Hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế: Cần thêm những giải pháp thực tế

5 giờ trướcBài gốc

Đổi mới luôn đi kèm thách thức

Cơ chế nộp thuế mới được đánh giá là giúp hộ kinh doanh (HKD) nâng cao quản trị tài chính, kiểm soát doanh thu - chi phí và ra quyết định chính xác hơn. Đồng thời, việc kê khai thuế tạo thuận lợi trong tiếp cận vốn, hợp tác kinh doanh và mở đường chuyển đổi lên doanh nghiệp khi cần. Tuy vậy, nhiều HKD vẫn lúng túng trong xác định doanh thu, kê khai, nộp thuế, xuất hóa đơn điện tử hay lựa chọn giải pháp công nghệ phù hợp.

Theo GS.TS Nguyễn Đức Thuận - Chủ tịch Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam nhận định, HKD hiện nay là một khu vực kinh tế vô cùng quan trọng. Cả nước có hàng triệu HKD đang hoạt động, đóng góp lớn cho tăng trưởng, tạo việc làm, giữ nhịp cho nền kinh tế địa phương. Tuy nhiên, mô hình quản lý thuế theo phương thức khoán trong suốt nhiều năm qua cũng đang bộc lộ những hạn chế lớn về tính minh bạch, công bằng và khả năng mở rộng. Việc chuyển đổi sang cơ chế kê khai thuế đầy đủ không chỉ là yêu cầu của quản lý hiện đại, mà còn là bước đi tất yếu khi Việt Nam đang tiến tới một nền kinh tế số, minh bạch, hội nhập sâu với khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, theo ông Thuận, đổi mới luôn đi kèm thách thức. Đối với HKD - đa phần là quy mô nhỏ, trình độ quản trị tài chính còn hạn chế - sự thay đổi này tạo ra không ít lo lắng: Từ chi phí kế toán, hóa đơn điện tử, phần mềm, rủi ro sai sót, cho tới nguy cơ bị truy thu, xử phạt.

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Kê khai và kế toán thuế cho rằng, vấn đề tăng thu ngân sách trở thành chủ đề thu hút sự quan tâm đặc biệt trên toàn quốc. Trong bối cảnh này, khoảng 2,5 triệu HKD đang được cơ quan thuế quản lý sẽ bước vào một giai đoạn mang tính lịch sử. Đứng trước thời khắc chuyển đổi, không khỏi xuất hiện những lo lắng, băn khoăn đối với các HKD. Cơ quan thuế, các hiệp hội và các đơn vị truyền thông đã truyền tải nhiều thông điệp đến các HKD cũng như cộng đồng xã hội, nhằm giúp mọi người hiểu rõ hơn về thông tin trong giai đoạn chuyển đổi, cách thức thực hiện, những rủi ro có thể gặp và các vấn đề mà HKD vẫn còn cảm thấy chưa yên tâm.

Theo bà Hải, hiện nay, việc đăng ký thuế được thực hiện bằng mã định danh cá nhân, dùng cho nghĩa vụ hoạt động kinh doanh của hộ, thay vì sử dụng mã số thuế riêng. Thực tế, tất cả các HKD và cá nhân kinh doanh, ngoài những trường hợp rất nhỏ và thuộc ngành nông, lâm, ngư nghiệp - vốn chủ yếu không chịu thuế, thì đều phải đăng ký kinh doanh. HKD có thể là một cá nhân đơn lẻ hoặc một tập hợp các cá nhân cùng lập thành một HKD với các thành viên, nhưng đều phải thực hiện đăng ký kinh doanh.

Sự khác nhau giữa hộ khoán và hộ kê khai hiện tại khiến tâm lý bà con còn nhiều băn khoăn. Hộ khoán trước đây nằm trong một vùng có thể coi là an toàn, không phải sử dụng hóa đơn, không có sổ sách kế toán và doanh thu cũng không phải lo nhiều về tính chính xác. Doanh thu ước tính đầu năm chỉ phải điều chỉnh nếu số thuế phải nộp thay đổi trên 50%, còn lại sẽ điều chỉnh sang năm sau. Vì vậy, hộ khoán gần như không quá lo lắng nếu doanh thu thực tế tăng giảm trong biên độ dưới 50%.

