Hiện thực hóa Nghị quyết 71 từ đổi mới cơ chế tài chính trong giáo dục

5 giờ trướcBài gốc

Cô trò Trường Tiểu học Nguyễn Tất Thành (Nam Định, Ninh Bình) trong ngày khai giảng năm học 2025-2026.

Đầu tư đúng trọng tâm để giáo dục bứt phá

Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Ngân sách chi cho giáo dục thường xuyên chiếm khoảng 18–20% tổng chi ngân sách nhà nước. Nhờ đó, nhiều địa phương đã có điều kiện đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trường lớp; chính sách hỗ trợ học sinh, sinh viên được triển khai rộng rãi; công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên có thêm nguồn lực để duy trì.

Trao tặng xe đạp cho học sinh nghèo vượt khó trong ngày khai giảng năm học 2025–2026 tại Trường Tiểu học Yên Bình (Vũ Dương, Ninh Bình) .

Tuy vậy, thực tế vẫn còn nhiều bất cập. Cơ chế phân bổ ngân sách còn dàn trải, chưa gắn chặt với chất lượng và hiệu quả đầu ra. Sự chênh lệch trong tiếp cận giáo dục giữa các vùng miền, nhóm đối tượng vẫn tồn tại. Một số nơi đầu tư chưa đồng bộ, dẫn tới tình trạng trường lớp xuống cấp, thiếu trang thiết bị dạy học. Ngoài ra, việc huy động nguồn lực xã hội hóa cho giáo dục còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng.

Trước yêu cầu mới của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Nghị quyết 71-NQ/TW nhấn mạnh: phải đổi mới căn bản cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư, coi đây là khâu đột phá nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính công bằng trong giáo dục, đào tạo.

Định hướng lớn trong đổi mới cơ chế tài chính

Thứ nhất, tăng cường đầu tư ngân sách nhà nước có trọng tâm, trọng điểm. Nghị quyết yêu cầu ưu tiên các lĩnh vực nền tảng như giáo dục mầm non, phổ cập giáo dục, cũng như đầu tư cho vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, hải đảo.

Bà Hà Lan Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh: “Tỉnh luôn xác định tập trung ưu tiên các nguồn lực, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cho các cơ sở giáo dục theo hướng đồng bộ, hiện đại hóa, đạt chuẩn quốc gia. Cùng với đó là yêu cầu sử dụng hiệu quả nguồn lực, tránh dàn trải, lãng phí”.

Thứ hai, đổi mới cơ chế phân bổ và sử dụng kinh phí theo hướng công khai, minh bạch, gắn chặt với kết quả đầu ra và chất lượng đào tạo.

Thứ ba, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư cho giáo dục.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình cho biết: “Cùng với ngân sách nhà nước, các nhà trường đã tích cực huy động sự đóng góp từ doanh nghiệp, cựu học sinh và nhân dân để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, tạo động lực nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện”.

Trong nhiều năm qua, tỉnh Ninh Bình luôn dành hơn 18% tổng chi ngân sách cho giáo dục và đào tạo. Đến nay, toàn tỉnh đã đạt 100% trường tiểu học đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 3. Riêng trong năm học 2024–2025, ngành giáo dục đã huy động được hàng chục tỷ đồng từ doanh nghiệp, tổ chức xã hội và cựu học sinh để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Cùng với đó, nhiều chính sách hỗ trợ học sinh vùng khó khăn tiếp tục được duy trì, góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Thứ tư, mở rộng cơ chế tự chủ cho các cơ sở giáo dục, đào tạo.

Thứ năm, xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đủ mạnh để thu hút đầu tư, nhất là trong lĩnh vực giáo dục ngoài công lập.

Theo bà Hà Lan Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình: “Tỉnh khuyến khích phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập, nhất là các trường tư thục chất lượng cao, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của nhân dân và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế – xã hội.”

Học sinh Trường Tiểu học Yên Bình (Vũ Dương, Ninh Bình) đón năm học mới trong môi trường học tập khang trang, thân thiện.

Hướng tới nền giáo dục công bằng, hiện đại, hội nhập

Một trong những thông điệp quan trọng của Nghị quyết 71-NQ/TW là: đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho phát triển bền vững. Đổi mới cơ chế tài chính không đơn thuần là điều chỉnh ngân sách, mà là thay đổi cách tiếp cận, trong đó coi giáo dục là sự nghiệp của toàn xã hội.

Việc đổi mới cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư sẽ mang lại những tác động lâu dài. Trước hết, nó góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Đồng thời, học sinh, sinh viên có thêm điều kiện để tiếp cận môi trường học tập tốt hơn, công bằng hơn. Bên cạnh đó, đổi mới cơ chế tài chính còn khuyến khích các cơ sở giáo dục phát huy tính sáng tạo, tinh thần trách nhiệm và khả năng hội nhập mạnh mẽ hơn với khu vực cũng như thế giới.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao ngày càng cấp thiết. Do đó, bảo đảm nguồn lực tài chính cho giáo dục không chỉ là chính sách xã hội, mà còn là chiến lược phát triển quốc gia.

Thực hiện đổi mới cơ chế tài chính và đầu tư, ngành giáo dục sẽ có thêm điều kiện để khắc phục tình trạng mất cân đối vùng miền, thu hẹp khoảng cách cơ hội học tập, từng bước xây dựng nền giáo dục công bằng và toàn diện. Đồng thời, việc mở rộng tự chủ và xã hội hóa sẽ thúc đẩy sự năng động, sáng tạo, góp phần đưa giáo dục Việt Nam hội nhập với chuẩn mực quốc tế.

Từ thực tiễn có thể khẳng định: khi cơ chế tài chính được đổi mới đồng bộ, nguồn lực được phân bổ công bằng, minh bạch, giáo dục và đào tạo sẽ có bước phát triển mạnh mẽ, trở thành trụ cột vững chắc cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nghị quyết 71-NQ/TW đã đặt ra tầm nhìn chiến lược, khẳng định quyết tâm của Đảng trong việc ưu tiên đầu tư cho giáo dục. Đổi mới cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư chính là chìa khóa để giáo dục Việt Nam phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.

Nguyễn Vân Anh

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/hien-thuc-hoa-nghi-quyet-71-tu-doi-moi-co-che-tai-chinh-trong-giao-duc-post747618.html