Hội An - Di sản kể chuyện bằng ánh đèn, hương quế và tiếng người

5 giờ trướcBài gốc

Sông Thu Bồn về đêm. Ảnh: Internet

Di sản sống - Hơn cả một bảo tàng

Hội An không chỉ là nơi lưu giữ những ngôi nhà gỗ mái ngói cổ kính hay sự kết hợp độc đáo giữa kiến trúc Việt, Nhật, Hoa và Pháp, mà còn là một đô thị cổ hiếm hoi tại châu Á còn giữ được cấu trúc đô thị từ thế kỷ XVII gần như nguyên vẹn (UNESCO, 2023).

Điều làm nên sự đặc biệt của Hội An không nằm ở vẻ bề ngoài cổ kính, mà ở nhịp sống hiện đại hòa quyện trong không gian truyền thống. Cuộc sống nơi đây không bị “đóng băng” như một bảo tàng, mà tiếp tục vận hành mỗi ngày: cư dân sinh hoạt, buôn bán, làm nghề, tổ chức lễ hội và nuôi dưỡng truyền thống trong từng mái nhà, con hẻm, bến nước. Du khách đến không chỉ để ngắm nhìn, mà còn được trải nghiệm - chạm vào - sống cùng những giá trị thật sự. Đó là điều mà không một công viên chủ đề hay bảo tàng nhân tạo nào có thể sao chép.

Du lịch bền vững - Động lực tái sinh

Năm 2023, Hội An đón hơn 4,8 triệu lượt khách, tạo nguồn thu hàng nghìn tỷ đồng (Sở Du lịch Quảng Nam, 2024). Song điều đáng ghi nhận hơn là sự chuyển mình về chất lượng. Từ điểm đến “check-in” phổ thông, Hội An đang trở thành “thủ đô của du lịch cảm xúc” tại Việt Nam nơi du khách tìm đến để trải nghiệm chậm, chữa lành và kết nối văn hóa.

Lớp học nấu ăn cùng đầu bếp bản địa, tour chèo thuyền giữa rừng dừa nước Cẩm Thanh, trải nghiệm làm đèn lồng, in tranh dân gian, hay thiền hành và thả đèn hoa đăng trên phố đêm… là những ví dụ cho cách mà Hội An đang kiến tạo một không gian du lịch nhân văn và bền vững.

Chính quyền địa phương cũng chủ động điều phối bằng các chính sách thông minh: giãn mật độ khách theo khung giờ, khuyến khích du lịch sinh thái tại các vùng ven như Trà Quế, Cẩm Kim, Tân Hiệp (Cù Lao Chàm)… Nhờ đó, lợi ích du lịch được lan tỏa, đồng thời giảm áp lực lên khu vực lõi di sản.

Cư dân bản địa - Linh hồn của phố cổ

Nếu kiến trúc là thân xác thì con người chính là linh hồn của Hội An. Người Hội An không chỉ “sống trong” di sản, mà chính họ làm nên và gìn giữ di sản mỗi ngày.

Từ các phong trào phục dựng nghề truyền thống như làm đèn lồng, đúc đồng, dệt chiếu…, đến lớp học tiếng Nhật cổ cho hướng dẫn viên, dạy trẻ làm bánh ít lá gai, hay dự án “Cộng đồng kể chuyện Hội An” lưu giữ ký ức dân gian bằng công nghệ số - tất cả đều là minh chứng cho một cộng đồng chủ động bảo tồn bằng sáng tạo.

Ở Hội An, bạn không chỉ mua một chiếc đèn lồng - bạn đang mang về một câu chuyện. Không chỉ ăn một bát cao lầu - bạn đang nếm trải một phần lịch sử ẩm thực lâu đời. Truyền thống ở đây không bị “trưng bày” mà được sống cùng con người.

Tới Hội An không thể bỏ lỡ cơ hội ghé thăm chùa Cầu

Hướng tới tương lai - Cân bằng giữa bảo tồn và phát triển

Hội An đang đi đúng hướng khi áp dụng tư duy quản trị di sản hiện đại: đồng quản lý - đa trung tâm - cộng đồng là trung tâm. Những chính sách như thiết lập vùng đệm sinh hoạt bản địa, ưu tiên doanh nghiệp nhỏ do người dân địa phương làm chủ, hay phát triển mô hình du lịch cộng đồng (CBT) đang từng bước khẳng định một mô hình phát triển bền vững đáng học hỏi.

Không dừng lại ở đó, Hội An đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong lĩnh vực du lịch văn hóa - nghỉ dưỡng - sáng tạo nghệ thuật. Với sự hỗ trợ của các tổ chức như UNESCO, ICOMOS và các quỹ bảo tồn toàn cầu, Hội An từng bước trở thành mô hình kiểu mẫu cho các đô thị di sản tại Đông Nam Á.

Hội An - Không chỉ là bức tranh quá khứ, mà là câu chuyện của tương lai

Tại Hội An, mỗi viên gạch không chỉ là dấu vết của thời gian, mà là bằng chứng của sự kiên định văn hóa. Mỗi cư dân không chỉ là người sinh sống, mà còn là người kể chuyện, người giữ lửa và người sáng tạo nên không gian sống độc nhất vô nhị.

Trong thời đại mà mọi thứ đều có thể sao chép, thì sự “thật” của Hội An - từ kiến trúc đến con người - chính là lợi thế cạnh tranh lớn nhất.

Và nếu bạn đã từng đặt chân đến Hội An, hẳn bạn sẽ hiểu rằng: có những nơi không thể giới thiệu hết bằng từ ngữ - chỉ có thể cảm nhận bằng… ký ức.

Ngọc Quý

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/hoi-an-di-san-ke-chuyen-bang-anh-den-huong-que-va-tieng-nguoi-a29160.html