Hoàn thiện Quy chế thi tốt nghiệp THPT trong bối cảnh mới

7 giờ trướcBài gốc

Thí sinh thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Ảnh: Vân Anh

Định hướng lớn là giữ kỳ thi cơ bản ổn định, một số sửa đổi nhằm phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp lại công tác thanh tra và tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu tổ chức thi.

Nâng cao tính an toàn, minh bạch và trách nhiệm

Chia sẻ những điểm mới đáng chú ý trong dự thảo sửa đổi, bổ sung Quy chế thi tốt nghiệp THPT, ông Nguyễn Ngọc Hiền - Hiệu trưởng Trường THPT Hương Vinh (TP Huế) cho biết: Dự thảo quy định hồ sơ đăng ký dự thi chỉ lưu tại trường phổ thông. Giấy báo dự thi và thẻ dự thi được tích hợp thành một loại duy nhất là “Giấy báo dự thi”; Giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời và Giấy chứng nhận kết quả thi được tích hợp thành “Giấy chứng nhận kết quả thi”. Hai loại giấy tờ này đều do trường phổ thông nơi thí sinh nộp hồ sơ đăng ký dự thi cấp.

Bên cạnh đó, áp dụng công nghệ thông tin tiếp tục được tăng cường, góp phần giảm thời gian thu nhận đơn phúc khảo, rút ngắn thời gian thông báo kết quả phúc khảo, tạo thuận lợi cho công tác tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Dự thảo Thông tư nhấn mạnh việc tối ưu hóa ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức thi, đặc biệt là việc truyền dữ liệu giữa các Hội đồng thi và Bộ GD&ĐT thông qua hệ thống quản lý thi, thay thế dần các khâu thủ công như gửi đĩa CD qua đường bưu điện. Quy trình chấm phúc khảo cũng được điều chỉnh theo hướng nâng cao hiệu quả và chất lượng; trong đó quy định tất cả các bài thi có thay đổi điểm sau phúc khảo đều phải được tổ chức đối thoại với người chấm trước.

“Nhìn chung, các nội dung sửa đổi trong dự thảo là phù hợp, cần thiết. Các quy định mới hướng tới bảo đảm quyền lợi của thí sinh, nhất là trong khâu đăng ký dự thi, xét công nhận tốt nghiệp và xét tuyển; nâng cao tính an toàn, minh bạch và trách nhiệm của các khâu tổ chức kỳ thi; tiệm cận cách đánh giá năng lực, hạn chế học tủ, học lệch”, ông Nguyễn Ngọc Hiền nhận định.

Cũng đánh giá cao những sửa đổi trong dự thảo, bà Nguyễn Thị Diễm Trang - Hiệu trưởng Trường THPT Võ Văn Kiệt (Vĩnh Long) đồng tình với việc tăng cường an ninh, trách nhiệm của địa phương với việc bổ sung lãnh đạo UBND cấp xã/phường nơi đặt điểm thi vào thành phần Ban Coi thi/Hội đồng thi.

Thực tiễn cho thấy, Hiệu trưởng các trường THPT thường gặp khó khăn trong kiểm soát an ninh bên ngoài cổng trường (giao thông, tụ tập đông người). Quy định cứng lãnh đạo cấp xã tham gia sẽ gắn trách nhiệm trực tiếp của chính quyền địa phương trong bảo đảm an ninh trật tự vòng ngoài, giúp nhà trường yên tâm tổ chức thi.

Dự thảo quy định công bố danh sách thí sinh không đủ điều kiện dự thi chậm nhất trước ngày thi 5 ngày, giúp nhà trường, học sinh có thời gian xử lý khiếu nại hoặc chuẩn bị tâm lý, tránh tình trạng đến sát giờ thi mới biết mình không được thi, gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý học sinh.

