Vào dịp Tết Dương lịch, khoảng 3.000 cây anh đào sẽ cùng nở rộ. Ảnh: Tư liệu Công ty cổ phần hoa anh đào Trần Lệ.
Người gieo mùa hoa trên đất biên cương
Ít ai biết rằng, hoa anh đào, loài quốc hoa của Nhật Bản, hôm nay đã hiện diện trên nhiều nẻo đường đất Việt, từ cao nguyên Lâm Đồng, miền núi Lào Cai đến Thủ đô Hà Nội, lại có nguồn gốc phát tích từ mảnh đất Điện Biên lịch sử. Khi những cơn gió lạnh cuối năm còn lẩn khuất trên sườn núi, anh đào đã bắt đầu hé nụ, đơm những bông hoa đầu tiên, báo hiệu mùa xuân đến sớm, sớm hơn mùa hoa anh đào tại Nhật Bản đến 3 tháng.
Người đặt nền móng cho hành trình ấy là Tiến sĩ (TS) công nghệ sinh học Trần Lệ, Giám đốc Công ty cổ phần Hoa Anh đào. Ông là người đầu tiên và đến nay vẫn là người duy nhất nhân giống thành công loài quốc hoa xứ sở mặt trời mọc tại Việt Nam.
TS. Trần Lệ đã 80 tuổi vẫn tự ra cổng đón khách quý đi thăm vườn. Ảnh: Bảo Hân
“Cách đây 21 năm, tôi mang 10 hạt giống Edohigan Sakura từ đảo Kyushu, nơi có giống anh đào đẹp nhất Nhật Bản, về Điện Biên ươm trồng. Trong quá trình tách vỏ, 1 hạt bị hỏng, 9 hạt còn lại nảy mầm. Tôi gửi lại cho các chuyên gia Nhật Bản 5 cây, giữ 4 cây để tiếp tục nhân giống. Từ số cây ít ỏi ban đầu ấy, đến nay đã có khoảng 120.000 cây anh đào được trồng trên khắp cả nước”, TS. Trần Lệ kể lại.
Sinh thời, cố GS.TS Võ Tòng Xuân, chuyên gia đầu ngành sinh học Việt Nam, từng nhiều lần bày tỏ mong muốn đưa hoa anh đào về trồng nhưng chưa thành công. Ước mơ ấy sau này được tiếp nối bằng niềm tin, sự kiên trì và đam mê khoa học của TS. Trần Lệ. Để rồi từ Điện Biên, hoa anh đào chính thức bén rễ trên đất Việt.
Những bông hoa anh đào đầu tiên nở vào giữa tháng 12 năm nay trên Pá Khoang. Ảnh: Bảo Hân
Tại khu vực hồ Pá Khoang (xã Mường Phăng), mỗi năm TS. Trần Lệ tiếp tục nhân giống khoảng 30.000 cây hoa anh đào. Nguồn cây giống này được người dân trong nước và cả khách nước ngoài tìm mua. Riêng trên bán đảo nhỏ giữa lòng hồ, khoảng 3.000 cây anh đào luôn được duy trì sinh trưởng, để mỗi độ cuối đông, đầu xuân, cả không gian bừng sáng trong sắc hoa hồng phớt tinh khôi. Năm 2022, TS. Trần Lệ đã được Liên đoàn các nhà sáng tạo thế giới trao chứng nhận xác lập kỷ lục Việt Nam vì thuần dưỡng và nhân giống thành công giống hoa anh đào Nhật Bản với số lượng nhiều nhất tại Việt Nam.
Đã bước sang tuổi 80, TS. Trần Lệ vẫn đều đặn ra vườn mỗi ngày, tự tay chăm sóc từng gốc cây, thỉnh thoảng lại chạy xe máy từ khu trồng hoa ra cổng đón khách. “Sức có thể mòn, nhưng trí thì không kiệt”, ông nói, khi vẫn ấp ủ mong muốn nhân thêm nhiều giống anh đào mới.
Từ mùa hoa đến thương hiệu du lịch Điện Biên
Nếu hoa anh đào tại Nhật Bản thường nở rộ vào cuối tháng 3 âm lịch, sau Tết cổ truyền Á Đông, thì anh đào ở Điện Biên lại khai hoa từ cuối tháng 12 dương lịch. Hoa nở sớm, mùa xuân vì thế cũng đến sớm hơn trên vùng đất biên cương. Chính sự khác biệt ấy đã khiến khu vực nghiên cứu của TS. Trần Lệ được mệnh danh là “Đảo hoa”, mỗi năm thu hút hàng trăm nghìn lượt khách tham quan.
Cũng từ đây, lễ hội hoa anh đào trở thành điểm nhấn mới của du lịch Điện Biên.
Một góc vườn Pá Khoang đã rực đỏ. Ảnh: Bảo Hân
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Chuyên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, khoảng năm 2006, khu vực Mường Phăng vẫn chỉ là bãi chăn thả gia súc hoang sơ. Sự xuất hiện của những cây anh đào đầu tiên từng bước làm thay đổi diện mạo nơi đây.
Lễ hội hoa anh đào Điện Biên được tổ chức vào thời điểm cuối đông, đầu xuân, khi sắc hoa bung nở rực rỡ bên hồ Pá Khoang. Không gian lễ hội là sự hòa quyện giữa cảnh sắc thiên nhiên, hoa anh đào và các hoạt động văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc Tây Bắc. Du khách đến đây không chỉ ngắm hoa, chụp ảnh, mà còn được trải nghiệm ẩm thực, nghệ thuật dân gian, cảm nhận nhịp sống yên bình của miền biên viễn.
Vận chuyển những gốc cây anh đào cho khách hàng đến từ Hà Nội. Ảnh: Bảo Hân
Ông Nguyễn Minh Phú, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, chia sẻ, nhiều năm qua, thông qua các lễ hội hoa anh đào, Điện Biên đã đón tiếp nhiều đoàn khách quốc tế đến tham quan, giao lưu, tìm hiểu văn hóa. Hoa anh đào vì thế trở thành “sứ giả mềm”, góp phần lan tỏa hình ảnh một Điện Biên hòa bình, cởi mở, giàu bản sắc sau những trang sử hào hùng.
Cùng với hệ thống di tích lịch sử nổi tiếng, hoa anh đào đang mở ra hướng đi mới cho du lịch Điện Biên. Những mùa hoa nối tiếp nhau không chỉ khẳng định Việt Nam là nơi hoa anh đào nở sớm, góp phần làm nên diện mạo mới cho du lịch du lịch vùng cực Tây Tổ quốc, mà còn gửi đi thông điệp về một vùng đất thân thiện, mến khách, sẵn sàng chào đón bạn bè năm châu.
Ngân Hạ - Bảo Hân