Theo Bộ Tài chính, việc tuân thủ các quy định về kê khai và nộp thuế là bắt buộc đối với mọi tổ chức, cá nhân kinh doanh. Nghị định 125/2020/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định rõ các mức xử phạt hành chính nghiêm khắc đối với hành vi vi phạm.
Phân loại mức phạt: Từ hành chính đến trốn thuế
Việc chuyển đổi sang cơ chế tự khai, tự nộp đòi hỏi hộ kinh doanh phải đặc biệt cẩn trọng trong khâu số liệu. Theo "Sổ tay Thuế điện tử" và quy định tại Nghị định 125/2020/NĐ-CP, mức xử phạt được phân tầng dựa trên tính chất và mức độ vi phạm:
1. Phạt vi phạm thủ tục thuế (Điều 10, Điều 12)
Đối với các hành vi vi phạm về thời hạn đăng ký thuế hoặc khai sai, khai không đầy đủ nội dung trong hồ sơ thuế (nhưng chưa dẫn đến thiếu thuế hoặc đã khắc phục), hộ kinh doanh sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.
Mức phạt: Dao động từ 500.000 đồng đến 8.000.000 đồng tùy theo mức độ và tình tiết.
2. Phạt khai sai dẫn đến thiếu thuế (Điều 16)
Đây là lỗi phổ biến nhất mà các hộ kinh doanh thường gặp phải khi chưa nắm vững quy định kế toán.
Nếu cơ quan thuế phát hiện hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn trái quy định, mức phạt sẽ tính theo tỷ lệ phần trăm.
Mức phạt: Phạt 20% số tiền thuế khai thiếu hoặc số tiền thuế đã được miễn, giảm, hoàn cao hơn quy định. Ngoài ra, người nộp thuế vẫn phải nộp đủ số tiền thuế thiếu và tiền chậm nộp.
3. Phạt hành vi trốn thuế (Điều 17)
Đây là chế tài nghiêm khắc nhất dành cho các hành vi gian lận cố ý (như không xuất hóa đơn, để ngoài sổ sách doanh thu, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp để kê khai...).
Mức phạt: Phạt tiền từ 1 lần đến 3 lần số tiền thuế trốn.
"Điểm nóng" Hóa đơn: Mức phạt lên tới 50 triệu đồng
"Sổ tay Thuế Điện tử" cũng đặc biệt lưu ý hộ kinh doanh về các vi phạm liên quan đến hóa đơn – chứng từ, nhất là trong bối cảnh bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử:
Vi phạm báo cáo hóa đơn (Điều 29): Hành vi vi phạm quy định về lập, gửi thông báo, báo cáo về hóa đơn có thể bị Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.
Sử dụng hóa đơn bất hợp pháp (Điều 28): Hành vi sử dụng hóa đơn giả, hóa đơn chưa có giá trị sử dụng, hoặc sử dụng hóa đơn của tổ chức/cá nhân khác để hợp thức hóa hàng hóa (mua bán hóa đơn) sẽ chịu mức phạt từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
Cơ quan thuế khuyến cáo các hộ kinh doanh cần chủ động cập nhật kiến thức từ Sổ tay Thuế điện tử và tuân thủ đúng chế độ hóa đơn, chứng từ để tránh các rủi ro pháp lý và thiệt hại tài chính không đáng có.
Hoàng Đông