Hiện thực hóa Chương trình 569: Bộ Y tế tăng tốc giám sát và chuẩn hóa mạng lưới Phục hồi chức năng trên toàn quốc

một giờ trướcBài gốc

Hỗ trợ phục hồi chức năng cho người bệnh tại Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh Lào Cai.

Chương trình chiến lược của ngành và quyết tâm đưa PHCN thành cấu phần cốt lõi của hệ thống y tế

Quyết định số 569/QĐ-TTg được coi là nền tảng pháp lý quan trọng nhất của ngành PHCN trong nhiều năm qua. Lần đầu tiên, một chương trình cấp quốc gia xác định rõ vai trò của PHCN như một cấu phần thiết yếu của hệ thống y tế, thay vì được coi là lĩnh vực hỗ trợ bổ sung. Chương trình đặt mục tiêu xây dựng một mạng lưới PHCN toàn diện, liên tục, tiếp cận rộng khắp và công bằng cho mọi người dân, đặc biệt là người khuyết tật, người sau bệnh nặng, người sau phẫu thuật và trẻ em có nguy cơ rối loạn phát triển.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, đây là chương trình mang tính dài hạn, có ý nghĩa chiến lược. Ông nhấn mạnh trong nhiều cuộc họp chuyên môn rằng: “Phục hồi chức năng không còn là dịch vụ tùy chọn. Đây là nhu cầu thiết yếu và cũng là điểm khởi đầu để bệnh nhân sớm quay lại cuộc sống bình thường. Chương trình 569 đóng vai trò then chốt giúp Việt Nam tiệm cận mô hình chăm sóc sức khỏe hiện đại của thế giới”.

Tinh thần này được kế thừa rõ ràng trong các kế hoạch triển khai của Bộ Y tế giai đoạn 2024–2025.

Để cụ thể hóa Chương trình 569, ngày 27/5/2025 Bộ Y tế ban hành Quyết định 1768/QĐ-BYT – một kế hoạch hành động chi tiết kéo dài đến năm 2030. Văn bản này đặt ra tám nhóm nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm hoàn thiện chính sách; mở rộng PHCN dựa vào cộng đồng; củng cố hệ thống chuyên môn từ tuyến trung ương đến xã; đào tạo nhân lực; ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo; nghiên cứu khoa học; truyền thông; và giám sát – đánh giá định kỳ.

Điểm mới quan trọng là việc quy định rõ tính chất “thực hiện hằng năm”, buộc các đơn vị chủ trì phải xây dựng kế hoạch ngân sách, phân công nhân lực và báo cáo tiến độ một cách minh bạch. Ngay sau đó, ngày 23/6/2025, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (KCB) đã ban hành Công văn số 920/KCB-PHCN&GD yêu cầu các Vụ, Cục và đơn vị liên quan lập kế hoạch hoạt động năm 2026 và dự toán ngân sách cho giai đoạn 2026–2028. Hạn gửi trước ngày 27/6/2025 thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc đẩy Chương trình 569 ra khỏi phạm vi văn bản để trở thành những hoạt động cụ thể tại từng địa phương.

Theo Tiến sĩ Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục KCB, việc chuẩn hóa và giám sát là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng mạng lưới PHCN. Ông chia sẻ tại một sự kiện gần đây: “Nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ, chương trình rất dễ bị phân tán, thực hiện không đồng đều. Bộ Y tế xác định nhiệm vụ của năm 2025–2026 là đưa mạng lưới phục hồi chức năng vận hành một cách bài bản từ trung ương đến xã, bảo đảm người dân dù ở đô thị hay vùng sâu, vùng xa đều có quyền tiếp cận dịch vụ chất lượng tương đương”.

Chuẩn hóa mạng lưới PHCN: Từ bệnh viện tuyến trung ương đến trạm y tế xã

Việc chuẩn hóa mạng lưới được Bộ Y tế triển khai theo hướng phân tầng rõ ràng, gắn với chức năng của từng tuyến.

Ở tuyến trung ương, các bệnh viện lớn được giao vai trò đầu tàu chuyển giao kỹ thuật và đào tạo nhân lực, đồng thời triển khai mô hình PHCN chuyên sâu theo chuẩn quốc tế. Những kỹ thuật mới như robot hỗ trợ vận động, trí tuệ nhân tạo phân tích chuyển động hay kích thích từ trường xuyên sọ đang được áp dụng tại nhiều đơn vị và dần tạo ra mặt bằng mới về chất lượng điều trị.

Tuyến tỉnh tiếp tục mở rộng khoa và trung tâm PHCN, đầu tư bổ sung trang thiết bị hiện đại và tăng số lượng kỹ thuật viên. Bộ Y tế đánh giá vai trò của tuyến tỉnh là “cầu nối quan trọng,” giúp giảm tải cho tuyến trung ương đồng thời cung cấp dịch vụ kịp thời, gần dân hơn.

