Hoàn thiện thể chế giám định tư pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động tố tụng

7 giờ trướcBài gốc

Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố được thực hiện giám định pháp y thương tích

Với 6 Chương, 45 điều, dự thảo Luật đã thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về cải cách tư pháp, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; nâng cao chất lượng đội ngũ người giám định tư pháp; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng; tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững tổ chức, hoạt động giám định tư pháp.

So với Luật Giám định tư pháp hiện hành, dự thảo Luật sửa đổi lần này có nhiều quy định mới đáng chú ý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ người giám định tư pháp, tổ chức giám định tư pháp; quy định chặt chẽ, cụ thể hơn về trưng cầu, tiếp nhận, thực hiện giám định; trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan tiến hành tố tụng đối với công tác giám định tư pháp.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), sáng 29/9. Ảnh: Lâm Hiển

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung theo hướng Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố, bên cạnh việc thực hiện giám định pháp y tử thi theo quy định hiện hành thì được thực hiện giám định pháp y thương tích. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị giữ như quy định của Luật Giám định tư pháp hiện hành. Theo đó việc giám định pháp y thương tích chỉ do các tổ chức giám định tư pháp trong lĩnh vực pháp y thuộc ngành y tế thực hiện, do đây là lĩnh vực giám định liên quan đến tính mạng, sức khỏe con người, là lĩnh vực khoa học và chuyên môn sâu thuộc ngành y tế.

Về vấn đề này, Bộ Tư pháp, cơ quan chủ trì soạn thảo dự thảo Luật cho rằng, Phòng kỹ thuật hình sự được bố trí đội ngũ giám định viên pháp y có trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ, được quan tâm có chế độ, chính sách thu hút vượt trội khi bổ nhiệm giám định viên tư pháp. Do đó, việc bổ sung thêm nhiệm vụ này là phù hợp, tránh lãng phí nguồn nhân lực làm công tác giám định tư pháp.

Hiện nay, Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an các tỉnh, thành phố đều đã triển khai giám định nồng độ cồn trong máu và ma túy sinh học để hỗ trợ công tác giám định pháp y trong các vụ xâm hại tình dục và cố ý gây thương tích… Các Phòng đa số đã có trụ sở độc lập, có thể bố trí thêm một số phòng khám chuyên khoa sâu để phục vụ giám định tư pháp. Bên cạnh đó, hiện nay, hệ thống bệnh xá của công an tỉnh, thành phố và các trại giam đều đã có các thiết bị cơ bản để phục vụ giám định thương tích như máy siêu âm, máy điện tim, máy điện não, máy điện cơ, máy xét nghiệm sinh hóa, máy nội soi tai-mũi-họng, máy chụp X-quang…

Việc bổ sung nhiệm vụ giám định pháp y thương tích cho Phòng kỹ thuật hình sự góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan trưng cầu giám định tư pháp trong một số trường hợp vụ việc, vụ án cần giám định cả về giám định pháp y thương tích và giám định pháp y tử thi, bảo đảm đáp ứng tốt về mặt thời gian giám định.

Mở rộng xã hội hóa giám định tư pháp tại văn phòng giám định tư pháp

Thực tế hoạt động giám định thời gian qua cho thấy, chủ trương xã hội hóa trong lĩnh vực giám định tư pháp còn hạn chế, chưa thực sự phát huy hiệu quả trên thực tế; chưa có cơ chế huy động, thu hút các tổ chức chuyên môn, công nghệ cao tham gia vào hoạt động giám định tư pháp.

Để khắc phục tình trạng này, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung về phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp theo hướng bên cạnh các lĩnh vực, chuyên ngành được phép thành lập Văn phòng giám định tư pháp như hiện nay (tài chính, ngân hàng, xây dựng, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả), thì Văn phòng giám định tư pháp được thành lập ở các chuyên ngành ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân và tài nguyên. Tuy nhiên, Văn phòng giám định tư pháp không được thực hiện giám định tư pháp đối với các chuyên ngành ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân trong tố tụng hình sự, trừ trường hợp được người trưng cầu giám định tư pháp trưng cầu trong trường hợp đặc biệt.

Cũng có ý kiến đề nghị không hạn chế trong hoạt động tố tụng hình sự của Văn phòng giám định tư pháp để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của hoạt động tố tụng và nhu cầu của tổ chức, cá nhân trong xã hội hiện nay, phù hợp với thực tiễn và xu hướng phát triển nghề giám định tư pháp. Đồng thời, mở rộng thêm một số lĩnh vực mà xã hội đang có nhu cầu như môi trường, thông tin và truyền thông, khoa học và công nghệ, dược, mỹ phẩm, an toàn thực phẩm, nông lâm thủy sản, động vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiếm…

Nhiều ý kiến cho rằng, quy định mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới về “tiếp tục hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực để xã hội hóa và phát triển các lĩnh vực… giám định tư pháp”, góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước; đáp ứng kịp thời nhu cầu của tổ chức, cá nhân trong xã hội. Đồng thời, quy định này cũng phù hợp với yêu cầu đặc thù của hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, phù hợp với tính chất của việc trưng cầu, yêu cầu và việc thực hiện giám định tư pháp trong việc cung cấp chứng cứ chứng minh trong hoạt động tố tụng hình sự (chủ thể có trách nhiệm chứng minh tội phạm trong tố tụng hình sự là cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng) và trong hoạt động tố tụng dân sự, tố tụng hành chính (các đương sự có nghĩa vụ cung cấp tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình).

Với những nội dung được bổ sung này của dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác giám định. Qua đó, hỗ trợ, góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng trong thời gian tới.

Trước đó, tại Phiên họp thứ 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 29/9/2025, cho ý kiến về dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga tán thành với quy định của dự thảo Luật về mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp tại Văn phòng giám định tư pháp. Đồng thời Phó Chủ nhiệm Thường trực Lê Thị Nga đề nghị, không quy định hạn chế Văn phòng giám định tư pháp không được thực hiện giám định trong hoạt động tố tụng hình sự đối với giám định tư pháp đối với các chuyên ngành ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân và tài nguyên, nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu của hoạt động tố tụng và nhu cầu của tổ chức, cá nhân trong xã hội hiện nay, phù hợp với thực tiễn và xu hướng phát triển của nghề giám định tư pháp.

Song Hà

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/hoan-thien-the-che-giam-dinh-tu-phap-gop-phan-nang-cao-hieu-qua-hoat-dong-to-tung-10394120.html