Cận cảnh di tích Văn Thánh Miếu triều Nguyễn trước khi được chi hơn 132 tỷ đồng trùng tu
Văn Thánh Miếu triều Nguyễn (hàm nghĩa là ngôi miếu thờ vị Thánh về Văn, người được hậu thế tôn vinh là Vạn Thế Sư Biểu - người thầy của muôn đời là Khổng Tử). Miếu cũng phối thờ các vị Nhan Tử, Tăng Tử, Trí Tử, Mạnh Tử, các vị tiên hiền, tiên nho.
Di tích Văn Thánh Miếu triều Nguyễn hiện nằm trên đường Văn Thánh (phường Kim Long, TP Huế) được xây dựng dưới thời vua Gia Long (1808).
Di tích Văn Thánh Miếu được các kiến trúc sư thời vua Gia Long cho xây dựng trên một mặt bằng hình gần vuông, mỗi cạnh khoảng 160 mét, chung quanh có la thành cao 2 mét bao bọc. Trong khuôn viên miếu có khoảng 50 công trình kiến trúc lớn nhỏ.
Tuy nhiên, trải qua hơn 200 năm lịch sử với nhiều biến động, chiến tranh và thiên tai, nhiều công trình trong Văn Thánh Miếu triều Nguyễn không còn. Trong hình là công trình Điện Đại Thành chỉ còn sót những chân tán bằng đá.
Một số công trình còn sót trong Văn Thánh Miếu triều Nguyễn hiện cũng đang xuống cấp nghiêm trọng.
Khuôn viên chính của di tích Văn Thánh Miếu triều Nguyễn hiện còn 2 dãy nhà bia đối diện nhau với 32 tấm bia, mỗi dãy có 16 tấm, bia cao nhất cao 1,15 mét và rộng 0,85 mét.
Trên 32 tấm bia này khắc tên, tuổi, quê quán của 293 vị Tiến sĩ triều Nguyễn, bắt đầu từ khoa thi đầu tiên năm 1822 (dưới thời vua Minh Mạng) đến khoa thi cuối cùng vào năm 1919 (dưới thời vua Khải Định). Tất cả các tấm bia đều được đặt trên con rùa làm bằng đá thanh và đá cẩm thạch.
Năm 2022, HĐND tỉnh Thừa Thiên - Huế (TP Huế) phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Tu bổ, tôn tạo và phục hồi thích nghi di tích Văn Miếu (giai đoạn 1) cùng các hạng mục cụ thể. Tổng mức đầu tư trùng tu gần 66 tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước.
Lý do chính khiến việc trùng tu bị lỡ hẹn là do quá trình khảo sát, đánh giá chất lượng hiện trạng công trình, các đơn vị đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư, bổ sung nhiều hạng mục khác.
Tháng 12/2024, HĐND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) xem xét, thông qua Nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Tu bổ, tôn tạo và phục hồi thích nghi di tích Văn Thánh Miếu triều Nguyễn (giai đoạn 1). Tổng mức đầu tư của dự án sau khi được điều chỉnh là hơn 132,1 tỷ đồng, tăng hơn 66,1 tỷ đồng so với chủ trương đầu tư phê duyệt trước đó.
Lãnh đạo Ban Quản lý dự án thuộc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, UBND TP Huế hiện phê duyệt dự án tu bổ, tôn tạo và phục hồi di tích này. Thời gian thực hiện trong 3 năm (giai đoạn 1), dự kiến khởi công vào quý IV/2025. Mục tiêu đầu tư nhằm bảo tồn, phục hồi và phát huy giá trị của di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt, di sản văn hóa thế giới.