Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh (ngoài cùng bên phải) trải nghiệm đi xe buýt điện.
Ngày 17/1/2025, Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) đã khai trương ba tuyến buýt số 05, 39, 47 với 46 phương tiện sử dụng năng lượng điện. Việc này là tiền đề để Transerco triển khai các bước tiếp theo trong kế hoạch chuyển đổi phương tiện, nhằm góp sức vào công cuộc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số của Thủ đô. Sau hơn một tháng vận hành, Transerco đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ hành khách cũng như người dân Thủ đô về chất lượng hoạt động của các tuyến buýt điện này.
Như vậy, từ tuyến buýt điện đầu tiên (tuyến E03) cuối năm 2021, đến nay, trên địa bàn thành phố có 14 tuyến buýt điện, trong đó có 10 tuyến với 143 xe do Công ty TNHH Dịch vụ sinh thái Vinbus vận hành. Nhân dân đã đón nhận, ủng hộ, đánh giá cao loại hình này. Chất lượng dịch vụ trên tuyến ổn định, các chỉ tiêu về sản lượng và doanh thu đều tăng trưởng so với kế hoạch. Một số tuyến như E01, E03 có sản lượng hành khách cao, nằm trong tốp đầu của toàn mạng.
Những kết quả đạt được là cơ sở quan trọng để Hà Nội tự tin hướng tới những mục tiêu đề ra trong "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố", với dự kiến đến năm 2030 khoảng 70-90% và đến năm 2035, 100% số xe buýt sử dụng năng lượng xanh, sớm hơn 15 năm so với yêu cầu tại Quyết định số 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Lãnh đạo Tổng công ty Vận tải Hà Nội cho biết, với vai trò đơn vị chủ lực trong lĩnh vực giao thông công cộng của Thủ đô, Transerco đã chủ động xây dựng, trình UBND thành phố phê duyệt Đề án chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng điện, năng lượng xanh giai đoạn 2024-2035. Dự kiến, đến hết năm 2033, Transerco sẽ hoàn thành chuyển đổi 100% số phương tiện sang xe buýt điện.
Tuy nhiên, theo đại diện Transerco, các doanh nghiệp đang vận hành xe buýt diesel hiện đối mặt với vấn đề chuyển đổi tài sản cũ trong khi thời hạn, giá trị sử dụng vẫn còn, song vẫn phải thực hiện trách nhiệm bảo toàn vốn đầu tư của Nhà nước. Việc đầu tư hệ thống xe buýt điện bao gồm phương tiện, hạ tầng trạm sạc đòi hỏi nguồn vốn ban đầu rất lớn, chi phí lãi vay đầu tư cao, nếu không có sự hỗ trợ về cơ chế tài chính thì doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển đổi phương tiện.
Bên cạnh đó, vẫn còn một số bất cập trong định mức, đơn giá vận hành xe buýt điện. Hiện tại thành phố đã có bộ đơn giá định mức cho xe buýt điện lớn và đang chạy thí điểm các tuyến xe buýt điện nhỏ, trung bình để xây dựng đơn giá định mức hoàn chỉnh cho các loại xe. Tuy nhiên, chi phí khấu hao theo đơn giá của thành phố chỉ đạt 80% đơn giá khấu hao của doanh nghiệp, đồng thời các quy định chưa có đơn giá đối với lãi vay đầu tư phương tiện.
Theo lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội, Luật Thủ đô 2024 đã đưa ra nhiều quy định quan trọng về chuyển đổi giao thông xanh. Luật nhấn mạnh việc xây dựng hệ thống giao thông công cộng hiện đại, thân thiện với môi trường, ưu tiên các phương tiện giao thông xanh như xe buýt điện, xe đạp và đi bộ; yêu cầu các cơ quan chức năng lập kế hoạch chi tiết về phát triển hạ tầng phục vụ giao thông xanh, bao gồm các tuyến đường dành riêng cho xe đạp và lối đi bộ; khuyến khích đầu tư vào công nghệ mới trong giao thông như hệ thống giao thông thông minh và xe điện; cũng như các chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho các dự án phát triển giao thông xanh... Những quy định này tạo cơ sở pháp lý quan trọng để thúc đẩy chuyển đổi giao thông xanh nhằm bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền cho biết, để đẩy nhanh việc chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng xanh, sạch, các cơ quan chức năng đang phối hợp, tham mưu UBND thành phố sớm trình Hội đồng nhân dân thành phố ban hành cơ chế, chính sách để cụ thể hóa chủ trương hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư, chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng xanh, cũng như đầu tư hệ thống hạ tầng, trạm sạc một cách đồng bộ.
QUỐC TOẢN