Yêu cầu khu vực chấm thi phải có công an bảo vệ liên tục 24 giờ/ngày, bố trí nơi chấm/bảo quản bài thi tự luận gần nhau cũng là phù hợp, giúp tăng cường tính bảo mật tuyệt đối cho bài thi, tránh thất lạc hoặc can thiệp trái phép. Bên cạnh đó, quy định bắt buộc đối thoại trực tiếp giữa giám khảo chấm đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo nếu điểm lệch từ 0,25 trở lên là rất phù hợp, buộc các giám khảo phải chấm cẩn trọng hơn ngay từ đầu và minh bạch hóa quá trình thay đổi điểm số.

“Dự thảo cũng quy định rất chi tiết về niêm phong, giám sát, sử dụng đĩa CD để lưu dữ liệu chấm thi trắc nghiệm, phúc khảo và kết quả thi. Đây là giải pháp kỹ thuật nhằm ngăn chặn gian lận thi cử bằng công nghệ cao, hoặc can thiệp vào dữ liệu điểm. Việc yêu cầu đối sánh dữ liệu giữa đĩa CD lưu tại Hội đồng thi và hệ thống của Bộ trước khi công bố giúp đảm bảo tính chính xác tuyệt đối”, bà Nguyễn Thị Diễm Trang nhận định thêm.

Ảnh minh họa INT.

Đề xuất hoàn thiện Quy chế từ thực tiễn

Góp ý dự thảo Quy chế, bà Phan Hoàng Tú Nga - Hiệu trưởng Trường THPT Lưu Văn Liệt (Vĩnh Long) đề nghị rút ngắn thời gian công bố kết quả phúc khảo xuống còn 7 ngày, thay vì 15 ngày như trong dự thảo; đồng thời yêu cầu cập nhật kết quả phúc khảo lên hệ thống ngay khi có quyết định điều chỉnh điểm để các trường đại học kịp thời cập nhật dữ liệu xét tuyển. Lý do, thời gian 15 ngày là khá dài trong bối cảnh các trường đại học thường bắt đầu xét tuyển ngay sau khi có điểm thi chính thức. Việc chờ đợi quá lâu có thể làm mất cơ hội nhập học của thí sinh nếu điểm số thay đổi đáng kể.

Cũng liên quan đến phúc khảo, bà Phan Hoàng Tú Nga cho biết, với môn thi tự luận (Ngữ văn), việc lệch 0,25 - 0,5 điểm do cảm thụ cá nhân là khá phổ biến. Việc bắt buộc đối thoại trực tiếp cho tất cả trường hợp này sẽ tạo áp lực hành chính rất lớn và kéo dài thời gian xử lý.

Từ đó, bà đề xuất chỉ bắt buộc đối thoại trực tiếp khi điểm lệch từ 0,5 điểm trở lên (đối với môn tự luận). Với mức lệch 0,25, có thể cho phép trưởng ban phúc khảo quyết định dựa trên biên bản chấm kiểm tra (hoặc đối thoại với trưởng ban chấm thi đợt đầu) mà không cần triệu tập đối thoại trực tiếp giữa giám khảo chấm đợt đầu và giám khảo chấm phúc khảo để tiết kiệm nguồn lực.

Về việc lưu trữ dữ liệu, bà Phan Hoàng Tú Nga đề xuất cho phép sử dụng các phương thức lưu trữ vật lý hiện đại hơn như USB có chức năng khóa chống ghi, hoặc ổ cứng di động chuyên dụng kèm theo mã hóa dữ liệu. Đồng thời, đẩy mạnh việc chuyển giao qua trục dữ liệu bảo mật của Bộ GD&ĐT thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào chuyển phát đĩa vật lý.

Nêu một số đề xuất, kiến nghị bổ sung từ thực tiễn, ông Nguyễn Ngọc Hiền cho rằng, cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đăng ký dự thi, đặc biệt với học sinh vùng khó khăn, học sinh tự do; tăng cường hỗ trợ kỹ thuật để hạn chế sai sót khi đăng ký trực tuyến. Đồng thời, làm rõ hơn trách nhiệm của từng khâu, từng lực lượng tham gia kỳ thi, nhất là trách nhiệm của trưởng điểm thi, giám thị, cán bộ coi thi và cán bộ chấm thi, nhằm nâng cao tính ràng buộc và phòng ngừa tiêu cực.

