nghị sĩ Mỹ Richard Blumenthal nhận định, cuộc tấn công của Ukraine cho thấy “kỹ năng và sự táo bạo” ngang hàng với chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden của Mỹ.
Hôm 11/6, hãng tin độc lập Agentstvo của Nga dẫn lời nhà phân tích OSINT AviVector cho hay, sau chiến dịch bất ngờ của Ukraine, Nga đã di chuyển hàng chục oanh tạc cơ tầm xa tới các căn cứ ở những vùng xa xôi hẻo lánh hơn. Song, Moscow khẳng định, các máy bay bị Ukraine tấn công chỉ bị hư hại và có thể sửa chữa được.
Theo SBU, cuộc tấn công táo bạo bằng UAV của Ukraine đã vô hiệu hóa 34% số máy bay ném bom, và khiến Nga thiệt hại khoảng 7 tỷ USD. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiết lộ, Kiev chỉ sử dụng UAV sản xuất trong nước và mỗi UAV trong số 117 chiếc được sử dụng đều có quân nhân điều khiển riêng.
"Chiến dịch Mạng nhện" của Ukraine nhằm vào dàn oanh tạc cơ của Nga cho thấy, các căn cứ và máy bay của Mỹ, đặc biệt ở khu vực Thái Bình Dương có thể dễ dàng bị đối thủ tấn công tương tự.
Tham mưu trưởng Lục quân Mỹ Randy George nhận định, cuộc tấn công đã minh chứng một lợi thế bất đối xứng của Ukraine trong xung đột với Nga, khi Kiev sử dụng UAV giá rẻ để loại bỏ sức mạnh không quân tinh nhuệ và đắt tiền của Moscow. Ông cho rằng Mỹ cũng cần phải suy nghĩ về điều này.
Minh Thu