Các em học sinh trung học được yêu cầu bước qua lưng những người đang quỳ làm “cầu người” - chính là cha mẹ của các em. Ảnh: SCMP
Một hoạt động giáo dục tại một trường trung học ở tỉnh Hà Nam (Trung Quốc) đã gây làn sóng tranh cãi mạnh mẽ trên mạng xã hội, sau khi đoạn video ghi lại cảnh học sinh bước qua lưng cha mẹ được lan truyền rộng rãi.
Theo đoạn video được chia sẻ, các phụ huynh quỳ gối trên sân trường, tạo thành một “chiếc cầu” để học sinh - một số em bị bịt mắt - lần lượt bước qua. Trong nền nhạc khơi gợi cảm xúc, người dẫn chương trình liên tục động viên các em: “Cứ bước đi”. Điều khiến nhiều người sững sờ là các em không hề biết rằng mình đang giẫm lên chính lưng cha mẹ.
Hoạt động này được cho là một phần của chương trình “giáo dục tội lỗi” của trường, được cho là “nhằm đánh thức lòng biết ơn và trách nhiệm của học sinh thông qua việc tạo ra cảm giác day dứt”. Trường tổ chức sự kiện là một cơ sở giáo dục cấp huyện, từng quảng bá về mô hình “giáo dục quốc tế”, với đối tượng tham gia là học sinh lớp 10, khoảng 16 tuổi.
Một học sinh kể trên mạng xã hội rằng các em không được thông báo trước. “Sau khi tháo bịt mắt, một bạn nữ nhận ra mình đang bước trên lưng cha mẹ và bật khóc ngay tại chỗ”, người này chia sẻ. Một cựu học sinh ẩn danh cũng cho biết từng tham gia một hoạt động tương tự, khi các nam sinh buộc phải nằm xuống đất để các bạn khác bước qua.
Hoạt động này khiến dư luận đặt câu hỏi: liệu cảm xúc và đạo đức có thể được đánh thức bằng cảm giác tội lỗi? Ảnh: QQ
Video đã nhanh chóng thu hút hàng triệu lượt xem, kéo theo cuộc tranh luận gay gắt giữa những người ủng hộ và phản đối. Một số ý kiến bảo vệ nhà trường, cho rằng mục tiêu của hoạt động là tích cực: “Nước mắt của cô bé cho thấy tác động sâu sắc. Trẻ sẽ hiểu được sự hy sinh của cha mẹ và học hành nghiêm túc hơn”.
Tuy nhiên, phần lớn dư luận chỉ trích phương pháp này là phản giáo dục: “Nghi thức này không xây dựng lòng biết ơn, mà gieo rắc cảm giác tội lỗi độc hại vào tâm trí trẻ”. Một tài khoản khẳng định: “Không thể dùng việc giẫm lên người khác, dù là mang tính biểu tượng, để gây áp lực đạo đức”.
Nhiều chuyên gia về tâm lý trẻ em cũng cảnh báo rằng các hoạt động quá nặng về cảm xúc có thể gây tổn thương lâu dài, đặc biệt khi học sinh chưa đủ trưởng thành để xử lý cảm giác tội lỗi và xấu hổ.
Trước làn sóng phản ứng dữ dội, nhà trường đã ra thông báo xin lỗi, cho rằng hoạt động được “hai lớp tự phát tổ chức, có sự đồng thuận của phụ huynh”, nhưng cách thực hiện “gây hiểu lầm”. Trường cam kết sẽ rà soát và điều chỉnh phương pháp giáo dục, ưu tiên sức khỏe tinh thần học sinh.
Cục Giáo dục địa phương xác nhận đã nhận được khiếu nại và đang điều tra sự việc. Dư luận đặt kỳ vọng vào việc ban hành hướng dẫn rõ ràng hơn để ngăn chặn các hình thức giáo dục cực đoan, nhân danh đạo đức nhưng thiếu cơ sở khoa học.
Các hoạt động quá nặng về cảm xúc có thể gây tổn thương lâu dài, đặc biệt khi học sinh chưa đủ trưởng thành để xử lý cảm giác tội lỗi và xấu hổ. Ảnh: Shutterstock
Trung Quốc thời gian qua chứng kiến nhiều phương pháp giáo dục gây sốc, phản ánh áp lực nặng nề mà học sinh và phụ huynh phải đối mặt. Trước đó, một video khác cũng đã ghi lại cảnh một giáo viên nói với học sinh trong một buổi “giáo dục tội lỗi” tương tự: “Cách em bước lên lưng cha mẹ hôm nay chính là cách họ gánh chịu mọi sai lầm của em trong học tập và cuộc sống”.
Ở chiều ngược lại, các khái niệm “hổ mẹ” (tiger mum) hay “cha sói” (wolf dad) vẫn phổ biến trong xã hội Trung Quốc, mô tả những phụ huynh đặt nặng thành tích và kỷ luật cao, sẵn sàng sử dụng cả áp lực tinh thần để thúc ép con cái. Tuy nhiên, ngày càng nhiều phụ huynh và chuyên gia nước này kêu gọi cần phải chuyển sang mô hình giáo dục tôn trọng, chia sẻ và đối thoại, thay vì khơi gợi cảm giác tội lỗi hay xấu hổ để bắt ép, gây áp lực với các em trong học tập và cuộc sống.
Hồng Nhung