Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động bảo hiểm tiền gửi

một ngày trướcBài gốc

Sửa đổi luật để bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích người gửi tiền. Ảnh DIV

Nhiệm vụ cần thiết

Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 quy định rõ vị trí, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, đối tượng được bảo hiểm tiền gửi, tiền gửi được bảo hiểm, thu phí và chi trả bảo hiểm tiền gửi.

Cùng với sự phát triển của hệ thống ngân hàng, số lượng tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi và số lượng người gửi tiền đã tăng nhanh. Hiện nay, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đang bảo vệ cho 123 triệu lượt người gửi tiền tại 1.277 tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi; thực hiện giám sát và kiểm tra, đặc biệt là kiểm tra chuyên sâu đối với các quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), nhận diện rủi ro tiềm ẩn và phát hiện các hành vi vi phạm quy định về bảo hiểm tiền gửi cũng như các quy định an toàn trong hoạt động ngân hàng.

Bên cạnh đó, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tham gia cơ cấu lại tổ chức tín dụng (TCTD) yếu kém thông qua việc theo dõi và cử cán bộ tham gia Ban kiểm soát đặc biệt tại các QTDND được kiểm soát đặc biệt; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh khu vực đề xuất phương án xử lý và tham gia quản trị QTDND yếu kém được kiểm soát đặc biệt.

Tính đến cuối năm 2024, năng lực tài chính của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đã được nâng cao đáng kể, với tổng tài sản đạt trên 126 nghìn tỷ đồng, trong đó quỹ dự phòng nghiệp vụ đạt trên 119 nghìn tỷ đồng. Đây là nguồn lực tài chính quan trọng để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền khi cần thiết và tham gia hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại các TCTD.

Tuy nhiên, năng lực tài chính của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam hiện còn khiêm tốn, khi quỹ dự phòng nghiệp vụ chỉ bằng khoảng 1,3% tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm toàn hệ thống. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam khi được giao nhiệm vụ tham gia cơ cấu lại TCTD, đặc biệt trong bối cảnh hệ thống ngân hàng phát triển nhanh với nhiều rủi ro gia tăng.

Theo Báo cáo "Bảo hiểm tiền gửi năm 2024 - xu hướng toàn cầu và các vấn đề chính” của Hiệp hội Bảo hiểm tiền gửi quốc tế (IADI), các tổ chức bảo hiểm tiền gửi trên thế giới hiện được trao vai trò ngày càng lớn trong việc tham gia hỗ trợ xử lý ngân hàng. Tại Việt Nam, Luật Các Tổ chức tín dụng năm 2024 đã bổ sung một số quy định về quyền, nghĩa vụ của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tham gia vào quá trình can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt TCTD. Để phù hợp thông lệ quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam, Luật Bảo hiểm tiền gửi cần được sửa đổi để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý để tổ chức bảo hiểm tiền gửi nâng cao năng lực tài chính và tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD.

Định hướng sửa đổi

Việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi là cần thiết, đồng thời bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng và Chính phủ về phát triển kinh tế, đổi mới hoạt động ngân hàng, cụ thể hóa các nhiệm vụ được đề ra trong các văn bản quan trọng như:

Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 20/5/2021 của Chính phủ về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng phù hợp với nguyên tắc thị trường, bảo đảm an toàn, lành mạnh, ổn định của hệ thống; tăng cường tính minh bạch, cạnh tranh, phù hợp với thông lệ quốc tế và xu hướng phát triển mới. Đặc biệt, “Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” theo Quyết định 986/QĐ-TTg ngày 08/8/2018 và “Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” theo Quyết định 1660/QĐ-TTg ngày 30/12/2022 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Quyết định số 689/QĐ-TT ngày 08/6/2022 phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025” do Thủ tướng Chính phủ ban hành; Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024... Đây là các văn bản định hướng cho việc nâng cao năng lực hoạt động và đảm bảo an toàn hệ thống.

Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước đã trình Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến về nội dung sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi, tập trung vào các chính sách lớn như: Phí bảo hiểm tiền gửi; hoàn thiện cơ chế tài chính để nâng cao hiệu quả, năng lực tài chính cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi; quyền, nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi; hoàn thiện quy định pháp luật để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tham gia vào quá trình cơ cấu lại TCTD; và hoàn thiện quy định về trả tiền bảo hiểm.

Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ trong Chiến lược phát triển ngành ngân hàng Việt Nam nói chung và Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi nói riêng, và theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng 2024, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam được giao nhiệm vụ tham gia xử lý trong quá trình hoạt động của TCTD, bao gồm cả giai đoạn bình thường cũng như khi gặp khó khăn, lâm vào tình trạng phá sản. Vì vậy, một trong những mục tiêu quan trọng của việc sửa đổi Luật Bảo hiểm tiền gửi là tạo hành lang pháp lý giúp tăng cường năng lực tài chính và năng lực hoạt động nhằm đảm bảo Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam có thể đáp ứng các yêu cầu nêu trên.

Về tăng cường năng lực tài chính, Luật Bảo hiểm tiền gửi sửa đổi cần xây dựng cơ chế tài chính của tổ chức bảo hiểm tiền gửi theo hướng rõ ràng, minh bạch của một tổ chức tài chính nhà nước đặc thù. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện cơ chế giúp tăng cường nguồn lực tài chính thông qua việc cho phép đa dạng hóa các hình thức đầu tư để tăng quy mô của quỹ dự phòng nghiệp vụ trên nguyên tắc an toàn, thanh khoản, sinh lời.

Về nâng cao năng lực hoạt động, Luật Bảo hiểm tiền gửi sửa đổi cần bổ sung các quy định nhằm mở rộng quyền và nghĩa vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi để hỗ trợ Ngân hàng Nhà nước trong thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát và xử lý TCTD. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định về việc bảo hiểm tiền gửi tham gia vào quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém, thống nhất với quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng 2024; phát huy vai trò của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam theo mục tiêu đặt ra tại Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi, có cơ chế, biện pháp xử lý khủng hoảng trong đó có sự tham gia của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Ngân hàng Nhà nước đã xin ý kiến về nội dung đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) với dự kiến thời gian trình Quốc hội cho ý kiến đối với dự án Luật và thông qua trong năm 2025. Đây là quyết tâm chính trị, định hướng chỉ đạo đúng đắn của Đảng và Chính phủ nhằm hoàn thiện các quy định về bảo hiểm tiền gửi, hướng tới một hệ thống bảo hiểm tiền gửi hiện đại, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần vào sự phát triển an toàn của hệ thống ngân hàng.

Kiều Phi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/hoan-thien-khung-phap-ly-cho-hoat-dong-bao-hiem-tien-gui-10381776.html