Hoàng hậu Sirikit của Thái Lan vẫy tay chào mọi người khi bà đến khu phố Tàu để dự lễ đón Tết Nguyên đán tại Bangkok, năm 2012. Nguồn: Reuters.
Hoàng Thái hậu Sirikit đã không xuất hiện trước công chúng kể từ cơn đột quỵ năm 2012. Chồng bà, Quốc vương Bhumibol Adulyadej, là vị vua trị vì lâu nhất của Thái Lan, với 70 năm tại vị kể từ năm 1946. Bà đã ở bên cạnh ông trong phần lớn thời gian đó, chiếm được cảm tình của người dân trong nước bằng các hoạt động từ thiện.
Khi họ công du nước ngoài, bà cũng quyến rũ giới truyền thông thế giới bằng vẻ đẹp và gu thời trang của mình. Trong chuyến thăm Mỹ năm 1960, tạp chí Time đã gọi bà là "mảnh mai" và "nữ quyền tuyệt đối". Tờ báo Pháp L'Aurore mô tả bà là "quyến rũ".
Sinh năm 1932, năm Thái Lan chuyển từ chế độ quân chủ chuyên chế sang chế độ quân chủ lập hiến, bà Sirikit Kitiyakara là con gái của đại sứ Thái Lan tại Pháp và có một cuộc sống giàu sang, sung túc.
Trong thời gian học nhạc và ngôn ngữ tại Paris, bà đã gặp Quốc vương Bhumibol, người đã trải qua một phần thời thơ ấu ở Thụy Sĩ. Cặp đôi đã dành thời gian bên nhau ở Paris và đính hôn vào năm 1949. Họ kết hôn tại Thái Lan một năm sau đó, khi bà 17 tuổi.
Luôn sành điệu, bà Sirikit đã hợp tác với nhà thiết kế thời trang người Pháp Pierre Balmain để tạo ra những bộ trang phục bắt mắt làm từ lụa Thái. Bằng cách ủng hộ việc bảo tồn các hoạt động dệt truyền thống, bà được ghi nhận là người đã góp phần hồi sinh ngành công nghiệp lụa của Thái Lan.
Trong hơn bốn thập kỷ, bà thường xuyên cùng nhà vua đến những ngôi làng xa xôi của Thái Lan, thúc đẩy các dự án phát triển cho người nghèo ở nông thôn - các hoạt động của họ được truyền hình hàng đêm trên kênh Royal Bulletin của Thái Lan.
Bà Sirikit đã từng nhiếp chính một thời gian ngắn vào năm 1956, khi chồng bà dành hai tuần trong một ngôi chùa để học trở thành một nhà sư Phật giáo theo một nghi lễ phổ biến ở Thái Lan.
Từ năm 1976, ngày 12/8 hàng năm (ngày sinh nhật của Thái hậu Sirikit), đã trở thành Ngày của Mẹ và là ngày lễ quốc gia ở Thái Lan.
Con trai duy nhất của Thái hậu Sirikit, hiện là Vua Maha Vajiralongkorn, còn được gọi là Rama X, đã kế vị Quốc vương Bhumibol khi ông qua đời vào năm 2016. Kể từ khi Vua Maha Vajiralongkorn đăng quang vào năm 2019, tước hiệu chính thức của bà Sirikit là Hoàng Thái hậu.
Về mặt chính thức, chế độ quân chủ đứng trên chính trị ở Thái Lan, nơi lịch sử hiện đại bị chi phối bởi các cuộc đảo chính và chính phủ bất ổn. Tuy nhiên, đôi khi, hoàng gia đã can thiệp hoặc thực hiện các hành động được coi là chính trị.
Đối với nhiều người Thái, bà sẽ được nhớ đến vì những hoạt động từ thiện và là biểu tượng của đức hạnh người mẹ. Cái chết của bà sẽ được tôn kính tại một đất nước mà mọi lời chỉ trích đều bị ngăn chặn bởi luật chống khi quân được thực thi nghiêm ngặt, quy định các án tù tiềm tàng cho những hành vi xúc phạm hoàng gia, ngay cả những người đã chết.
Hà Anh