Tâm thế chủ động nhập cuộc
Một trong những dấu ấn đậm nét của Quốc hội Khóa XV là việc giám sát và thúc đẩy thực hiện Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030. Đây được ví như cuộc “sắp xếp lại giang sơn” để bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả hơn. Nắm bắt tính chất lịch sử của sự kiện này, nhiều cơ quan báo chí đã nhập cuộc với tâm thế chủ động, phân tích thấu đáo từ lý luận đến thực tiễn.
Loạt bài viết mang tiêu đề Sắp xếp giang sơn, kiến tạo động lực phát triển quốc gia (Giải B, Báo Nhân dân điện tử) khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về việc sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; kết quả bước đầu của việc sắp xếp và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp đáp ứng yêu cầu đặt ra; những mô hình, cách làm sáng tạo của các địa phương; những khó khăn, vướng mắc và các giải pháp khắc phục; những kiến nghị, đề xuất để việc sắp xếp, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được vận hành trơn tru, các tỉnh, thành phố sau khi sáp nhập hình thành các vùng động lực, thúc đẩy liên kết vùng, hướng đến phát triển bền vững.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng các tác giả, nhóm tác giả tại Lễ trao giải Diên Hồng lần thứ tư. Ảnh: Quang Khánh
Nhà báo Kiều Thanh Hương, Phó Trưởng Ban Quản lý phóng viên thường trú, Báo Nhân Dân chia sẻ về bối cảnh ra đời tác phẩm khi 34 tỉnh, thành phố chuẩn bị vận hành bộ máy mới ngày 1/7/2025: “Đây là sự kiện mang tầm vóc lịch sử, là bước chuyển mình chiến lược. Điều tâm đắc nhất của nhóm tác giả là đã khẳng định được tính đúng đắn của chủ trương này. Thực tiễn chứng minh, khi việc sắp xếp được thực hiện bài bản, các vùng động lực mới sẽ được hình thành, thúc đẩy liên kết vùng và hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường vào năm 2045”.
Nhóm tác giả Báo điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam chọn cách tiếp cận vấn đề dưới góc độ “đại phẫu” để kiến tạo. Với chùm bài Sắp xếp lại giang sơn: Quyết sách cho tăng trưởng và đổi mới (giải A), nhóm tác giả mong muốn góp phần nhằm làm nổi bật những quyết sách của Quốc hội toàn diện và sâu sắc tại nhiệm kỳ khóa XV, từ đó lan tỏa các chính sách, đưa hơi thở nghị trường đến với thực tiễn cuộc sống của nhân dân.
Nhà báo Nguyễn Thị Hạnh, Báo Điện tử VietnamPlus, chia sẻ: “Đây không phải khẩu hiệu, mà là một cuộc ‘đại phẫu’ toàn diện để kiến tạo một cơ đồ mới: với bộ máy tinh gọn, thể chế thông suốt. Loạt bài của chúng tôi muốn làm nổi bật sự chuyển đổi căn bản tư duy từ 'quản lý' sang ‘phục vụ’. Trên tinh thần ‘nói đi đôi với làm’, Quốc hội đã giám sát quyết liệt, biến những cam kết thành hành động, đặt nền tảng vững chắc để khơi thông mọi nguồn lực”.
Khơi thông “điểm nghẽn”, xây dựng đường băng thể chế
Nếu như việc sắp xếp bộ máy là đột phá về tổ chức, thì việc tháo gỡ các “điểm nghẽn” về pháp luật chính là đột phá về thể chế mà Quốc hội Khóa XV đã dồn lực thực hiện. Báo chí đã tích cực tham gia vào quá trình này bằng những tác phẩm giàu hàm lượng khoa học và tính phản biện.
Loạt bài Quốc hội khóa XV: Một nhiệm kỳ "7 dám", "3 quyết" (Giải A, Báo Quân đội nhân dân) ghi nhận ý kiến từ các chuyên gia, đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân, khẳng định: từ nền tảng 80 năm lịch sử vẻ vang, từ cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946 đến nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV hôm nay, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất luôn đồng hành cùng mọi bước phát triển của đất nước và gắn bó mật thiết với đời sống của nhân dân, thể hiện rõ nét tinh thần 7 “dám”: dám nghĩ; dám nói; dám làm; dám chịu trách nhiệm; dám đổi mới, sáng tạo; dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung”; và 3 “quyết”: quyết tâm, quyết liệt, quyết làm.
Hay loạt tác phẩm chuyên đề Khơi thông điểm nghẽn thể chế để đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới (Giải B, Tạp chí Cộng sản) tập trung nêu ra những rào cản thể chế đang kìm hãm phát triển kinh tế - xã hội, phân tích kinh nghiệm thế giới và đưa ra các đề xuất cải cách thiết thực nhằm thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới mô hình phát triển quốc gia trong kỷ nguyên mới.
Nhà báo Nguyễn Tri Thức, Tạp chí Cộng sản, cho biết nhóm bài viết không chỉ dừng ở nhận thức vấn đề, mà còn mở ra nhiều định hướng giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện thể chế, tạo động lực mới cho công cuộc đổi mới. “Thông qua loạt bài nhằm biến quyết tâm chính trị thành những gợi ý chính sách thực tiễn, khả thi. Đồng thời, thể hiện đóng góp tích cực vào dòng chảy tư tưởng phát triển đất nước, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của thực tiễn và định hướng chiến lược của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay”.
Qua Giải Diên Hồng lần thứ tư - năm 2026 có thể thấy, không chỉ là những người quan sát đơn thuần, các nhà báo đã thực sự hòa mình vào dòng chảy đổi mới, góp phần viết tiếp những trang sử vẻ vang trong kỷ nguyên mới của dân tộc.
Hải Đường