Ngày 18-10, 16 ý tưởng xuất sắc nhất của học sinh về “Sáng kiến xây dựng xã hội bền vững năm 2025” đã trải qua vòng chung kết. Cuộc thi do Trường ĐH Quốc tế – ĐH Quốc gia TP.HCM phối hợp với Sở GD&ĐT TP.HCM tổ chức, dành cho học sinh THCS và THPT trên phạm vi toàn quốc.
Tại đây, 8 đội khối THPT và 8 đội khối THCS đã lần lượt thuyết trình và trả lời các câu hỏi từ ban giám khảo về ý tưởng của mình. Các đội lựa chọn tìm hiểu và phân tích một vấn đề môi trường hoặc thách thức phát triển bền vững tại nơi sinh sống, học tập, từ đó đề xuất giải pháp có tính ứng dụng thực tế theo chủ đề “Vì một cộng đồng xanh và bền vững”.
Sử dụng AI giúp nông dân cải tạo đất
Đáng chú ý, dù là học sinh nhưng ý tưởng các em đưa ra rất táo bạo khi sử dụng AI (trí tuệ nhân tạo), robotics và chuyển đổi số làm công cụ giải quyết khủng hoảng nông nghiệp và khí hậu.
Cụ thể, dự án của đội F4F (Trường THCS & THPT Đinh Thiện Lý, TP.HCM) gây ấn tượng mạnh với robot cải tạo đất và hệ thống AI toàn diện nhằm kiểm soát quy trình canh tác thông minh. Thay vì làm nông nghiệp theo kinh nghiệm, robot sẽ phân tích kiểm soát đất, cung cấp NPK và vi chất dinh dưỡng chính xác, giúp tối ưu hóa sản xuất, giảm rủi ro cho nông dân.
Hay như đội Green Day (Trường Phổ thông Năng Khiếu, ĐH Quốc gia TP.HCM) đã tập trung vào vấn đề nóng nhất toàn cầu: Giảm phát thải carbon. Giải pháp của các em không chỉ dừng lại ở việc dùng khoa học dữ liệu và AI để tính toán, theo dõi lượng carbon cá nhân mà còn xây dựng một "Green Marketplace" sử dụng token và voucher, tạo động lực cho cộng đồng thực hành tiêu dùng bền vững, đưa giảm phát thải trở thành một trải nghiệm sống thường nhật.
Học sinh thuyết trình trước ban giám khảo. Ảnh: P.ANH
Sự táo bạo còn thể hiện khi các học sinh cũng tìm thấy giải pháp trong chính nguồn rác thải quen thuộc, biến chúng thành nguyên liệu quý giá. Ý tưởng này được thể hiện qua ba dự án ấn tượng, tập trung vào thay thế vật liệu truyền thống bằng vật liệu sinh học.
Đó là đội AOA (Trường THPT Trần Biên và THPT Nam Hà, Đồng Nai) có ý tưởng tạo ra giấy sinh học chống nước hoàn toàn từ thân chuối và bã mía. Sản phẩm này không chỉ là vật liệu thân thiện môi trường, có khả năng phân hủy sinh học mà còn là giải pháp thay thế phụ phẩm chống thấm trong sản xuất công nghiệp, góp phần bảo vệ tài nguyên rừng.
Ngoài ra, dự án tập trung vào việc xây dựng thói quen và tài nguyên bền vững: SEED PAPER (THPT Lương Văn Can) với ý tưởng sản xuất giấy sinh thái và giấy đa dụng từ rác thải giấy, khuyến khích tái chế tại trường học và hình thành "quỹ sách" bền vững.
Biến dầu ăn thừa, vỏ tôm tép thành sản phẩm hữu ích
Còn ở nhóm THCS, các em học sinh ghi điểm với những sáng kiến gần gũi nhưng không kém phần sáng tạo, tập trung vào mô hình kinh tế tuần hoàn và cải thiện chất lượng môi trường học đường.
Điển hình là dự án Ecoteens (THCS Long Khánh, Vĩnh Long), các em đã tìm ra cách xử lý ô nhiễm từ phế phẩm thủy sản, bằng việc tận dụng vỏ tôm, tép, phế phẩm cá để sản xuất ra phân bón sinh học giàu chitin/chitosan.
Giải pháp này không chỉ giải quyết vấn đề rác thải mà còn cung cấp nguồn phân bón hữu cơ rẻ và an toàn cho nông nghiệp địa phương.
Dù đang ở tuổi học sinh, nhiều ý tưởng của các em đã đề cập đến các vấn đề cấp bách trong xã hội. Ảnh: P.ANH
Ngoài ra, ý tưởng của đội Grease to Grace (Trường PTLC Vinschool Central Park) cũng thể hiện sự tinh tế khi giải quyết vấn đề dầu ăn thừa trong nhà bếp học đường và hộ gia đình. Các em đã tái chế chúng thành xà phòng sinh học, mang lại giá trị sử dụng mới, góp phần giảm ô nhiễm môi trường và đồng thời giáo dục học sinh về lối sống xanh, tiết kiệm.
PGS.TS Đinh Đức Anh Vũ, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế, cho biết cuộc thi nhằm giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và nâng cao hiểu biết về những vấn đề môi trường, xã hội quanh mình, đồng thời hiểu sâu hơn về 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.
Theo ban tổ chức, đây là năm thứ ba cuộc thi được tổ chức và thu hút gần 500 học sinh và giáo viên đến từ nhiều địa phương như TP.HCM, Đồng Tháp, Đồng Nai, Vĩnh Long, Tây Ninh, Lâm Đồng... Tổng cộng có 89 đội dự thi (52 đội THPT và 37 đội THCS). Mỗi đội gồm 4-6 thành viên, trong đó có một giáo viên làm cố vấn.
Kết quả chung cuộc, ở khối THPT, ý tưởng của đội Green Day (Trường Phổ thông Năng Khiếu, ĐH Quốc gia TP.HCM) giành giải Nhất. Còn ở khối THCS, giải Nhất thuộc về đội Grease to Grace (Trường PTLC Vinschool Central Park). Ban tổ chức cũng trao các giải Nhì, Ba, Khuyến khích và Triển vọng cho các đội còn lại.
PHẠM ANH