Hiệu trưởng Trường THPT Hương Vinh cũng đề nghị có quy định cụ thể hơn về xử lý các tình huống phát sinh bất thường (sự cố kỹ thuật, thiên tai, mất điện, ảnh hưởng thời tiết, sức khỏe thí sinh…) để địa phương chủ động, tránh lúng túng khi áp dụng. Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, giám sát kỳ thi nhưng phải đi kèm giải pháp bảo mật, an toàn dữ liệu và tập huấn kỹ cho cán bộ thực hiện.

Từ thực tiễn quản lý, bà Nguyễn Thị Diễm Trang đưa đề xuất liên quan đến quy trình xử lý dữ liệu; công tác thanh tra, kiểm tra; cơ sở vật chất cho chấm thi; xét công nhận tốt nghiệp.

Cho rằng, việc phụ thuộc vào đĩa CD vật lý tiềm ẩn rủi ro (đĩa lỗi, xước, đầu đọc kén đĩa) và thủ tục niêm phong/vận chuyển phức tạp, bà Diễm Trang kiến nghị Bộ GD&ĐT nghiên cứu lộ trình chuyển sang sử dụng đường truyền số liệu bảo mật chuyên dụng, có chữ ký số điện tử để gửi dữ liệu về Bộ, giảm bớt các thao tác thủ công với đĩa CD, vừa nhanh chóng vừa hạn chế lỗi kỹ thuật vật lý, miễn là đảm bảo quy trình mã hóa đầu cuối.

Về công tác thanh tra, kiểm tra, Hiệu trưởng Trường THPT Võ Văn Kiệt cho rằng, cần có quy định rõ về cơ chế phối hợp giữa Thanh tra tỉnh, Sở GD&ĐT, Bộ GD&ĐT để tinh gọn số lượng đoàn đến điểm thi, đảm bảo “kiểm tra trọng điểm, không làm phiền”.

Về chấm thi, cần hướng dẫn chi tiết hơn, hoặc hỗ trợ kinh phí cho địa phương khó khăn để nâng cấp hệ thống camera giám sát và phòng cháy chữa cháy tại khu vực này, vì yêu cầu “an ninh, an toàn, đủ phương tiện phòng cháy, chữa cháy” là rất cao, tốn kém đối với một số cơ sở giáo dục địa phương.

Thời gian Giám đốc Sở GD&ĐT duyệt công nhận tốt nghiệp là 5 ngày kể từ ngày công bố kết quả, theo bà Diễm Trang là khá gấp rút để rà soát kỹ lưỡng, đặc biệt với các tỉnh đông thí sinh. Để bảo đảm quyền lợi xét tuyển đại học cho các em, nhà trường sẽ nỗ lực thực hiện; tuy nhiên, kiến nghị Bộ GD&ĐT hỗ trợ hệ thống phần mềm xét tốt nghiệp ổn định, tránh nghẽn mạng trong những ngày cao điểm này.

“Nhìn chung, Dự thảo sửa đổi, bổ sung Quy chế thi tốt nghiệp THPT đã bám sát thực tế, tăng cường yếu tố an ninh, an toàn, thuận lợi cho thí sinh, cơ sở giáo dục. Để kỳ thi thành công, bên cạnh Quy chế, yếu tố con người (tinh thần trách nhiệm, sự trung thực của cán bộ coi thi/chấm thi) và sự chuẩn bị tâm lý vững vàng cho học sinh vẫn là chìa khóa quan trọng nhất”, bà Nguyễn Thị Diễm Trang chia sẻ.

Hiếu Nguyễn

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/hoan-thien-quy-che-thi-tot-nghiep-thpt-trong-boi-canh-moi-post761617.html