Chưa đầy 24 giờ sau khi trộm đột nhập vào Bảo tàng Louvre hôm 19-10 và đánh cắp những báu vật của hoàng gia Pháp, thị trưởng của Langres – một thị trấn ở miền Đông nước Pháp – đã nhận được một cuộc gọi đáng lo ngại.
Giám đốc bảo tàng của thị trấn gọi đến thị trưởng để báo cáo rằng bảo tàng cũng đã bị trộm. Trộm đã đột nhập vào bảo tàng Maison des Lumìeres Denis Diderot qua đêm và đi thẳng đến tủ trưng bày bộ sưu tập tiền vàng, bạc lịch sử của bảo tàng.
“Cứ như thể những báu vật của thành phố đã bị đánh cắp vậy” – ông Pierrick White, chánh văn phòng của thị trưởng, nói.
Vụ trộm táo bạo tại Bảo tàng Louvre vào ngày 19-10 đã thu hút sự chú ý của thế giới, bởi nó nhắm vào một công trình mang tính biểu tượng và những báu vật của hoàng gia Pháp. Nhưng vụ trộm tại Bảo tàng Louvre chỉ là một trong 9 vụ trộm khác nhau đã xảy ra ở Pháp trong năm qua.
Cảnh sát Pháp đứng cạnh một chiếc xe nâng được những tên trộm sử dụng để đột nhập vào Bảo tàng Louvre ở Paris (Pháp) vào ngày 19-10. Ảnh: vào ngày 19 tháng 10 năm 2025. Ảnh: Dimitar DilKoff/ AFP
6 vụ trộm trong 2 tháng
Khi giá vàng và các kim loại quý khác tăng vọt, các bảo tàng ở Pháp và khắp châu Âu đã trở thành đối tượng của bọn trộm. Hầu hết vụ trộm bảo tàng trong những năm gần đây, bao gồm ở Đức, Ý, Anh và Hà Lan, đều liên quan các bộ sưu tập có nhiều vàng.
Chỉ tính riêng từ đầu tháng 9, nước Pháp đã có 5 bảo tàng bị trộm, bao gồm Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên uy nghiêm ở trung tâm Paris và Bảo tàng Sa mạc – tọa lạc tại một ngôi làng hẻo lánh ở miền nam nước Pháp. Thậm chí, một bảo tàng trong số này còn bị trộm đến 2 lần. Từ sau các vụ trộm cho đến nay, nhiều cổ vật vẫn chưa được tìm thấy.
Chính quyền Pháp đã bị bất ngờ khi những tên trộm đủ mọi thành phần – từ những kẻ hành động đơn độc đến các nhóm có tổ chức – đã đột nhập vào các bảo tàng trong năm qua.
Vào rạng sáng 16-9, một tên trộm đã dùng máy mài góc để cắt xuyên qua 2 cánh cửa tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Paris. Sau đó, tên trộm dùng đèn khò để mở tủ trưng bày chứa gần 6 kg vàng thỏi từ Bolivia, Nga, Guyana, Úc và Mỹ, lấy đi số vàng ước tính trị giá 1,73 triệu USD. Vài ngày sau, cảnh sát đã bắt một phụ nữ Trung Quốc 24 tuổi tại Tây Ban Nha, khi cô này đang cố gắng tiêu thụ số vàng được cho là bị lấy cắp từ bảo tàng.
Một tuần sau, vào đêm 6-10, một tên trộm đã đột nhập vào cửa hông của Bảo tàng Sa mạc. Đoạn phim an ninh ghi lại cho thấy tên trộm đã đập vỡ tủ trưng bày bằng búa tạ và lấy đi khoảng 100 cây thánh giá bằng vàng mà không gặp trở ngại nào.
Bảo tàng Tổng thống Jacques Chirac – nơi lưu giữ những món quà giá trị mà cố tổng thống đã nhận được trong những năm đương nhiệm – đã liên tiếp bị các tên trộm nhắm đến. Hôm 12-10, 4 người đàn ông đội mũ trùm đầu đã xông vào bảo tàng, dùng súng và dao đe dọa nhân viên và khách tham quan, sau đó đánh cắp máy tính tiền và một chiếc đồng hồ. Đêm hôm sau, bảo tàng lại bị một nhóm trộm đột kích, lấy cắp trang sức và đồng hồ trị giá hơn 1,1 triệu USD.
Đến ngày 19-10, Bảo tàng Louvre bị trộm. Chiếc xe tải của bọn trộm nằm ngay tại một trong những điểm mù của hệ thống camera an ninh cũ của bảo tàng Louvre. Điều này cho phép bọn trộm nhanh chóng tiếp cận một phòng trưng bày phía tầng trên và đánh cắp nhiều đồ trang sức, bao gồm chiếc vòng cổ ngọc lục bảo mà Hoàng đế Napoleon tặng cho người vợ thứ hai.
