-Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của hoạt động TGPL đối với việc bảo vệ quyền con người, quyền công dân, nhất là những nhóm đối tượng yếu thế: trẻ em; hộ nghèo; người khuyết tật, người bị chất độc da cam, người mù; người sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi?
-LS Phạm Văn Thảo: Hoạt động TGPL có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích hợp pháp của người dân, nhất là đối với người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Qua đó, giúp người dân nâng cao nhận thức, chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm công bằng xã hội. Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, công tác TGPL cho người nghèo, người yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số… được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân, quyền công bằng trong tiếp cận pháp luật, tiếp cận công lý, công bằng trong tranh tụng và xét xử.
-Bộ Tư pháp đã xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, trong đó có việc sửa đổi, mở rộng “Người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “Người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính). Điều này có ý nghĩa như thế nào trong việc thực hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước thưa LS?
LS Phạm Văn Thảo: Việc sửa đổi mở rộng “Người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “Người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính) góp phần thực hiện trọn vẹn chính sách tri ân của Đảng, Nhà nước. Bởi vì người khuyết tật có những khiếm khuyết nhất định về thể chất, trí tuệ hoặc tâm thần nên thường gặp khó khăn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như khi tiếp cận và sử dụng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ pháp lý.
Công ước về quyền của người khuyết tật quy định: “Các quốc gia thành viên tiến hành mọi biện pháp cần thiết để giúp người khuyết tật tiếp cận với sự trợ giúp mà họ có thể cần đến khi thực hiện năng lực pháp lý của mình” (khoản 3 Điều 12). Do đó, việc mở rộng người khuyết tật thuộc diện được TGPL (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính) là phù hợp với chủ trương “mở rộng đối tượng được TGPL phù hợp với điều kiện của đất nước” theo Nghị quyết số 27-NQ/TW và góp phần nội luật hóa cam kết tại Công ước về quyền của người khuyết tật.
-Ngoài việc sửa đổi, mở rộng đối tượng được TGPL, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung còn mở rộng lĩnh vực TGPL, ông đánh giá như thế nào về chính sách nhân văn này?
LS Phạm Văn Thảo: Dự thảo Luật sửa đổi đã bỏ đi cụm từ “trừ lĩnh vực kinh doanh thương mại”. Như vậy lĩnh vực TGPL sẽ được mở rộng bao gồm cả kinh doanh, thương mại. Việc này xuất phát từ thực tế cho thấy, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nhiều người thuộc diện được TGPL như người nghèo, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số,…có nhu cầu tư vấn và TGPL để làm kinh tế, giải quyết các tranh chấp, vướng mắc liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, vay vốn, hợp đồng hợp tác kinh doanh… để thoát nghèo. Vì vậy, cần tạo điều kiện cho họ bảo vệ tối đa quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
-Theo LS, cần làm gì để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả của công tác TGPL trong thời gian tới?
LS Phạm Văn Thảo: Theo quan điểm cá nhân tôi, trong bối cảnh đất nước đang bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc thì để nâng cao hiệu quả công tác TGPL, cần tập trung vào hiện đại hóa (chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin), tăng cường phối hợp liên ngành; hoàn thiện thể chế và chính sách; nâng cao chất lượng đội ngũ; và mở rộng phạm vi tiếp cận cho người dân, đặc biệt là các đối tượng yếu thế, đảm bảo mọi người dân được tiếp cận công lý một cách công bằng, kịp thời và thuận tiện, theo hướng cung cấp dịch vụ công trực tuyến và hội nhập quốc tế chính là những yếu tố then chốt để giúp cho công tác TGPL ngày càng trở lên hoàn thiện hơn.
Hồng Mây (ghi)