Khi chuyển sang kê khai, HKD phải chịu trách nhiệm về từng đồng doanh thu thực tế phát sinh và nếu có thay đổi thì phải khai bổ sung. Đây chính là một trong những điểm khiến các hộ khoán hiện nay lo lắng khi chuyển từ thuế khoán sang kê khai, bởi họ sẽ phải theo dõi doanh thu thường xuyên. Trước đây họ ít quan tâm, chỉ khi doanh thu đột biến mới phải điều chỉnh, còn bây giờ phải theo dõi liên tục và chịu trách nhiệm về sự chính xác của số liệu.

Bà Vũ Minh Anh - Giám đốc phụ trách phần mềm HKDO - Công ty CP Phần mềm Effect cũng nhận định: Chuyển từ thuế khoán sang kê khai là xu hướng tất yếu để bảo đảm công bằng, minh bạch cho cả Nhà nước và người nộp thuế. Tuy nhiên, với rất nhiều HKD cá thể, đây không chỉ là “một thủ tục mới” mà thực sự là một sự thay đổi thói quen sống. Còn trong cách kinh doanh, hiện nay đa số hộ kinh doanh vẫn duy trì những thói quen cũ, ghi chép sổ sách bằng tay: Cuối ngày ghi vội vài dòng vào cuốn sổ, nhiều khi “ước chừng cho nhanh”. Đến cuối tháng, cuối quý cần tổng hợp số liệu thì… “nhớ đâu ghi đó”, thiếu trước hụt sau, rất khó để có con số chính xác.

Thói quen thứ hai là “nỗi ngại” về máy tính, phần mềm khi nhiều người muốn dùng phần mềm thì phải mua máy tính cồng kềnh, đầu tư một bộ máy tính chỉ để làm sổ sách thì… xót tiền”. Tiếp theo, là thực tế thiếu hiểu biết về kế toán dẫn tới tâm lý sợ làm sai; lại sợ tốn kém khi phải thuê kế toán riêng…

Cần có lộ trình thích hợp

Đồng thuận với chủ trương xóa bỏ thuế khoán, Chủ tịch Hội các Nhà quản trị DN Việt Nam cho rằng, việc chuyển HKD sang sang cơ chế kê khai thuế cần có lộ trình rõ ràng và các giải pháp thực tế. Theo ông, cần tối thiểu 12 - 18 tháng để người dân và cơ quan quản lý thích ứng, đồng thời thủ tục kê khai phải được đơn giản hóa và số hóa với giao diện dễ sử dụng như tín dụng ngân hàng. Bên cạnh đó, việc phân loại HKD theo quy mô cũng rất quan trọng, hộ nhỏ nên áp dụng thuế khoán tối giản, hộ nhỏ và vừa kê khai theo doanh thu với thủ tục gọn nhẹ, còn hộ lớn cần từng bước chuẩn hóa để chuyển thành DN...

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam.

Bà Duyên Hải lưu ý, các HKD nên có sự chuẩn bị từ sớm, không nên đợi đến khi bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử mới thực hiện. Cùng với đó, bà Hải khuyến cáo, các HKD nên bắt đầu làm quen với việc sử dụng các phần mềm bán hàng. Việc sử dụng phần mềm bán hàng mang lại rất nhiều lợi ích, giúp tạo ra các hóa đơn bán hàng và quản lý doanh thu, hàng tồn kho tự động và cụ thể. Khi đã có thói quen sử dụng công nghệ này, việc chuyển sang xuất hóa đơn điện tử sau này sẽ trở nên rất đơn giản, chỉ cần một thao tác nhấn nút trên phần mềm là đơn hàng sẽ trở thành hóa đơn hợp lệ.

Trà Long

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/ho-kinh-doanh-chuyen-sang-ke-khai-thue-can-them-nhung-giai-phap-thuc-te.html