Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 29/10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận về kinh tế - xã hội; các Báo cáo của Chính phủ, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Viện trưởng Kiểm sát Nhân dân tối cao về việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao.
Toàn cảnh Phiên họp sáng 29/10
Hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Theo đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa), năm 2025, bên cạnh những thuận lợi, đất nước vẫn đối diện nhiều khó khăn do tác động của bão lũ, tình hình thế giới và khu vực. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ và sự nỗ lực của Nhân dân, tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh 9 tháng đầu năm tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực, các chỉ tiêu cơ bản hoàn thành và vượt kế hoạch.
Đại biểu Mai Văn Hải nhấn mạnh, công tác xây dựng và thực thi pháp luật đang được đổi mới mạnh mẽ về tư duy và cách làm. Với khối lượng dự án luật trình Quốc hội lớn nhất từ trước đến nay, đặc biệt là việc sửa đổi Hiến pháp 2013, hệ thống pháp luật ngày càng được hoàn thiện, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy vậy, vẫn còn tình trạng một số văn bản pháp luật ban hành chậm, thiếu đồng bộ; có luật phải sửa nhiều lần, gây khó khăn cho việc áp dụng. Đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục triển khai Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; chủ động kế hoạch xây dựng luật ngay từ đầu nhiệm kỳ; tăng tính ổn định và thống nhất của hệ thống pháp luật. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong rà soát, phát hiện chồng chéo giữa các văn bản quy phạm pháp luật.
Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa) thảo luận tại hội trường sáng 29/10. Ảnh: Quochoi.vn
Đại biểu Mai Văn Hải và Dương Văn Phước (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng) đều đánh giá mô hình chính quyền địa phương hai cấp là một cuộc cải cách mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc nhất từ trước đến nay trong sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính. Sau 4 tháng triển khai, bộ máy hai cấp đã hoạt động cơ bản thông suốt, tập trung giải quyết thủ tục hành chính, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại cơ sở.
Tuy nhiên, mô hình mới cũng bộc lộ một số bất cập: tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ ở các địa phương; cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin còn yếu; trụ sở làm việc phân tán; khối lượng công việc lớn trong khi chế độ chính sách chưa cải thiện tương xứng. Đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá lại phân cấp, phân quyền cho xã, phường; sớm ban hành chính sách tiền lương, chế độ đãi ngộ phù hợp, cũng như đầu tư cho hạ tầng chuyển đổi số và đào tạo cán bộ.
Đại biểu Dương Văn Phước cũng nêu rõ, nhiều cơ chế, chính sách triển khai mô hình chính quyền hai cấp còn chồng chéo, thiếu thống nhất; hạ tầng giao thông, viễn thông và công nghệ thông tin chưa đồng bộ; cán bộ thiếu chuyên môn sâu, nhất là ở vùng khó khăn. Đại biểu kiến nghị Chính phủ và Bộ Nội vụ sớm ban hành hướng dẫn, cơ chế tài chính phù hợp cho cấp xã, định biên nhân sự theo vị trí việc làm, tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ và chuyển mạnh tư duy từ “quản lý hành chính” sang “quản trị nhà nước hiện đại”.
Đại biểu Dương Văn Phước (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng) thảo luận tại hội trường sáng 29/10. Ảnh: Quochoi.vn
Đề xuất tăng lương cơ sở từ đầu năm 2026
Đại biểu Quốc hội Trần Quốc Tuấn (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long) chia sẻ, sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhiều cán bộ cấp cơ sở phải làm việc xa hơn, khối lượng công việc tăng, nhưng thu nhập chưa được cải thiện. Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng tăng 3,27%, chi phí sinh hoạt leo thang khiến thu nhập thực tế của cán bộ, công chức, viên chức giảm sút rõ rệt.
Từ phản ánh của cử tri, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2026, thay vì giữa năm như trước, để bảo đảm đời sống, giữ vững động lực phục vụ Nhân dân. Ông nhấn mạnh: “Nâng cao đời sống cán bộ là nâng cao chất lượng bộ máy; cán bộ có đủ sống thì mới yên tâm phục vụ, cống hiến cho Nhân dân”.
Đại biểu Quốc hội Trần Quốc Tuấn (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Long) đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2026
Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Hoàng Minh Hiếu (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An) cho rằng, trong khi khoa học và công nghệ giúp con người “làm được nhiều hơn”, thì khoa học xã hội giúp con người hiểu đúng hơn về chính mình và xã hội. Tuy nhiên, nghiên cứu khoa học xã hội ở Việt Nam hiện nay vẫn còn hạn chế trong việc gắn kết với hoạch định chính sách, cơ chế tài chính chưa linh hoạt, hạ tầng dữ liệu và phương pháp nghiên cứu còn chậm đổi mới.
Đại biểu đề nghị Chính phủ xây dựng chương trình phát triển khoa học xã hội – nhân văn trọng điểm, gắn nghiên cứu với các vấn đề pháp lý, đạo đức, xã hội do công nghệ mới đặt ra như trí tuệ nhân tạo. Cùng với đó là đổi mới cơ chế đặt hàng, đánh giá nghiên cứu, đa dạng hóa hình thức công bố, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng hạ tầng dữ liệu và hệ sinh thái học thuật số cho khoa học xã hội. Các ý kiến cũng thống nhất, để phát triển nhanh và bền vững, đất nước cần thể chế mạnh, bộ máy tinh gọn, con người đủ năng lực và đời sống ổn định. Khi pháp luật được hoàn thiện, tổ chức vận hành hiệu quả và tri thức khoa học được tôn trọng, Việt Nam sẽ vững vàng bước vào kỷ nguyên mới của đổi mới sáng tạo và quản trị hiện đại.
Đại biểu Quốc hội Hoàng Minh Hiếu (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An) thảo luận tại hội trường sáng 29/10. Ảnh: Quochoi.vn
Theo chương trình, Quốc hội dành 1,5 ngày (ngày 29/10 và sáng 30/10) thảo luận tại hội trường về 4 nội dung:
(1) Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2026;
(2) Kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021-2025: phát triển kinh tế-xã hội; cơ cấu lại nền kinh tế;(3) Báo cáo của Chính phủ, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Viện trưởng Kiểm sát Nhân dân tối cao về việc ban hành văn bản điều chỉnh nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội để xử lý vấn đề phát sinh khi thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và tháo gỡ vướng mắc do quy định của pháp luật (theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước, Nghị quyết số 206/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật);
(4) Báo cáo của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025.
Hồng Thái