1. Vì sao cúm A thường dẫn đến ho dai dẳng?
Nội dung
1. Vì sao cúm A thường dẫn đến ho dai dẳng?
2. Có nên sử dụng kháng sinh khi bị ho do cúm A?
3. Khi nào ho cần uống kháng sinh?
4. Cách chăm sóc để mau hồi phục sức khỏe khi bị cúm A
Các triệu chứng cúm A thường xuất hiện đột ngột và dữ dội hơn so với cảm lạnh thông thường, với các triệu chứng:
Sốt cao
Đau mỏi cơ và khớp
Đau đầu
Đau họng
Mệt mỏi
Sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi
Ho...
Trong đó, ho dai dẳng là một đặc điểm đáng chú ý của cúm A và các bệnh nhiễm virus đường hô hấp khác. Ho sau cúm A thường là do niêm mạc đường hô hấp bị tổn thương và kích ứng do virus.
Dù virus đã bị hệ miễn dịch kiểm soát, các tế bào niêm mạc cần thời gian để hồi phục nhưng đường thở vẫn còn nhạy cảm và dễ bị kích thích bởi các yếu tố như không khí lạnh, bụi bẩn, hoặc sự thay đổi của hơi thở. Tình trạng này được gọi là tăng phản ứng đường thở sau nhiễm virus.
Hắt hơi, sổ mũi, ho, sốt, mệt mỏi... là nhưng triệu chứng phổ biến của cúm A.
Cơn ho có thể kéo dài từ vài tuần đến hơn một tháng sau khi các triệu chứng cấp tính khác như sốt đã hết. Ho thường nặng hơn vào ban đêm hoặc khi thay đổi tư thế.
2. Có nên sử dụng kháng sinh khi bị ho do cúm A?
Ho dai dẳng là một phản ứng tự nhiên của cơ thể để loại bỏ chất nhầy và các tác nhân gây kích thích, chứ không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bội nhiễm vi khuẩn. Việc sử dụng kháng sinh một cách tùy tiện, đặc biệt là khi ho do cúm A, là một sai lầm phổ biến và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực, bởi kháng sinh:
- Không diệt được virus: Cúm A là bệnh do virus gây ra, trong khi kháng sinh là thuốc chỉ có tác dụng đối với vi khuẩn và hoàn toàn không có tác dụng tiêu diệt virus cúm.
- Gây gánh nặng cho cơ thể: Nếu lạm dụng kháng sinh khi chưa có bội nhiễm vi khuẩn không giúp bệnh cúm A thuyên giảm hay hồi phục nhanh hơn mà chỉ làm tăng gánh nặng cho cơ thể và có thể gây ra các tác dụng phụ không cần thiết.
- Tiêu diệt vi khuẩn có lợi:Kháng sinh không chỉ diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn tiêu diệt cả các vi khuẩn có lợi trong đường ruột và hệ tiêu hóa. Điều này làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột, gây ra các vấn đề như tiêu chảy, đầy bụng, và làm suy yếu hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể.
- Tăng nguy cơ kháng kháng sinh:Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất vì khi sử dụng kháng sinh không đúng mục đích, các chủng vi khuẩn tồn tại trong cơ thể sẽ tiếp xúc với thuốc và hình thành khả năng đề kháng. Lần sau, nếu thực sự bị nhiễm vi khuẩn, thuốc kháng sinh quen thuộc sẽ không còn tác dụng, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn, phải dùng đến các loại kháng sinh mạnh hơn, đắt tiền hơn, hoặc thậm chí là không còn thuốc để chữa trị. Kháng kháng sinh là một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu.
- Tác dụng phụ của thuốc: Bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm cả kháng sinh, đều có khả năng gây ra tác dụng phụ như dị ứng, phát ban, buồn nôn, nôn mửa, hoặc tổn thương gan thận nếu dùng lâu dài.
Do đó, nếu ho dai dẳng đơn thuần do kích ứng sau khi nhiễm virus cúm A, việc uống kháng sinh không những vô ích mà còn gây hại về lâu dài.
3. Khi nào ho cần uống kháng sinh?
Kháng sinh chỉ nên được sử dụng khi có bằng chứng hoặc nghi ngờ cao về bội nhiễm vi khuẩn (nhiễm trùng thứ phát) sau cúm A. Việc này cần được xác định và chỉ định bởi bác sĩ.
