Như PLOđã đưa tin, Đội CSGT An Sương (thuộc Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP.HCM) vừa lập hồ sơ xử lý nhóm thanh thiếu niên có hành vi điều khiển xe máy bằng một bánh (bốc đầu) và quay clip đăng tải lên mạng xã hội.
Theo đó, Đội CSGT An Sương đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với NPĐ (14 tuổi) về hành vi điều khiển xe chạy bằng một bánh đối với xe hai bánh và hành vi người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều khiển xe mô tô. Hình thức xử phạt áp dụng là tịch thu phương tiện.
Đội CSGT An Sương lập hồ sơ, xử lý nhóm thanh, thiếu niên vi phạm. Ảnh: CA
Liên quan đến nhóm thanh niên vừa bị CSGT lập biên bản, nhiều vấn đề pháp lý và xã hội được đặt ra qua vụ việc này.
Xử phạt người chưa thành niên và trách nhiệm của chủ xe
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Luật sư Dương Viết Cơ, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết trước tiên xét về độ tuổi, NPĐ (14 tuổi) rõ ràng chưa đủ tuổi vì theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 thì chỉ người từ đủ 16 tuổi trở lên mới được điều khiển xe gắn máy (dung tích xi-lanh nhỏ hơn hoặc bằng 50 cm3 ).
Cạnh đó, tại các Điều 22, Điều 134 và Điều 135 Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi bổ sung 2020 và 2025) thì có ba hình thức xử phạt được áp dụng với người chưa thành niên vi phạm hành chính là: Cảnh cáo; phạt tiền; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
Luật sư Dương Viết Cơ, Đoàn Luật sư TP.HCM
Trong đó, hình thức cảnh cáo được áp dụng với mọi vi phạm hành chính do người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện (không áp dụng hình phạt tiền đối với nhóm đối tượng này). Hình thức phạt tiền áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi (mức tiền phạt không quá 1/2 mức tiền phạt áp dụng đối với người thành niên).
Điểm b khoản 11 Điều 7 Nghị định 168/2024 cũng quy định áp dụng hình phạt tịch thu phương tiện đối với hành vi điều khiển xe chạy bằng một bánh đối với xe hai bánh.
Ngoài ra, phương tiện vi phạm hành chính bị tịch thu sung công cũng được áp dụng trong trường hợp chủ sở hữu, người quản lý hoặc người sử dụng hợp pháp có lỗi cố ý trong việc để người vi phạm sử dụng phương tiện.
Do đó, trong trường hợp này, sau khi xác minh về tính chất vi phạm, độ tuổi vi phạm và chủ sở hữu của chiếc xe máy, CSGT áp dụng hình thức xử phạt tịch thu phương tiện là phù hợp với quy định.
Đó là đối với người vi phạm hành chính, trong vụ việc này còn có cả trách nhiệm liên đới của chủ xe (cha mẹ/người giám hộ). Đây chính là điểm mà nhiều bậc phụ huynh đang lơ là, không quản lý tốt con mình dẫn đến hậu quả nặng nề phải gánh chịu.
Theo đó, khoản 10 Điều 32 Nghị định 168/2024 quy định phạt tiền từ 8-10 triệu đồng đối với cá nhân là chủ xe mô tô, xe gắn máy giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện điều khiển xe tham gia giao thông.
Thậm chí nghiêm trọng hơn, trường hợp cha mẹ biết con chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông mà giao xe dẫn đến gây tai nạn chết người, thương tích cho người khác thì chủ phương tiện còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ, theo quy định tại Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017, 2025). Khung hình phạt thấp nhất của tội này là phạt tiền từ 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Mạng ảo nhưng án phạt là thật
Anh Bùi Viết Hoàng (phường Hiệp Bình, TP.HCM) cho biết những năm vừa qua có thể thấy lực lượng CSGT đã sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để thu thập, xác minh sử dụng dữ liệu thu được từ phương tiện, thiết bị kỹ thuật do cá nhân, tổ chức cung cấp để phát hiện vi phạm hành chính ngày càng nhiều.
Anh Bùi Viết Hoàng, phường Hiệp Bình, TP.HCM
Các nền tảng mạng xã hội đang trở thành kho dữ liệu khổng lồ hỗ trợ CSGT trong việc xử "phạt nguội" người vi phạm giao thông. Hiện nay quy trình tiếp nhận và xác mình và xử lý thông tin được thực hiện theo Nghị định 135/2021 (sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 38/2024 và Nghị định 184/2025).
Theo đó, sau khi nhận thông tin về clip lan truyền trên mạng xã hội thì CSGT bằng các biện pháp nghiệp vụ sẽ truy xét người vi phạm và mời lên làm việc. Với những hình ảnh và clip thực tế, người vi phạm thường rất khó chối bỏ.
Việc lực lượng CSGT áp dụng phương tiện kỹ thuật để xác minh xử lý vi phạm đang lan truyền trên mạng xã hội hiện nay là rất cần thiết. Bởi lẽ, thứ nhất tính răn đe lan tỏa khi mà xử lý một clip "triệu view" trên mạng xã hội có tác dụng giáo dục, răn đe gấp hàng chục, thậm chí hàng trăm lần xử phạt trực tiếp, điều này gián tiếp gửi đến thông điệp cho người dân: Mạng ảo nhưng án phạt là thật.
Thứ hai an toàn cho lực lượng chức năng khi nhiều trường hợp truy đuổi các nhóm quái xế manh động trên đường rất nguy hiểm. Phạt nguội qua clip an toàn và hiệu quả hơn.
Thứ ba là khắc phục tình trạng "nhờn luật" của đại đa số thanh thiếu niên hiện nay khi mà nhiều thanh thiếu niên nghĩ rằng chọn đường vắng, đêm khuya để quay clip là thoát.
Phạt nặng để phụ huynh quản lý con trẻ tốt hơn
Nhà làm luật đã sử dụng ngôn ngữ rất chặt chẽ khi mà sử dụng thuật ngữ "giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện"...
Anh Hồ Bảo Tín, xã Di Linh, tỉnh Lâm Đồng
Thực tế nhiều phụ huynh khi bị xử lý có thể lập luận và nại ra lý do "cháu nó tự lấy đi, tôi không biết". Tuy nhiên, với quy định tại Nghị định 168/2024 thì chủ xe phải chứng minh điều ngược lại, nếu như không chứng minh được mình đã áp dụng mọi biện pháp quản lý cần thiết (như cất giữ chìa khóa trong két, khóa xe riêng...), phụ huynh vẫn bị quy kết lỗi thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý và bị xử phạt mức 8-10 triệu đồng.
Đây là biện pháp đánh trực tiếp vào kinh tế gia đình để buộc phụ huynh phải "cứng rắn" với con cái. Thay vì chiều chuộng mua xe phân khối lớn cho con đi học hay giao xe cho con điều khiển ở độ tuổi không phù hợp, phụ huynh sẽ phải cân nhắc hơn.
Anh HỒ BẢO TÍN, xã Di Linh, tỉnh Lâm Đồng
ĐẶNG LÊ