Hệ lụy từ hai vụ Samsung bị đánh cắp bí mật công nghệ chip để tuồn sang Trung Quốc

2 giờ trướcBài gốc

Cựu lãnh đạo Samsung bị bắt vì đánh cắp dữ liệu để xây nhà máy chip tại Trung Quốc

Vào năm 2023, ngành công nghiệp bán dẫn rúng động khi một cựu lãnh đạo cấp cao của Samsung Electronics bị cơ quan chức năng Hàn Quốc bắt giữ và truy tố với cáo buộc đánh cắp bí mật thương mại đặc biệt nghiêm trọng.

Theo hồ sơ điều tra, người này từng giữ vai trò quan trọng trong bộ phận sản xuất chip của Samsung Electronics và có quyền tiếp cận trực tiếp với nhiều dữ liệu kỹ thuật cốt lõi. Trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2019, trước khi rời Samsung Electronics, ông đã sao chép trái phép hàng loạt tài liệu mật, gồm bản vẽ thiết kế nhà máy, quy trình sản xuất chip và các thông số kỹ thuật chi tiết vốn được tập đoàn Hàn Quốc bảo vệ ở mức độ cao nhất.

Điều khiến vụ việc trở nên nghiêm trọng không chỉ nằm ở hành vi đánh cắp dữ liệu, mà còn ở mục đích sử dụng những bí mật này. Theo cáo buộc, cựu lãnh đạo Samsung Electronics tìm cách dùng chính công nghệ nội bộ đó để xây dựng một nhà máy sản xuất chip tại Trung Quốc, với mô hình và dây chuyền được cho là gần như “sao chép” từ nhà máy của tập đoàn Hàn Quốc.

Đáng chú ý, địa điểm dự kiến xây nhà máy này chỉ cách cơ sở sản xuất chip của Samsung Electronics tại thành phố Tây An khoảng 1,5 km, song cuối cùng dự án đó đã không hoàn thiện.

Nhà máy sản xuất chip của Samsung Electronics tại Tây An, Trung Quốc - Ảnh: Internet

Thông tin trên làm dấy lên lo ngại rằng công nghệ lõi của Hàn Quốc có thể bị khai thác trực tiếp để cạnh tranh với chính Samsung Electronics ngay tại thị trường Trung Quốc.

Các công tố viên Hàn Quốc nhận định đây không đơn thuần là một vụ vi phạm hợp đồng lao động hay đạo đức nghề nghiệp, mà là hành vi xâm phạm nghiêm trọng an ninh kinh tế quốc gia.

Trong bối cảnh bán dẫn được coi là ngành công nghiệp chiến lược, việc một cựu lãnh đạo Samsung Electronics tìm cách chuyển giao công nghệ sản xuất chip sang Trung Quốc khiến chính phủ Hàn Quốc phải nâng mức độ xử lý lên ngang với các vụ gián điệp công nghệ.

Vụ án này cũng trở thành tiền lệ quan trọng cho thấy Hàn Quốc sẵn sàng áp dụng các biện pháp pháp lý cứng rắn hơn để bảo vệ tài sản trí tuệ của các tập đoàn bán dẫn hàng đầu trước áp lực cạnh tranh và lôi kéo nhân sự từ bên ngoài.

Vụ tuồn bí mật công nghệ DRAM 10 nanomet của Samsung sang CXMT

Vụ việc thứ hai liên quan đến Samsung Electronics diễn ra gần đây nhưng có quy mô và mức độ nghiêm trọng không kém. 10 cựu nhân viên của tập đoàn này bị cơ quan công tố Hàn Quốc bắt giữ và truy tố vì cáo buộc làm rò rỉ công nghệ sản xuất DRAM tiên tiến sang ChangXin Memory Technologies (CXMT).

Theo kết quả điều tra ban đầu, các cá nhân liên quan từng làm việc trực tiếp trong bộ phận nghiên cứu và sản xuất DRAM của Samsung Electronics. Nhờ đó, họ có quyền tiếp cận các công nghệ sản xuất then chốt ở trình độ rất cao, vốn là nền tảng giúp Samsung Electronics giữ vai trò dẫn đầu thị trường chip nhớ toàn cầu nhiều năm qua.

Trong số đó, có 5 người là nhân sự chủ chốt ở khâu phát triển công nghệ, gồm cả một cựu lãnh đạo cấp cao của Samsung Electronics. Những người còn lại là các trưởng bộ phận phụ trách phát triển và nghiên cứu.

Các công tố viên cho biết, công nghệ bị đánh cắp không chỉ là những tài liệu rời rạc, mà gồm toàn bộ chuỗi quy trình sản xuất DRAM thế hệ mới, từ thiết kế cấu trúc cell nhớ, phương pháp khắc và lắng đọng ở tiến trình 10 nanomet, cho đến cách tối ưu hiệu suất và tỷ lệ thành phẩm trong sản xuất hàng loạt.

