Hiến tặng để bảo tồn và lan tỏa

5 giờ trướcBài gốc

Nhà nghiên cứu Văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa có 2 hiện vật hiến tặng năm 2022 được trưng bày dịp này

Nối dài hành trình gìn giữ di sản

Giám đốc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, ông Ngô Văn Minh cho biết, công tác tiếp nhận hiện vật hiến tặng đã diễn ra từ rất sớm, trở thành dòng chảy liên tục trong quá trình hình thành và phát triển của bảo tàng. Từ chủ trương xã hội hóa năm 1995, bảo tàng đã tiếp nhận 466 hiện vật và nhóm hiện vật đa dạng chất liệu, chức năng, niên đại: từ gốm, sứ, đá, đồng, gỗ đến vải, giấy, thủy tinh, pha lê, ngà…

“Hiến tặng hiện vật không chỉ bổ sung nguồn tư liệu trưng bày, mà còn thể hiện sự đồng hành của cộng đồng trong việc gìn giữ ký ức văn hóa dân tộc”, ông Minh nhấn mạnh.

Trong những người tham gia hiến tặng, có nhiều câu chuyện xúc động. Nghệ nhân Nhân dân Trần Độ (làng gốm Bát Tràng - Hà Nội) mang tác phẩm “Long Mã” vào Huế dịp này, chia sẻ: “Nhiều năm qua, tôi và bà con làng gốm luôn mong muốn gửi tặng Huế những tác phẩm mang dấu ấn Bát Tràng. Đó là tình cảm với vùng đất di sản”.

Nghệ nhân Nhân dân Trần Độ (bên phải) trao tặng tác phẩm "Long Mã" tại triển lãm

Nhà nghiên cứu Văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa bày tỏ sự bất ngờ trước quy mô và chiều sâu của triển lãm: “Mới chỉ hơn 40 hiện vật được trưng bày nhưng đã thấy được sự phong phú và giá trị đặc biệt. Nếu duy trì những triển lãm như thế này, cộng đồng sẽ hiểu hơn về ý nghĩa của việc hiến tặng, từ đó khuyến khích những gia đình đang giữ cổ vật gửi về bảo tàng”.

Nhiều nhà sưu tầm cổ vật ở Huế nhiều năm qua cũng âm thầm góp sức. Ông Mai Bá Thiện (TP. Huế) lần này hiến tặng 2 bình vôi gốm thời Nguyễn, nói: “Sau hàng chục năm sưu tầm, tôi hiểu rằng bảo tàng là nơi tốt nhất để cổ vật được gìn giữ và nghiên cứu”.

Tại triển lãm lần này, có nhiều hiện vật đặc biệt giới thiệu đến công chúng: Hai chiếc áo của bà Từ Cung do bà Công Tôn Nữ Kim Chi hiến tặng (2025); áo Nhật Bình - lễ phục của Hoàng hậu Nam Phương, được gia đình bà Phan Thúy Khanh và con trai Trần Phan Anh mua đấu giá và trao tặng (năm 2024); áo Nhật Bình mệnh phụ phu nhân do Tập đoàn Sunshine hiến tặng năm 2022; cùng hàng loạt sắc phong các đời vua Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Khải Định; cặp ngà voi niên đại 1802 - 1945 do Việt kiều Pháp Bùi Cẩm Hà hiến tặng; kỷ vật của vua Hàm Nghi như ống điếu khảm xà cừ, đôi đũa ngà bọc bạc; và hai khẩu súng thần công bằng đồng thế kỷ XIX…

Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, ông Hoàng Việt Trung cho biết: “Những hiện vật này không chỉ quý về vật chất, mà còn chứa đựng ký ức cung đình, văn hóa và lịch sử. Điều đáng quý nhất là tấm lòng của người hiến tặng - họ muốn những giá trị xưa được trao trả đúng nơi, được lưu giữ muôn đời”.

Trao gửi niềm tin

Huế từng đón nhận nhiều cổ vật quý nhờ tấm lòng của các nhà hảo tâm trong và ngoài nước. Nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn từng hiến nhiều cổ vật quý Triều Nguyễn; ông Jean Dabat tặng bảo tàng bức tranh “Hồ trên dãy núi Alpes” - tác phẩm của vua Hàm Nghi sáng tác tại Pháp; nhiều nhà sưu tập như Nguyễn Hữu Hoàng, Phạm Hy Tùng, Đoàn Phước Thuận… cũng nhiều lần trao tặng cổ vật quý.

Ông Hoàng Việt Trung cho rằng, qua 143 năm tồn tại, Triều Nguyễn để lại kho di sản đồ sộ nhưng cũng chịu nhiều mất mát vì biến động thời cuộc. “Vì vậy, việc các cá nhân, tổ chức tìm kiếm, mua lại, gìn giữ rồi hồi hương cổ vật là hành động vô cùng trân quý”, ông Trung nói.

Nhiều người hiến tặng mong muốn giá trị họ gìn giữ bấy lâu sẽ được trưng bày đúng cách, bảo quản theo chuẩn mực và kể tiếp câu chuyện lịch sử. Bởi hiến tặng di sản không chỉ là trả lại hiện vật về đúng chốn cũ, mà còn là cách thể hiện trách nhiệm với văn hóa dân tộc. Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết, sắp tới, hậu duệ vua Hàm Nghi dự kiến tiếp tục hiến tặng thêm hiện vật, mong muốn hình thành bảo tàng riêng về vị hoàng đế - nghệ sĩ này.

Theo ông Trung, người sở hữu cổ vật cần thời gian để tin tưởng. Khi họ thấy cách mình trân trọng di sản, thấy cổ vật được bảo quản an toàn, trưng bày đúng giá trị, họ sẽ yên tâm gửi gắm. Và niềm tin đó tạo nên sự lan tỏa. Ông Trung cũng thẳng thắn thừa nhận, có nhiều cổ vật Triều Nguyễn từng có giá rất cao trên thị trường quốc tế. Nhà nước khó có khả năng mua. Nhưng tấm lòng của những người hiến tặng đã giúp nhiều giá trị vô giá trở về.

Bài, ảnh: Liên Minh

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/van-hoa-nghe-thuat/hien-tang-de-bao-ton-va-lan-toa-160199.html