Hết thời nghề lập trình

6 giờ trướcBài gốc

Hết thời nghề lập trình. Ảnh: TL

Từ đầu những năm 2010, nhiều nhà tỉ phú công nghệ, và ngay cả các tổng thống Mỹ, thúc giục giới trẻ học lập trình bởi kỹ năng công nghệ này sẽ giúp họ có việc làm lương cao và từ đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Các công ty công nghệ hứa hẹn rằng người tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin sẽ có nhiều lợi ích. Brad Smith - một lãnh đạo Microsoft - nói vào năm 2012 trong một chiến dịch lôi kéo học sinh đi theo ngành máy tính: “Thông thường lương khởi điểm sẽ là hơn 100.000 đô la, cộng thêm 15.000 đô la tiền thưởng ký hợp đồng và mức cổ phiếu tặng trị giá 50.000 đô la”. Năm ngoái số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành này lên đến 170.000 người, gấp đôi con số năm 2014.

Nhưng nay các công cụ AI có khả năng lập trình, cộng với việc các công ty công nghệ lớn như Amazon, Intel, Meta và Microsoft sa thải hàng loạt kỹ sư máy tính, làm viễn cảnh kiếm việc làm cho những người vừa tốt nghiệp này u ám hơn bao giờ hết. Trong số các sinh viên tốt nghiệp đại học tuổi từ 22-27, những người học công nghệ thông tin và kỹ thuật máy tính chịu tỷ lệ thất nghiệp cao nhất, lần lượt là 6,1% và 7,5%, theo một báo cáo của Cục Dự trữ liên bang New York. Tỷ lệ này cao gấp đôi sinh viên tốt nghiệp ngành sinh học hay lịch sử mỹ thuật. Chỉ mới cách đây 3-4 năm, sinh viên công nghệ thông tin tốt nghiệp là có hàng loạt lời mời chào gạt đi không hết, nay một sinh viên như thế vất vả tìm việc, ngay cả việc làm trái nghề.

Tờ New York Times đã thực hiện một cuộc khảo sát nhỏ với hơn 150 sinh viên tốt nghiệp từ các trường công như Maryland, Texas và Washington cũng như từ các trường tư như Cornell và Stanford; có người nói họ phải rải đơn đến hàng trăm, thậm chí có trường hợp lên đến hàng ngàn công ty công nghệ, các tổ chức phi lợi nhuận hay các cơ quan chính phủ. Nhiều người nói quá trình tìm việc kéo dài suốt nhiều tháng, nhưng lại kết thúc bằng sự thất vọng vì nhiều công ty ngó lơ họ.

Zach Taylor, 25 tuổi, là một ví dụ. Anh học ngành công nghệ thông tin tại Đại học Oregon từ năm 2019 vì thích lập trình các game video từ thời học phổ thông. Thời đó việc làm không thiếu. Từ khi tốt nghiệp năm 2023, anh đã nộp đơn cho 5.762 chỗ làm, và lòng kiên trì của anh thu được 13 lời mời phỏng vấn nhưng cuối cùng không có chỗ nào nhận anh vào làm. Hãng điện tử nơi anh thực tập không thể tuyển dụng anh. Anh xin vào làm tạm tại McDonald’s để trang trải chi phí nhưng cũng không được nhận vì thiếu kinh nghiệm. Cuối cùng anh phải quay về quê nhà và xin trợ cấp thất nghiệp.

Hay Manasi Mishra, năm nay 21 tuổi, lớn lên cạnh Silicon Valley, cứ yên trí học xong bằng kỹ sư công nghệ thông tin sẽ có việc làm với mức lương sáu chữ số. Lúc còn học tiểu học, cô đã góp phần thiết kế trang web của trường, lên phổ thông cô học tin học cao cấp và bắt đầu theo ngành máy tính khi vào Đại học Purdue. Tuy thế, suốt năm cuối đại học, cô rải đơn xin việc kể cả thử việc nhưng khi tốt nghiệp vào tháng 5-2025 vừa qua, cô vẫn trắng tay. Nơi duy nhất gọi tôi đi phỏng vấn là Chipotle, cô nói - Chipotle là chuỗi thức ăn nhanh kiểu như McDonald’s.

Các hãng công nghệ lớn nay đã dùng trí tuệ nhân tạo (AI) làm trợ lý lập trình nên nhu cầu tuyển dụng lập trình viên cấp thấp giảm mạnh. Xu hướng này thấy rất rõ ở San Francisco, nơi các quảng cáo cho công cụ AI như CodeRabbit hứa hẹn sửa lỗi lập trình còn nhanh và tốt hơn người. Dù sao lập trình viên cao cấp nay có trợ lý AI nên một người làm việc bằng gấp nhiều lần ngày trước; các vị trí lập trình đơn giản nay được tự động hóa. Trong khi đó, ở các trường đại học Mỹ mới bắt đầu dạy sử dụng công cụ lập trình AI trong năm nay, những kỹ năng các công ty công nghệ đang cần.

Nhiều người xin việc mô tả cảm giác một vòng xoáy luẩn quẩn vì AI. Tức là họ dùng các công cụ AI đặc biệt như Simplify để trau chuốt lý lịch theo từng loại công việc có những yêu cầu riêng rồi tự động điền các mẫu xin việc, nhờ thế họ có thể rải hàng trăm đơn mà không mệt mỏi. Ngược lại, các công ty lại tràn ngập đơn xin việc nên cũng dùng các công cụ AI để quét tự động các ứng viên và loại nhiều người ở vòng “AI tuyển”. Nhiều người cho biết họ nhận được thư từ chối chỉ 3 phút sau khi nộp hồ sơ. Tác động của AI lên đời sống đang bắt đầu lộ rõ - ít nhất là trong nghề lập trình.

Nguyễn Vũ

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/het-thoi-nghe-lap-trinh/