Cô Mai cùng 2 học sinh Phương Uyên và Quỳnh Hoa bên sản phẩm “Trà từ vỏ cà phê” tại Ngày hội STEM Trường THPT Tân Hà
Ý tưởng ấy bắt đầu trong một buổi chiều cuối vụ, khi sân nhà phủ đầy vỏ cà phê phơi khô, gió cao nguyên thổi lên mùi ngai ngái quen thuộc. Hoa kể, mỗi năm lượng vỏ thải ra rất lớn, nhiều gia đình đốt bỏ hoặc phân hủy, gây mùi và ảnh hưởng môi trường. “Tụi em nhìn nhau, tự hỏi tại sao mình không thử biến nó thành thứ có ích hơn?”, Hoa nhớ lại. Từ câu hỏi ấy, 2 em bắt đầu tìm hiểu và phát hiện trong vỏ cà phê chứa nhiều hợp chất quý như: vitamin C, caffeine tự nhiên và chất chống oxy hóa.
Dự án “Làm trà từ vỏ quả cà phê” được 2 em khởi động từ tháng 8/2024. Càng tìm hiểu, Uyên và Hoa càng nhận ra phần vỏ ấy không hề vô dụng. Nếu được xử lý đúng quy trình, nó có thể trở thành nguyên liệu cho một loại trà thơm dịu và an toàn cho sức khỏe. Tuy nhiên, hành trình để biến ý tưởng thành sản phẩm hoàn chỉnh là chuỗi thử nghiệm đầy kiên trì.
Nguồn nguyên liệu là thử thách đầu tiên. Để bảo đảm chất lượng, các em chọn vỏ cà phê từ vùng trồng hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Uyên kể: “Chúng em phải đến từng hộ nông dân trong vùng để xin vỏ quả sạch. Vì cà phê chỉ có theo mùa, nên phải tính cách sấy và bảo quản quanh năm”. Việc tìm ra nhiệt độ sấy thích hợp cũng tốn nhiều thời gian. Nhiều mẻ sấy hỏng vì nhiệt quá cao khiến vỏ cháy, mất hương. Sau nhiều lần thử, 2 em chọn công nghệ sấy chậm ở nhiệt độ thấp, giữ được mùi thơm tự nhiên và vị ngọt hậu.
Các công đoạn tiếp theo được thực hiện tỉ mỉ như: Vỏ cà phê được rửa sạch đến nghiền nhỏ rồi phối trộn với thảo dược bản địa như: lá sen, kỷ tử, đông trùng hạ thảo, lá dứa và táo đỏ. Nhờ đó, trà có hương vị hài hòa, dễ uống, đồng thời mang nhiều công dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm căng thẳng và thanh lọc cơ thể. Mỗi gói trà là kết quả của hàng chục lần thử nghiệm và điều chỉnh công thức.
Khi sản phẩm mẫu hoàn thiện, 2 em gửi mẫu đến Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy, sản phẩm đạt các chỉ tiêu an toàn thực phẩm, đủ điều kiện sử dụng. Đây là bước quan trọng giúp dự án có cơ sở khoa học và tạo niềm tin khi giới thiệu đến người tiêu dùng.
Nhờ sự hướng dẫn tận tình của cô Ngô Thị Tuyết Mai - giáo viên Sinh học Trường THPT Tân Hà, dự án từng bước được hoàn thiện và định hình rõ hướng đi. Cô Mai chia sẻ rằng, Uyên và Hoa là 2 học sinh ham học, luôn chủ động tìm tòi và mạnh dạn thử nghiệm ý tưởng mới. Đây cũng là công trình đầu tiên của trường được ghi nhận tại sân chơi khởi nghiệp cấp tỉnh năm 2025, trở thành niềm khích lệ lớn, tiếp thêm động lực cho học sinh toàn trường theo đuổi các ý tưởng mang tính thực tiễn. Trước đó, sản phẩm trà từ vỏ cà phê của 2 em đã đoạt giải Nhất cuộc thi STEM của trường và giải Nhì cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên lần thứ 8 huyện Lâm Hà (cũ). Đến tháng 10/2025, dự án tiếp tục được vinh danh với giải Khuyến khích tại cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong thanh niên tỉnh Lâm Đồng lần thứ 8 do Tỉnh Đoàn tổ chức.
Uyên và Hoa chia sẻ: Hiện tại dự án đang hướng đến mô hình sản xuất khép kín tại địa phương. 2 em cũng dự định ứng dụng mã QR truy xuất nguồn gốc, bảo đảm minh bạch và nâng cao độ tin cậy cho người tiêu dùng. Nếu được hỗ trợ thêm về kỹ thuật và nguồn vốn, nhóm mong muốn mở rộng quy mô, hợp tác với các hợp tác xã nông nghiệp để đưa sản phẩm đạt chứng nhận OCOP trong thời gian tới.
Hương Ly .