Hộ kinh doanh bước vào kê khai thuế: Nỗi sợ sai lớn hơn nỗi sợ thuế

7 giờ trướcBài gốc

Tại Kỳ họp thứ 10 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với nhiều điều chỉnh chính sách quan trọng liên quan đến hộ, cá nhân kinh doanh.

Theo đó, mức doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là 500 triệu đồng/năm và được khấu trừ trước khi tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu. Luật cũng bổ sung phương pháp tính thuế trên thu nhập đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng/năm, với thuế suất 15%, tương đương mức áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm. Đồng thời, các đối tượng này được quyền lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp, theo tỷ lệ trên doanh thu hoặc theo thu nhập. Đây được xem là bước đi quan trọng trong lộ trình cải cách chính sách thuế, hướng tới minh bạch, công bằng và hiện đại hóa công tác quản lý thuế, đồng thời phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số nền kinh tế.

Chính sách thuế mới sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 2,5 triệu hộ đang thuộc diện quản lý thuế (Ảnh: Đồng Toàn)

Từ “vùng an toàn” thuế khoán đến nỗi lo tự kê khai của hộ kinh doanh

Như vậy, chỉ còn khoảng 10 ngày nữa, cơ chế thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt, nhường chỗ cho phương thức quản lý thuế dựa trên doanh thu phát sinh thực tế. Sự thay đổi này được xem là bước ngoặt lớn đối với khu vực hộ kinh doanh, khi ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 2,5 triệu hộ đang thuộc diện quản lý thuế.

Theo bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam, trong nhiều năm qua, thuế khoán đã tạo ra một “vùng an toàn” nhất định cho hộ kinh doanh. Với phương thức này, số thuế phải nộp được ấn định dựa trên doanh thu ước tính do hộ kinh doanh tự khai, có sự thống nhất giữa các bên. Người nộp thuế không phải ghi nhớ thời hạn hay số tiền cụ thể, bởi luôn có sự nhắc nhở, hỗ trợ từ cơ quan liên quan.

Tuy nhiên, khi chuyển sang cơ chế kê khai, điểm cốt lõi là hộ kinh doanh phải tự xác định doanh thu, tự chịu trách nhiệm về tính đầy đủ, chính xác của số liệu và trực tiếp kê khai trên cơ sở dữ liệu do mình lưu giữ, hạch toán. Đây cũng chính là nỗi lo lớn nhất của nhiều hộ kinh doanh, nhất là khi chưa quen với cách thức mới và thiếu sự hỗ trợ kịp thời.

“Các hộ rất sợ sai, lo nếu kê khai doanh thu không chính xác thì có bị xử phạt hay không, điều chỉnh như thế nào, khi kê khai thuế có khó khăn gì không?”, bà Hải chia sẻ.

Việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai là xu hướng tất yếu nhằm tạo môi trường kinh doanh minh bạch và bình đẳng hơn (Ảnh: Đồng Toàn)

Từ góc nhìn của người trong cuộc, bà Nguyễn Thị Thành, chủ một hộ kinh doanh tại Hà Nội cho biết, nhiều hộ kinh doanh tỏ ra đặc biệt lo lắng khi phải chuyển từ thuế khoán sang tự kê khai. Thậm chí, theo bà, có những hộ kinh doanh nhỏ lẻ sẵn sàng chấp nhận mức thuế khoán cao hơn trước, miễn là không phải tự mình thực hiện kê khai. Bởi không phải ai cũng có khả năng kê khai thuế, nhất là những hộ kinh doanh nhỏ, làm việc tại nhà, kiêm nội trợ hoặc người lớn tuổi vốn gặp hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ thông tin.

Một mối băn khoăn khác cũng được bà Thành nêu ra là vấn đề dòng tiền qua tài khoản ngân hàng. Trước đây, dù chưa kinh doanh, tài khoản cá nhân vẫn có nhiều khoản tiền ra vào, vậy khi bắt đầu kinh doanh, liệu các khoản này có bị truy thu thuế hay không? Ngoài ra, việc mở tài khoản phục vụ hoạt động kinh doanh sẽ đứng tên hộ kinh doanh hay cá nhân? Nếu là tên cá nhân, liệu các tài khoản khác của người đứng đầu hộ có bị rà soát hay không?

Ngay cả với những hộ đã chuyển sang kê khai thuế, tâm lý lo ngại vẫn chưa hoàn toàn được giải tỏa.

“Chúng tôi kê khai thuế từ tháng 6/2025 và hiện đã dần quen với việc thực hiện, song băn khoăn nhất vẫn là tạo đơn hàng sai thời điểm. Mười hộ kinh doanh thì cả mười hộ đều lo khoản này nhất, chỉ sợ mình làm mà không biết đang làm sai”, bà Thành nêu thực tế.

“Làm đúng, làm đủ, làm thật” để tránh rủi ro khi kê khai thuế

Dù còn nhiều băn khoăn, đại diện hộ kinh doanh cũng như các chuyên gia đều cho rằng, việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai là xu hướng tất yếu nhằm tạo môi trường kinh doanh minh bạch và bình đẳng hơn.

Trong bối cảnh chỉ còn hơn 1 tuần nữa là cơ chế kê khai thuế đối với hộ kinh doanh chính thức được áp dụng, TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, yếu tố then chốt là phải giúp hộ kinh doanh “hiểu đúng” và “làm được”.

Theo TS. Hiếu, các hộ kinh doanh có quy mô và năng lực rất khác nhau, trong đó có những hộ đạt doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm, thậm chí có năng lực quản trị cao hơn nhiều doanh nghiệp. Vì vậy, cơ quan quản lý, đặc biệt là cơ quan thuế, cần xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp theo từng nhóm đối tượng.

Đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ trung gian, ông Hiếu nhấn mạnh, yêu cầu đơn giản hóa tối đa, dễ sử dụng và có phân loại người dùng. Đồng thời, Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng cần có chiến lược hỗ trợ hộ kinh doanh trong quá trình tuân thủ quy định kê khai.

Đề xuất các giải pháp cụ thể, ông Hiếu cho rằng, trước hết cần thay đổi tư duy và nhận thức của hộ kinh doanh, giúp họ từng bước làm quen với việc kê khai.

“Yêu cầu quan trọng nhất là làm đúng, làm đủ, làm thật để tránh rủi ro”, ông Hiếu nhấn mạnh, đồng thời cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan thuế và các nhà cung cấp phần mềm nhằm bảo đảm tính pháp lý và thống nhất, thay vì để từng hộ kinh doanh tự xoay xở.

Cẩm Tú/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/ho-kinh-doanh-buoc-vao-ke-khai-thue-noi-so-sai-lon-hon-noi-so-thue-post1255371.vov