Cô gái Doaa Musallem vừa hoàn thành chương trình trung học ở Gaza. Điểm tốt nghiệp trung học của em xuất sắc đến nỗi Bộ trưởng Giáo dục Palestine đích thân gọi điện chúc mừng.
Nhưng đối với cô gái 18 tuổi này, lễ tốt nghiệp lại xen ngọt ngào lẫn đắng cay.
Giống khoảng 56.000 học sinh khác tại Gaza, hai năm học vừa qua của em gần như bị gián đoạn hoàn toàn do xung đột Israel-Hamas. Cuộc chiến đã khiến gần 19.000 trẻ em trong độ tuổi đi học thiệt mạng, khiến hàng ngàn trẻ em khác trở thành trẻ mồ côi và gần như tàn phá toàn bộ hệ thống giáo dục chính quy của vùng đất này, theo đài CNN.
"Niềm vui của chúng em không trọn vẹn vì người ủng hộ và trụ cột của gia đình chúng em không có mặt ở đây" – Doaa nói.
Doaa Musallem và anh trai trong ngày lễ tốt nghiệp. Ảnh: Doaa Musallem
Cha của Doaa là ông Bassam Musallam. Ông đã bị thương nặng do trúng mảnh bom vào tháng 11-2023, khi một cuộc không kích của Israel đánh trúng một ngôi nhà bên cạnh nhà ông ở miền trung Gaza.
Ông Bassam Musallam đã được đưa đến Ai Cập để điều trị y tế vào tháng 4-2024 và chưa trở về, bỏ lỡ nhiều dấu mốc quan trọng trong cuộc đời con gái mình.
Lễ tốt nghiệp không trọn vẹn
Trong ngày 13-11, cảnh tượng vui tươi của Doaa đã được lan truyền khắp Gaza và được xem là một trong những khoảnh khắc tươi sáng hiếm hoi trong hai năm qua. Hàng chục ngàn học sinh hoàn thành chương trình trung học ở Gaza cũng trong niềm vui này.
Mahmoud Elyan là một học sinh mới tốt nghiệp trung học. Ngay sau khi có kết quả, em đã chạy đến cửa hàng bánh ngọt.
"Em hạnh phúc vô bờ bến. Em đến đây để mua bánh ngọt và phát cho mọi người vì đã lâu lắm rồi mọi người không được thấy bánh ngọt sau hai năm chiến tranh và sơ tán" – Mahmoud nói.
Đối với những người khác, ngày tốt nghiệp là một lời nhắc nhở về nỗi đau khổ họ đã trải qua.
Doha Nazmi Abu Dalal đã phải sơ tán đến Deir el Balah (miền trung Gaza) do xung đột. Em đã đạt điểm trung bình gần như tuyệt đối. Nhưng em đã qua đời, chưa đầy một tháng trước khi kịp chứng kiến công sức của mình được đền đáp.
Theo các nhà chức trách, cô gái Doha cùng với 17 thành viên trong gia đình đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào ngày 29-10, vài tuần sau khi thỏa thuận ngừng bắn được thực thi.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), việc Israel ném bom Gaza kể từ ngày 7-10-2023 đã tàn phá và đẩy hệ thống giáo dục ở Gaza đến bờ vực sụp đổ. Các chuyên gia Liên Hợp Quốc gọi đây là sự phá hủy có hệ thống nền giáo dục của một quốc gia.
Israel đã nhiều lần cáo buộc Hamas sử dụng trường học và các ĐH như một phần cơ sở hạ tầng để cất giữ vũ khí hoặc làm trung tâm chỉ huy.
Lực lượng Phòng vệ Israel trước đây từng trả lời CNN rằng họ đã tìm cách giảm thiểu thiệt hại cho dân thường trong khi Hamas "lợi dụng cơ sở hạ tầng dân sự một cách trắng trợn cho mục đích tấn công”.
Theo UNICEF, các cuộc tấn công của Israel đã làm hư hại hoặc phá hủy hơn 97% trường học ở Gaza, khiến hàng trăm ngàn trẻ em không được tiếp cận việc học tập trực tiếp.
Theo số liệu của Bộ Giáo dục Palestine, 18.591 học sinh trong độ tuổi đi học đã thiệt mạng và 27.216 em bị thương trong suốt cuộc chiến. Ngoài ra, 792 nhân viên giáo dục đã thiệt mạng và 3.251 người bị thương.
Tòa nhà bị hư hại nặng nề của ĐH Al-Azhar, TP Gaza, vào tháng 2-2024. Ảnh: AFP
Al-Hassan Ali Radwan là một trong những học sinh Gaza đã trải qua nỗi mất mát người thân khi anh họ và cũng là bạn học của em thiệt mạng trong xung đột. Giống như các bạn cùng lớp, Al-Hassan đã phải vượt qua những thách thức của việc học trực tuyến trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo thảm khốc.
“Chúng em đã gặp khó khăn về kết nối internet, thiếu điện, nước, sơ tán và quan trọng nhất là lương thực” – Al-Hassan chia sẻ với hãng thông tấn WAFA tại một nơi trú ẩn ở Khan Younis (nam Gaza) – nơi em họp mặt bạn bè ăn mừng tốt nghiệp.
Tại miền trung Gaza, cô bé Dima cũng ăn mừng cùng gia đình sau khi vượt qua chấn thương và tốt nghiệp trung học. Em cho biết mình bị thương nhẹ do một cuộc không kích của Israel xảy ra trong buổi học toán đầu tiên của em sau khi xung đột bắt đầu.
“Em đã ngừng học một thời gian vì sợ hãi. Nhưng cuối cùng em vẫn phải tiếp tục vì chúng ta chỉ được làm học sinh trung học một lần trong đời” – Dima nói.
Muốn đi học đại học mà không có trường học
Theo Bộ Giáo dục Palestine, 56.000 học sinh mới tốt nghiệp trung học ở Gaza đã sẵn sàng vào ĐH. Nhưng các em hầu như không có trường nào để theo học ở Gaza.
Theo bộ này, các cuộc tấn công của Israel đã phá hủy hoàn toàn 63 tòa nhà đại học tại Gaza trong 2 năm qua.
Bên cạnh đó, đại diện UNICEF cho biết các vật dụng giáo dục như đồ dùng học tập, ba lô và các nguồn lực khác, "không thể" mang vào khu vực này, vì chúng không được coi là "viện trợ nhân đạo cứu người".
Tuy nhiên, một số học sinh và phụ huynh vẫn đang rất phấn khởi với lễ tốt nghiệp trung học vừa qua và hy vọng rằng các trường học và ĐH ở Gaza sẽ sớm được xây dựng lại.
Theo UNICEF, gần 92% tất cả các cơ sở giáo dục sẽ cần được tái thiết hoàn toàn hoặc phục hồi quy mô lớn để có thể hoạt động trở lại.
"Bất chấp những đau thương và mất mát ở Gaza, chúng tôi muốn được hạnh phúc và vượt qua những tổn thương. Học sinh cần được trở lại trường học càng sớm càng tốt" – cha của Dima nói.
Trong khi đó, nhiều học sinh cũng mong muốn được du học.
“Đây không phải là cuộc sống, họ [Israel] đã phá hủy trường học và ĐH của chúng em. Hãy mở cửa biên giới” – cậu học sinh vừa tốt nghiệp trung học Mohamed Bilal Abu Faraj nói.
Đối với Doaa, chấn thương của cha em đã thôi thúc em theo đuổi ngành điều dưỡng. Em cũng hy vọng sẽ tiếp tục học tập ở nước ngoài và khao khát được đoàn tụ với cha mình.
KHOA ĐIỀM