Một khối vàng được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Paris vào năm 2020. Ảnh: Stéphane de Sakutin/AFP
Nút thắt trong công tác bảo vệ bảo tàng ở Pháp
Khi các vụ trộm ngày càng gia tăng, các quan chức Pháp đang dần nhận ra một thực tế đáng lo ngại: Pháp đang sở hữu vô số kho báu văn hóa nhưng lại có rất ít nguồn lực để bảo vệ chúng khỏi bọn trộm. Chính phủ hiện tại cũng không có nhiều khoản tài chính để đầu tư vào việc nâng cấp an ninh cho hơn 1.200 địa điểm được chính phủ phân loại là bảo tàng.
Chính quyền của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang nỗ lực mở điều tra về các tác phẩm nghệ thuật có giá trị nhất của nước này, để xác định những di sản văn hóa nào sẽ được ưu tiên tăng cường bảo đảm an ninh.
Các bảo tàng thường có an ninh lỏng lẻo hơn so với các mục tiêu truyền thống của bọn trộm như ngân hàng. Thậm chí, nhiều bảo tàng được giám sát bằng hệ thống giám sát và báo động cũ kỹ, chậm báo động cho cảnh sát. Nhân viên bảo vệ bảo tàng thường không có vũ khí, và các tác phẩm quý giá thường được lưu giữ trong các tủ trưng bày dễ bị lấy trộm thay vì được cất trong kho.
"Một số tội phạm đã hiểu rằng bảo tàng không phải là pháo đài văn hóa bất khả xâm phạm. Thực ra, đột nhập vào bảo tàng dễ hơn nhiều so với đột nhập vào cửa hàng trang sức" – ông Pierre Noual, một luật sư người Pháp chuyên về luật di sản văn hóa, cho biết.
Nhiều bảo tàng trên khắp châu Âu nằm trong các cung điện, biệt thự và các công trình kiến trúc lịch sử được xây dựng từ nhiều thế kỷ trước – vốn là nơi ở cho các gia đình quý tộc. Do đó, những nơi này không có khả năng chống lại các mối đe dọa an ninh hiện đại.
Điển hình, Bảo tàng Louvre – vốn từng là nơi ở của hoàng gia Pháp, có vô số lối vào như cửa sổ và ban công, bao gồm lối vào mà bọn trộm sử dụng hôm 19-10.
Cách phản ứng của giới chức Pháp cũng khiến nhiều người đặt câu hỏi.
Vài giờ sau vụ trộm, Bộ trưởng Văn hóa Pháp Rachida Dati xuất hiện trên truyền hình từ bên trong Bảo tàng Louvre, với vẻ mặt kinh ngạc. Khi phóng viên hỏi bà làm sao một vụ trộm như vậy lại có thể xảy ra, bà trả lời rằng đó là "một vấn đề cũ".
"Trong 40 năm, không ai quan tâm đến việc bảo vệ những bảo tàng lớn này" – bà nói.
Ngay sau vụ trộm hôm 19-10 tại Bảo tàng Louvre, chính phủ Pháp đã ra lệnh cho các cảnh sát trưởng trên khắp nước này xác định và bảo vệ những tác phẩm quý giá. Bộ Nội vụ đã gửi một thông báo nội bộ cảnh báo cảnh sát trên toàn quốc về sự "gia tăng" các vụ trộm.
Cảnh sát Pháp đứng trước Bảo tàng Louvre sau vụ trộm hôm 19-10. Ảnh: Dimitar DilKoff/AFP
Trong bối cảnh đó, các bảo tàng đang cố gắng nâng cấp an ninh cho các tòa nhà lịch sử. Tuy nhiên, họ cần hoàn tất nhiều thủ tục hành chính để xin được giấy phép, cùng chi phí rất cao.
Chính quyền địa phương đã thảo luận về các biện pháp cải thiện an ninh cho bảo tàng, chẳng hạn lắp đặt cửa chớp kim loại ở lối vào, nhưng các động thái này đã bị trì hoãn vì lý do tài chính. Doanh thu bán vé cũng không đủ trang trải chi phí vận hành bảo tàng.
Bảo tàng Louvre đã lên kế hoạch trong nhiều năm để chi hơn 90 triệu USD nhằm tăng gấp đôi số lượng camera bên ngoài tòa nhà và xây dựng các trạm chỉ huy mới với công nghệ giám sát hiện đại. Tuy nhiên, để giám sát diện tích sàn 0,25 km2 của bảo tàng, các quan chức cho biết trước tiên họ cần phải nối lại hệ thống dây cáp dài 60 km, vốn sẽ tốn nhiều chi phí và nguồn lực.
KHOA ĐIỀM