Cây huệ đá lá nhỏ chứa nhiều hoạt chất tốt cho sinh lý nam giới.
Đây là những hoạt chất có khả năng chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ bảo vệ tế bào, tăng cường sinh lý nam giới.
Trồng dưới tán cây ăn quả
Đề tài nghiên cứu “Phát triển mô hình trồng cây dược liệu huệ đá lá nhỏ tạo sản phẩm bảo vệ sức khỏe tại huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông” do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển công nghệ cao (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) thực hiện từ năm 2021 đến tháng 3/2024 đã đem lại nhiều kết quả đáng chú ý.
TS Lê Ngọc Hùng, chủ nhiệm đề tài cho biết, nhóm nghiên cứu thu thập được năm mẫu huệ đá lá nhỏ từ các khu rừng tự nhiên tại Đắk Nông và tiến hành phân tích di truyền. Kết quả cho thấy mức độ tương đồng gen đạt tới 99,36% so với loài Peliosanthes macrostegia, qua đó khẳng định rõ định danh loài cũng như tính đặc hữu.
Điểm nhấn trong đề tài là việc phát triển mô hình trồng huệ đá lá nhỏ xen canh dưới tán các cây ăn quả như bơ, sầu riêng. Mô hình được thử nghiệm trên ba loại đất: Đất đỏ bazan, đất núi lửa đen và đất thường. Kết quả cho thấy huệ đá lá nhỏ phát triển tốt nhất trên đất đỏ bazan, dưới tán bơ và sầu riêng - nơi có điều kiện tơi xốp, giàu dinh dưỡng, giữ ẩm tốt.
Quá trình nhân giống được thực hiện bằng cách tách nhánh từ cây mẹ. Tỉ lệ nảy mầm cao nhất - lên đến 93% - đạt được khi dùng giá thể gồm đất và trấu hun theo tỉ lệ 1:1. Đây là một yếu tố quan trọng giúp rút ngắn thời gian sản xuất và mở rộng vùng trồng một cách hiệu quả.
Mật độ trồng được khuyến nghị là khoảng 110.000 cây/ha, với thời điểm xuống giống thích hợp vào tháng 5 - 6 hàng năm. Đây là mùa có lượng mưa vừa đủ, giúp cây non nhanh bén rễ và sinh trưởng tốt.
Để xác định các hoạt chất sinh học, nhóm nghiên cứu tiến hành chiết xuất tinh dầu từ lá và rễ huệ đá lá nhỏ bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước. Các hợp chất tìm thấy gồm β-sitosterol, pumilaside A và C, Octacosanol, 1-Docosene, 1-Nonacosene… Đây là những hoạt chất có khả năng chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ bảo vệ tế bào, tăng cường sinh lý nam giới, giảm mệt mỏi và nâng cao sức bền cơ thể.
Kết quả thử nghiệm trên chuột cho thấy cao chiết từ cây không gây độc tính cấp tính theo đường uống ở liều cao (tới 5.000 mg/kg). Bên cạnh đó, các chỉ số huyết học, chức năng gan thận, sinh hóa đều trong ngưỡng an toàn, cho thấy tiềm năng cao trong ứng dụng thực tế.
Viên nang tăng cường sinh lý nam
TS Lê Ngọc Hùng cho biết, dựa trên các kết quả hóa học và dược lý thu được, nhóm nghiên cứu đã tiến hành bào chế viên nang tăng cường sinh lý nam giới Ageless Man, kết hợp cao chiết huệ đá lá nhỏ với các dược liệu khác như nhục thung dung, ngọc cẩu, dâm dương hoắc, hoàng kỳ, đương quy, đan sâm… Chế phẩm này đã trải qua thử nghiệm sinh học trên chuột, chứng minh hiệu quả tăng sinh lý và an toàn sử dụng.
Nhãn hiệu đã được đăng ký bảo hộ tại Cục Sở hữu trí tuệ, mở ra cơ hội phát triển sản phẩm dược liệu nội địa có nguồn gốc hoàn toàn từ tự nhiên và bản địa. Thành công của mô hình không chỉ dừng lại ở việc tạo ra sản phẩm chức năng.
Việc đưa huệ đá lá nhỏ vào trồng xen canh dưới tán rừng hay cây ăn quả giúp tận dụng triệt để tài nguyên đất đai, đồng thời bảo tồn hệ sinh thái rừng - một mục tiêu đang được thúc đẩy trong nông nghiệp bền vững hiện nay.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng nhấn mạnh cần tiếp tục bảo tồn nguồn giống hoang dã, kiểm soát khai thác bừa bãi và quan trọng nhất là thử nghiệm lâm sàng trên người để tiến tới thương mại hóa quy mô lớn, nâng cao giá trị kinh tế cho người dân.
Từ một loài cây mọc hoang dưới tán rừng, huệ đá lá nhỏ đang dần khẳng định vị thế trong ngành dược liệu với chuỗi giá trị khép kín từ bảo tồn - nhân giống - trồng trọt - chiết xuất - bào chế và thương mại hóa. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi và chính sách hỗ trợ nghiên cứu từ tỉnh Đắk Nông, loại cây dược liệu này hoàn toàn có thể trở thành mô hình mẫu cho phát triển nông nghiệp dược liệu bản địa kết hợp công nghệ cao.
Nhật Phong