Nhiều gia đình phải đặt biến cấm đố xe trước cửa nhà để không bị ảnh hưởng bởi việc dừng, đỗ xe của người khác. Ảnh T.A
Chủ nhà bất tiện, chủ xe khó xử
Trong một lần ghé vào ăn sáng tại một hàng phở trên phố Đặng Tiến Đông, do trước cửa hàng phở đã hết chỗ nên anh Đào Văn Ph (Hà Nội) buộc phải đỗ xe trước một cửa hàng mỹ phẩm phía đối diện. Chủ cửa hàng mỹ phẩm yêu cầu anh đưa xe đi chỗ khác vì cản trở việc buôn bán. “Tôi giải thích rằng không đỗ xe lên vỉa hè, chỉ đỗ dưới lòng đường dùng chung cho mọi người và sẽ đi sớm nhưng chủ hàng không nghe, còn chửi mắng một trận tơi bời”, anh Ph nói.
Hiện tượng này đang ngày càng trở nên phổ biến và gây ra bất đồng sâu sắc trong dư luận. Một bộ phận lớn người dân cho rằng đỗ xe trên đường phố, tại nơi không cấm dừng đỗ chẳng có gì là sai. Đường phố là của chung, không phải cứ có mặt tiền là nghiễm nhiên chiếm cả khoảng không gian công cộng phía trước rồi cấm người khác đỗ xe.
Bên cạnh những ý kiến nêu trên, cũng có không ít người cho rằng việc dừng đỗ xe ô tô trước cửa nhà, hàng quán thể hiện văn hóa ứng xử của chủ xe. Nhiều người dân dù không kinh doanh nhưng nhà ở mặt đường cũng than phiền về tình trạng bị xe ô tô đỗ bịt cả cửa cổng, không ra vào được. Hiện tượng này cũng không phải là hiếm. Một số tài xế, chủ xe khi đỗ không chú ý quan sát khiến việc ra vào của chủ nhà ven đường gặp khó khăn. Một số thậm chí cố ý dựa vào quy định được đỗ xe nơi không có biển cấm để bao biện cho sự vô tâm của mình.
Mới đây, tại phiên họp ngày 30/9, trong khuôn khổ Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn đại biểu tỉnh Gia Lai) đề xuất giải pháp sửa đổi, bổ sung Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và cách đỗ xe để không xảy ra mâu thuẫn. Theo đại biểu Nguyễn Văn Cảnh, người dân có quyền yêu cầu khoảng trống trước nhà để đi lại thuận tiện và tài xế cũng có quyền đỗ xe ở những nơi không bị cấm. Do đó, hai quyền này cần được làm rõ trong luật. Đại biểu đề nghị bổ sung nội dung cấm "cản trở người, phương tiện dừng, đỗ đúng nơi được phép" và nội dung bảo vệ quyền ra/vào của người dân là không "cản trở phương tiện người dân ra, vào nơi ở".
Không phải muốn đậu xe sao thì đậu
Thực tế, việc dừng đỗ tùy tiện không chỉ gây cản trở sinh hoạt, phát sinh mâu thuẫn láng giềng, làm mất mỹ quan đô thị mà còn tiềm ẩn nguy cơ ùn tắc, mất an toàn giao thông. Luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, theo Luật Đất đai năm 2024, lòng đường, vỉa hè là đất giao thông thuộc nhóm đất hạ tầng kỹ thuật, do Nhà nước quản lý và sử dụng vì lợi ích công cộng.
Trong khi đó, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 quy định khi dừng, đỗ xe, người điều khiển phương tiện không được làm ảnh hưởng đến người đi bộ và các phương tiện khác, phải tuân thủ nguyên tắc an toàn, không gây cản trở, không che khuất tầm nhìn, chấp hành biển báo, vạch kẻ đường, tín hiệu giao thông. Luật cũng liệt kê các trường hợp cấm dừng xe, đậu xe như: trên phần đường xe chạy của đường cao tốc; trên cầu, hầm; trong phạm vi 5m trước, sau cổng cơ quan, tổ chức; nơi che khuất tầm nhìn; phần đường dành cho người đi bộ qua đường...
“Đối chiếu với các quy định trên có thể thấy pháp luật hiện hành chỉ quy định cấm dừng, đỗ “trước cổng và trong phạm vi 5m hai bên cổng cơ quan, tổ chức có bố trí đường cho xe ra vào”, mà không có quy định riêng cấm đậu xe trước cửa nhà người dân. Do đó, việc đậu xe trước cửa nhà người khác không hẳn là vi phạm pháp luật”, luật sư Đinh Thị Nguyên cho biết.
Chuyên gia pháp lý cũng cho biết, hành vi đỗ xe trước cửa nhà dân chỉ bị coi là vi phạm trong hai trường hợp: gây cản trở trực tiếp đến giao thông chung hoặc xâm phạm lối đi hợp pháp (chắn ngang gara, chặn hẳn lối ra vào), là hành vi cản trở người và phương tiện tham gia giao thông, xâm phạm quyền về lối đi chính đáng. Hoặc vị trí dừng, đỗ này thuộc các khu vực pháp luật quy định không được dừng xe, đỗ xe. Ngoài hai trường hợp trên, việc đỗ xe trước cửa nhà dân, nếu tuân thủ đúng quy định về an toàn giao thông, về nguyên tắc không bị coi là vi phạm pháp luật. “Mặt khác như đã dẫn Luật Đất đai năm 2024 ở trên thì lòng đường, vỉa hè là đất công cộng do Nhà nước quản lý, không thuộc quyền sử dụng riêng của hộ gia đình có nhà mặt tiền. Người dân không thể coi phần diện tích trước cửa nhà mình là “của riêng” để ngăn cản người khác dừng, đỗ hợp pháp”, luật sư Đinh Thị Nguyên cho hay.
Luật sư Đinh Thị Nguyên khuyến cáo, dù không trái luật, nhưng việc thường xuyên đỗ xe chắn ngay trước cửa nhà người khác, nhất là vào giờ sinh hoạt, giao nhận hàng hóa, gây bất tiện cho chủ nhà là thiếu tinh tế, thiếu tôn trọng hàng xóm. Phần lớn các xung đột "đỗ xe trước cửa nhà" phải được giải quyết bằng thỏa thuận, ứng xử cộng đồng, hoặc nhờ chính quyền địa phương hòa giải, hơn là trông chờ vào chế tài “cứng” từ pháp luật. Trong trường hợp có người đỗ xe trước cửa nhà, cách xử lý tốt nhất là ưu tiên giải pháp mềm dẻo để giữ hòa khí. Có thể gắn thêm biển nhắc nhở: "Không đỗ xe chắn lối ra vào" hoặc đề xuất các cơ quan chức năng kẻ vạch, bố trí chỗ đậu xe, vừa tạo sự rõ ràng, vừa hạn chế tranh chấp. Những bước này thể hiện tinh thần tôn trọng và thiện chí, dễ đạt được sự đồng thuận.
Trong bối cảnh phương tiện cá nhân gia tăng nhanh chóng như hiện nay nhưng không gian cho việc dừng đỗ xe ngày càng chật hẹp, những tranh cãi về dừng đỗ xe trước cửa nhà là không thể tránh khỏi. Do đó, điều cần thiết nhất là các bên cần giữ thái độ văn minh, hòa nhã để tránh những hậu quả pháp lý đáng tiếc có thể xảy ra, đặc biệt đối với người lái xe, họ cần quan sát trước khi lựa chọn điểm đỗ.
Luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội
Thái An