Hiểm họa từ thói quen 'tự học, tự kê đơn, tự điều trị'

3 giờ trướcBài gốc

Bác sĩ kiểm tra tình trạng bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Theo thống kê tại khoa Hồi sức tích cực 1 - chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa, chỉ trong 8 tháng năm 2025, đơn vị đã tiếp nhận và điều trị cho 137 bệnh nhân dị ứng thuốc, tăng hơn 11 trường hợp so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, phần lớn trong số này bắt nguồn từ việc người dân thiếu hiểu biết, tự ý sử dụng thuốc không đúng cách.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân V.T.D, 22 tuổi ở xã Thành Long, nhập viện trong tình trạng nổi mẩn toàn thân, phù mi mắt, phù môi, khó thở nhanh và ran co thắt hai bên phổi. Nguyên nhân là do bệnh nhân tự mua kháng sinh Cephalexin để điều trị đau răng, chỉ sau 15 phút uống thuốc đã xuất hiện các triệu chứng dị ứng nặng. Đây không phải ca bệnh hiếm gặp, bởi khoa từng tiếp nhận nhiều trường hợp nguy kịch hơn như thở nhanh, tím tái, rối loạn tuần hoàn, tụt huyết áp. May mắn là nhờ cấp cứu kịp thời, nhiều bệnh nhân đã được cứu sống.

Trường hợp bệnh nhân N.T.T ở xã Đồng Tiến là một minh chứng. Sau khi sinh con đầu lòng tại Bệnh viện Đa khoa huyện Triệu Sơn (cũ), chị T bị dị ứng với thuốc cefoperazon, rơi vào tình trạng tím tái, tụt huyết áp, hôn mê, ngừng tim, ngừng thở. Các bác sĩ đã kịp thời ép tim, đặt ống thở, dùng thuốc kích nhịp tim và điều trị phản vệ. Sau 10 phút, bệnh nhân có nhịp tim trở lại và được chuyển xuống Bệnh viện Đa khoa tỉnh điều trị tích cực. Sau 6 ngày điều trị, bệnh nhân đã hồi phục và xuất viện.

Dị ứng thuốc thực chất là phản ứng bất thường của hệ miễn dịch đối với một hoặc nhiều thành phần có trong thuốc. Phản ứng này có thể khởi phát chỉ sau vài phút hoặc vài ngày kể từ khi người bệnh sử dụng thuốc. Các biểu hiện thông thường là mày đay, ngứa, phù môi, phù mặt, sưng mi mắt… Tuy nhiên, nhiều trường hợp có diễn biến nặng, gây sốc phản vệ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời tại cơ sở y tế.

ThS.BS Lê Duy Long, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực 1 - chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Phản vệ là phản ứng dị ứng toàn thân tức thì, xảy ra khi cơ thể quá nhạy cảm với tác nhân gây dị ứng. Phản vệ có thể xuất hiện chỉ sau vài giây, vài phút hoặc vài giờ khi tiếp xúc với dị nguyên. Trong đó, thuốc là tác nhân thường gặp nhất, đặc biệt là nhóm kháng sinh β lactam, thuốc chống viêm giảm đau, thuốc chống co giật, thuốc cản quang, gây tê và gây mê”.

Theo y khoa, sốc phản vệ do dị ứng thuốc có thể để lại hậu quả nặng nề nếu không được xử trí trong “thời gian vàng”. Người bệnh có thể suy hô hấp, hạ huyết áp, trụy tim mạch, ngừng tim. Các cơ quan quan trọng như não, gan, tim, thận dễ bị tổn thương không hồi phục do thiếu oxy. Trường hợp sống sót sau phản vệ nặng vẫn có nguy cơ gặp di chứng thần kinh, suy đa cơ quan hoặc rối loạn tâm lý khi phải đối diện với nguy cơ tái dị ứng.

Để phòng ngừa, ThS.BS Lê Duy Long khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc gây tê và gây mê. Người bệnh cần thông báo tiền sử dị ứng cho bác sĩ, dược sĩ trước khi điều trị, tuân thủ đúng đơn thuốc và không tự ý tăng liều hay kết hợp thêm thuốc khác. Khi tiêm hoặc truyền thuốc lần đầu, nên ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút để theo dõi phản ứng. Nếu có triệu chứng bất thường như ngứa, mẩn đỏ, khó thở, chóng mặt, cần báo ngay cho nhân viên y tế. Những người từng bị phản vệ tuyệt đối không dùng lại loại thuốc đã gây dị ứng hoặc thuốc cùng nhóm, đồng thời cần ghi nhớ và thông báo tiền sử này trong tất cả lần khám bệnh sau.

Bảo Long

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/hiem-hoa-tu-thoi-quen-tu-hoc-tu-ke-don-tu-dieu-tri-430777.html