Đây là những bí quyết mà Samsung Electronics phải mất 5 năm nghiên cứu cùng khoản đầu tư khổng lồ (khoảng 1.600 tỉ won) mới hoàn thiện, được xếp vào nhóm công nghệ chiến lược, có ý nghĩa sống còn với năng lực cạnh tranh của công ty cũng như ngành bán dẫn Hàn Quốc.

Hệ lụy từ hai vụ Samsung bị đánh cắp bí mật công nghệ chip để tuồn sang Trung Quốc

Theo cáo trạng, sau khi rời Samsung Electronics, các cựu nhân viên này đã chuyển sang làm việc cho CXMT hoặc các công ty có liên quan, đồng thời chuyển giao trái phép những kiến thức và dữ liệu nội bộ nói trên.

Dựa trên nền tảng công nghệ thu được, CXMT được cho là đã nhanh chóng điều chỉnh quy trình để phù hợp với hệ thống thiết bị và chuỗi cung ứng trong nước, qua đó rút ngắn đáng kể khoảng cách công nghệ so với các nhà sản xuất chip nhớ hàng đầu thế giới.

Theo các công tố viên, sau khi được thành lập vào năm 2016, CXMT đã tuyển dụng hàng loạt lãnh đạo và nhân sự chủ chốt từ Samsung Electronics - doanh nghiệp duy nhất trên thế giới khi đó có khả năng sản xuất hàng loạt DRAM ở tiến trình 10 nanomet, theo trang The Asia Business Daily.

Việc nắm bắt công nghệ này giúp CXMT sản xuất thành công DRAM 10 nanomet đầu tiên của Trung Quốc năm 2023. Các công tố viên Hàn Quốc cho rằng chính công nghệ bị đánh cắp đã đặt nền móng cho những bước tiến tiếp theo của CXMT trong lĩnh vực HBM (bộ nhớ băng thông cao).

CXMT đã bắt đầu sản xuất hàng loạt HBM2 vào năm 2024 và được kỳ vọng sẽ chiếm tới 15% thị phần, gây ra thiệt hại lên tới hàng nghìn tỉ won cho Samsung Electronics cũng như nền kinh tế quốc gia Hàn Quốc. Trên thực tế, tác động này phần nào đã thể hiện khi doanh thu của Samsung Electronics được cho là đã giảm khoảng 5.000 tỉ won trong năm 2024.

Các báo cáo cho biết cựu lãnh đạo Samsung Electronics đã phụ trách trực tiếp mảng công nghệ DRAM 10 nanomet cho CXMT. Trong khi đó, một nhân sự chủ chốt tham gia nghiên cứu công nghệ này bị cáo buộc đã sao chép trái phép thông tin về quy trình sản xuất DRAM 10 nanomet.

Theo trang Chosun Daily, ông ta đã chép tay thủ công 12 trang tài liệu để tránh bị phát hiện, bởi các công ty bán dẫn luôn bảo vệ dữ liệu cực kỳ nghiêm ngặt và việc sao chép file từ máy tính hay chụp ảnh bằng smartphone rất dễ khiến hành vi bị lộ.

Thông tin trên khiến giới chức Hàn Quốc đặc biệt lo ngại vì nỗ lực tự chủ bán dẫn của Trung Quốc được thúc đẩy mạnh mẽ không chỉ bằng đầu tư, mà còn từ việc khai thác trực tiếp nguồn tri thức từ các đối thủ dẫn đầu.

Vụ rò rỉ công nghệ DRAM sang CXMT vì thế không chỉ gây thiệt hại lớn cho Samsung về mặt kinh tế và lợi thế cạnh tranh, mà còn làm dấy lên lo ngại sâu sắc về an ninh công nghệ quốc gia của Hàn Quốc. Khi chip nhớ được xem là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, vụ án này đã trở thành hồi chuông cảnh báo với cả chính phủ lẫn doanh nghiệp về nguy cơ “chảy máu công nghệ” thông qua dòng dịch chuyển nhân sự chất lượng cao.

CXMT là công ty sản xuất chip nhớ hàng đầu Trung Quốc, có trụ sở tại thành phố Hợp Phì (tỉnh An Huy), chuyên tập trung vào DRAM - vốn được dùng trong máy tính, smartphone và trung tâm dữ liệu.

Được sự hậu thuẫn tài chính lớn từ chính quyền trung ương và địa phương Trung Quốc trong chiến lược tự chủ bán dẫn, CXM đặt mục tiêu xây dựng năng lực sản xuất DRAM trong nước để giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài như Samsung Electronics, SK Hynix (Hàn Quốc) hay Micron Technology (Mỹ).

Trong những năm đầu, CXMT chủ yếu phát triển các dòng DRAM ở tiến trình tương đối lạc hậu so với chuẩn quốc tế, nhưng đã tăng tốc đáng kể nhờ việc thu hút nhiều kỹ sư và quản lý cấp cao từng làm việc tại các hãng bán dẫn hàng đầu Hàn Quốc và Mỹ. Chính quá trình chiêu mộ nhân sự này khiến CXMT nhiều lần bị nhắc tên trong các cuộc điều tra liên quan đến việc tiếp cận trái phép công nghệ cốt lõi từ nước ngoài.