Ở tuyến huyện, các bệnh viện được yêu cầu kiện toàn đơn vị PHCN độc lập, tăng cường phối hợp tele-rehab với tuyến tỉnh và trung ương. Đây là giải pháp giúp nâng cao chất lượng điều trị ban đầu và giảm chi phí không cần thiết cho người bệnh.

Đặc biệt, trạm y tế xã – nơi gần dân nhất – được xác định là hạt nhân triển khai PHCN dựa vào cộng đồng. Các địa phương phải tăng cường năng lực cho trạm y tế trong nhiệm vụ phát hiện sớm rối loạn phát triển, tổ chức can thiệp ban đầu cho trẻ em, phòng ngừa suy giảm chức năng ở người lớn tuổi và hướng dẫn chăm sóc gia đình người khuyết tật. Việc đưa PHCN về tận cơ sở giúp gia tăng cơ hội tiếp cận và giảm gánh nặng tài chính cho người dân.

Một trong những điểm đột phá của Chương trình 569 là yêu cầu mạnh mẽ về ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo vào PHCN. Bộ Y tế coi đây là “chìa khóa” để nâng cao chất lượng dịch vụ, chuẩn hóa đánh giá lâm sàng, tăng năng lực theo dõi và mở rộng tiếp cận.

Nhiều bệnh viện tuyến tỉnh đã sử dụng hệ thống cảm biến phân tích dáng đi và biên độ vận động để giúp bác sĩ đánh giá tiến triển phục hồi một cách khách quan hơn. Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ bác sĩ thiết kế bài tập trị liệu phù hợp với thể trạng và bệnh lý của từng bệnh nhân, từ đó rút ngắn thời gian điều trị.

Đáng chú ý, mô hình phục hồi chức năng từ xa (Tele-Rehab) đã phát triển mạnh sau đại dịch. Thông qua nền tảng số, bác sĩ tuyến trên có thể hướng dẫn tập luyện trực tiếp cho bệnh nhân ở vùng sâu, vùng xa, hoặc hỗ trợ kỹ thuật cho tuyến dưới giải quyết các ca khó. Điều này đặc biệt hữu ích với nhóm bệnh nhân đột quỵ, người cao tuổi hay trẻ em có nhu cầu can thiệp dài hạn.

Theo Cục KCB, Bộ Y tế đang nghiên cứu triển khai cơ sở dữ liệu quốc gia về PHCN, kết nối với hồ sơ sức khỏe cá nhân. Đây sẽ là hệ thống ghi nhận toàn bộ quá trình điều trị và phục hồi của người bệnh, giúp tăng tính liên tục trong chăm sóc và tạo nền tảng cho các phân tích dữ liệu lớn trong tương lai.

Giám sát để tránh “chênh lệch chất lượng” giữa các địa phương

Ngoài chuẩn hóa chuyên môn, Bộ Y tế đặc biệt chú trọng giám sát việc triển khai chương trình. Các đoàn công tác của Cục KCB đã khảo sát tại nhiều tỉnh, đánh giá thực trạng từ nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, chất lượng hồ sơ bệnh án đến quy trình điều trị.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn từng nhấn mạnh: “Phục hồi chức năng không thể phát triển nếu chỉ một vài tỉnh làm tốt. Chúng ta cần một hệ thống đồng đều, nơi mỗi địa phương đều có đủ năng lực để chăm sóc người dân của mình. Giám sát chặt chẽ chính là cách để thu hẹp khoảng cách này”.

Bộ Y tế yêu cầu các tỉnh phải đưa nội dung PHCN vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hằng năm, chủ động bố trí kinh phí và báo cáo tiến độ đều đặn. Những đơn vị triển khai chậm sẽ được nhắc nhở, hỗ trợ chuyên môn và theo dõi đặc biệt.

Từ năm 2023 đến nay, Chương trình 569 đã tạo động lực mạnh mẽ giúp mạng lưới PHCN phát triển nhanh và rộng hơn. Việc giám sát chặt chẽ và chuẩn hóa toàn diện giai đoạn 2025–2030 được kỳ vọng sẽ đưa PHCN trở thành lĩnh vực hiện đại, nhân văn và tiếp cận bình đẳng cho người dân trên toàn quốc.

Nhìn về giai đoạn tới, lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng đây là thời điểm vàng để ngành PHCN tăng tốc. Tiến sĩ Vương Ánh Dương khẳng định: “Chúng ta có chủ trương đúng, có lộ trình rõ ràng và có sự quan tâm lớn của Chính phủ. Nếu các địa phương vào cuộc quyết liệt, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hệ thống phục hồi chức năng hiện đại, hòa nhập với khu vực và mang lại chất lượng sống tốt hơn cho hàng triệu người dân”.

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/hien-thuc-hoa-chuong-trinh-569-bo-y-te-tang-toc-giam-sat-va-chuan-hoa-mang-luoi-phuc-hoi-chuc-nang-tren-toan-quoc-438541.html