Chính phủ đã ban hành hàng loạt nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của các bộ, cũng như về cơ quan chuyên môn thuộc UBND ba cấp tỉnh, huyện, xã. Tất cả các nghị định này đều ghi nhận hệ thống cơ quan thanh tra theo mô hình truyền thống trước đây, nằm ở các bộ, UBND cấp tỉnh, cấp huyện.
Tuy nhiên, trong lúc này, Thanh tra Chính phủ cũng đang tiếp tục hoàn thiện đề án về mô hình hệ thống thanh tra mới, theo tinh thần tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Cùng với đó là dự thảo nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ.
Thanh tra Chính phủ tới đây sẽ choàng gánh thêm chức năng, nhiệm vụ của thanh tra các bộ, ngành.
Đề án và dự thảo này đều đã được báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị và đang trong giai đoạn chỉnh sửa cuối cùng. Sau đó, sẽ đưa vào quy trình xây dựng nghị định theo thủ tục rút gọn để Chính phủ sớm ban hành.
Tin từ Thanh tra Chính phủ và thanh tra thuộc một số bộ cho biết đến lúc này, hệ thống thanh tra sẽ chuyển sang mô hình mới gồm Thanh tra Chính phủ và Thanh tra của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, sẽ kết thúc hoạt động với thanh tra huyện, thanh tra sở và thanh tra ở các bộ.
Phương án chuyển chức năng, nhiệm vụ, con người ở thanh tra các bộ về Thanh tra Chính phủ, ở thanh tra huyện và thanh tra các sở về Thanh tra tỉnh sẽ sớm được hoàn tất.
Khi nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ được ban hành sẽ có giá trị sửa đổi, bổ sung phần tổ chức và hoạt động thanh tra của các bộ, UBND tỉnh, huyện. Dù vậy, dự kiến vẫn duy trì cơ quan thanh tra tại các bộ đặc thù như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước.
Ngoài ra, mô hình thanh tra chuyên ngành theo thông lệ quốc tế, liên quan đến các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết, tham gia vẫn tiếp tục duy trì, như thanh tra hàng không, thanh tra hàng hải, thanh tra an toàn bức xạ hạt nhân, thanh tra trong lĩnh vực chứng khoán.
Để hệ thống thanh tra theo mô hình mới hoạt động suôn sẻ, Thanh tra Chính phủ sẽ sớm tham mưu Chính phủ nghiên cứu sửa một số luật như Luật Thanh tra, Luật Phòng, chống tham nhũng, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo. Các luật này điều chỉnh các lĩnh vực liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của thanh tra các cấp, các ngành.
Trong lúc giao thời chờ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, Quốc hội kỳ họp vừa qua đã ban hành Nghị quyết 190 xử lý một số vấn đề pháp lý liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.
Theo đó, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thì những cơ quan thanh tra được tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ thanh tra của cơ quan khác sẽ thực hiện chức năng, nhiệm vụ thanh tra của cơ quan đã chuyển giao.
Cơ quan không còn tổ chức thanh tra hoặc cơ quan hoặc không thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành nữa thì tiếp tục thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm tra, kiểm tra chuyên ngành trong phạm vi quản lý nhà nước theo quy định.
Đối với bộ, cơ quan ngang bộ sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước mà không còn tổ chức thanh tra thì trong trường hợp cần thiết, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ thành vẫn có quyền lập đoàn thanh tra hoặc đề nghị Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra.
Các quy định nêu trên được thiết kế để đảm bảo tính liên tục trong tổ chức, hoạt động thanh tra trước và trong quá trình chuyển tiếp sang mô hình thanh tra mới.
Nghĩa Nhân