Các dấu hiệu có thể gợi ý bội nhiễm vi khuẩn:
- Sốt quay trở lại hoặc sốt kéo dài: Sau khi các triệu chứng cúm ban đầu đã giảm hoặc hết, người bệnh lại bắt đầu sốt cao trở lại hoặc sốt kéo dài từ 3-5 ngày không cải thiện.
- Thay đổi tính chất đờm/dịch mũi: Đờm hoặc dịch mũi chuyển sang màu vàng đậm, xanh lá cây, đặc quánh, có mùi hôi, hoặc có lẫn máu.
- Đau ngực, khó thở: Xuất hiện triệu chứng đau ngực, thở gấp, thở dốc, hoặc cảm thấy khó khăn khi hít thở sâu. Đây có thể là dấu hiệu của viêm phổi do vi khuẩn.
- Tình trạng chung xấu đi: Cảm thấy mệt mỏi, suy kiệt hơn sau khi đã có dấu hiệu hồi phục.
Nếu có những dấu hiệu của bội nhiễm vi khuẩn, nhưng bệnh nhân cũng không được tự ý mua và sử dụng kháng sinh theo kinh nghiệm hoặc đơn thuốc cũ mà cần đến cơ sở y tế để bác sĩ thăm khám. Bác sĩ sẽ chỉ sịnh làm các xét nghiệm nếu cần thiết (như xét nghiệm máu, X - quang phổi...) và đưa ra phác đồ điều trị chính xác, bao gồm việc sử dụng kháng sinh cũng như các thuốc thích hợp khi cần.
4. Cách chăm sóc để mau hồi phục sức khỏe khi bị cúm A
Chăm sóc đúng cách là yếu tố then chốt giúp cơ thể chiến thắng virus và nhanh chóng hồi phục sau cúm A, đặc biệt là đối với triệu chứng ho dai dẳng.
Chăm sóc
- Nghỉ ngơi tuyệt đối: Cơ thể cần năng lượng để chống lại virus, do đó hãy ưu tiên nghỉ ngơi hoàn toàn, ngủ đủ giấc, tránh làm việc quá sức trong thời gian bệnh và cả thời gian hồi phục.
- Uống đủ nước: Uống nhiều nước ấm, nước trái cây, oresol, hoặc các loại súp để bù điện giải. Nước giúp làm loãng đờm và ngăn ngừa mất nước do sốt. Người lớn nên uống khoảng 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày.
- Ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu: Ăn các món như cháo, súp, canh để dễ nuốt, dễ tiêu hóa và cung cấp đủ calo cần thiết. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, vitamin A và kẽm (có trong rau xanh, trái cây, thịt nạc) để tăng cường miễn dịch.
Ho dai dẳng là triệu chứng sau cúm A, tuy nhiên không nên lạm dụng kháng sinh...
Điều trị hỗ trợ
- Hạ sốt: Sử dụng paracetamol theo đúng liều lượng chỉ định nếu sốt trên 38,5 độ C để giảm sốt và giảm đau nhức cơ thể.
- Giảm nghẹt mũi: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi thường xuyên, hoặc dùng thuốc co mạch nhỏ mũi theo chỉ dẫn của bác sĩ (không dùng quá 5 ngày).
- Giảm ho bằng các biện pháp tự nhiên như uống trà gừng ấm, mật ong chanh - (cho người lớn và trẻ trên một tuổi) hoặc ngậm kẹo ngậm ho thảo dược.
- Dùng thuốc ho không kê đơn: Theo chỉ định của dược sĩ hoặc bác sĩ nếu cơn ho quá ảnh hưởng đến sinh hoạt.
- Giữ ấm cổ họng: Quàng khăn, tránh uống nước lạnh, tránh không khí lạnh đột ngột.
- Mặc đủ ấm, tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh.
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ có thể giúp làm dịu niêm mạc đường hô hấp và giảm ho, đặc biệt là ho khan.
- Tránh khói thuốc lá, khói bụi và các chất gây dị ứng vì chúng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ho và viêm niêm mạc.
Việc hiểu rõ bản chất của cúm A là do virus sẽ giúp bạn tránh được sai lầm trong việc lạm dụng kháng sinh. Hãy tập trung vào việc nghỉ ngơi, dinh dưỡng và điều trị triệu chứng để hỗ trợ cơ thể tự chữa lành và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bệnh nặng lên hoặc nghi ngờ có bội nhiễm vi khuẩn.
BS.Nguyễn Minh Hiền