Những hệ lụy từ hai vụ việc

Việc Samsung Electronics trở thành nạn nhân trong hai vụ bị cựu nhân viên đánh cắp bí mật thương mại chip liên quan tới Trung Quốc không chỉ là cú sốc với riêng tập đoàn này, mà còn là dấu hiệu cho thấy trật tự bán dẫn toàn cầu đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu sắc, căng thẳng và mang màu sắc địa chính trị rõ rệt hơn bao giờ hết.

Ở cấp độ doanh nghiệp, hệ lụy trước mắt với Samsung Electronics là sự xói mòn lợi thế công nghệ vốn được xây dựng bằng hàng thập kỷ đầu tư nghiên cứu & phát triển và hàng nghìn tỉ won chi phí.

Trong ngành bán dẫn, nơi mỗi thế hệ tiến trình có thể quyết định vị thế thị trường nhiều năm, việc công nghệ DRAM then chốt bị rò rỉ đồng nghĩa với việc khoảng cách giữa hãng dẫn đầu và người theo sau bị rút ngắn một cách không công bằng. Điều đó có thể buộc Samsung Electronics phải đẩy nhanh chu kỳ đổi mới, tăng chi phí bảo mật nội bộ và chấp nhận biên lợi nhuận bị bào mòn trong ngắn hạn, khi vẫn phải cạnh tranh trực tiếp với chính những công nghệ vốn bắt nguồn từ họ.

Với quan hệ Hàn - Trung, hai vụ án này đặt Hàn Quốc vào thế khó xử. Một mặt, Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của các nhà sản xuất chip Hàn Quốc. Mặt khác, việc công nghệ lõi bị rò rỉ sang Trung Quốc chạm tới khái niệm “an ninh kinh tế” và “bí mật quốc gia”, buộc Hàn Quốc phải phản ứng cứng rắn hơn về pháp lý và ngoại giao. Xu hướng đó có khả năng làm gia tăng sự ngờ vực chiến lược giữa hai nước, khiến hợp tác công nghệ cao trở nên dè dặt và bị giám sát chặt chẽ hơn.

Ở tam giác Hàn - Trung - Mỹ, hệ lụy còn sâu sắc hơn. Các vụ đánh cắp bí mật công nghệ chip tại Samsung Electronics vô hình trung củng cố lập luận lâu nay của Mỹ rằng chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu cần được “tách rủi ro” khỏi Trung Quốc. Điều này tạo thêm áp lực để Hàn Quốc xích lại gần Mỹ trong các sáng kiến như Chip 4 hay các cơ chế kiểm soát xuất khẩu và bảo vệ công nghệ chung.

Ngoài ra, Hàn Quốc cũng phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích kinh tế ngắn hạn tại thị trường Trung Quốc và lợi ích chiến lược dài hạn trong liên minh công nghệ với Mỹ.

Từ góc độ toàn cầu, hệ quả rõ ràng nhất là làn sóng siết chặt an ninh bán dẫn đang lan rộng. Các tập đoàn chip lớn không còn chỉ bảo vệ công nghệ bằng hợp đồng lao động và điều khoản bảo mật, mà đang thúc đẩy những biện pháp cứng rắn hơn như giám sát các cựu lãnh đạo và kỹ sư sang làm việc cho các công ty đối thủ, phối hợp chặt chẽ hơn với chính phủ trong việc phân loại công nghệ chiến lược.

Nhìn xa hơn, trật tự bán dẫn mới nhiều khả năng sẽ mang tính khối hóa rõ rệt. Mỹ cùng các đồng minh như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan có xu hướng giữ chặt các công nghệ then chốt trong phạm vi kiểm soát của mình và chỉ chia sẻ cho những đối tác được xem là đáng tin cậy. Ở chiều ngược lại, Trung Quốc buộc phải đẩy nhanh việc xây dựng hệ sinh thái bán dẫn độc lập, dù quá trình này kéo theo nhiều tranh cãi, bị cáo buộc vi phạm sở hữu trí tuệ và xung đột pháp lý với các nước khác.

Hai sự việc liên quan đến Samsung Electronics không chỉ đơn thuần là những vụ đánh cắp bí mật thương mại riêng lẻ, mà là tín hiệu cho thấy kỷ nguyên bán dẫn thuần túy dựa trên cạnh tranh thị trường đang khép lại. Thay vào đó là một kỷ nguyên mới, nơi chip nhớ và chip logic trở thành trung tâm của cạnh tranh quyền lực toàn cầu, và mỗi vụ rò rỉ công nghệ đều có thể làm dịch chuyển cán cân chiến lược của các quốc gia.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/he-luy-tu-hai-vu-samsung-bi-danh-cap-bi-mat-cong-nghe-chip-de-tuon-sang-trung-quoc-242806.html