Ảnh minh họa.
Theo BS Lê Văn Duy - Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai, hội chứng Pica là một rối loạn ăn uống, trong đó người bệnh thèm ăn và tiêu thụ các vật thể không phải thực phẩm như đất, kim loại, tóc, giấy, hoặc các vật liệu không có giá trị dinh dưỡng.
Mặc dù không phải là một căn bệnh phổ biến trong cộng đồng chung nhưng nếu không được điều trị, hội chứng Pica có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như ngộ độc, viêm nhiễm, tắc nghẽn hoặc tổn thương thủng, rách đường tiêu hóa, gây nhiễm trùng, nhiễm độc tại chỗ và toàn thân có thể dẫn đến tử vong.
Hội chứng này thường xuất hiện ở trẻ em, người lớn, phụ nữ mang thai hoặc những người mắc rối loạn phát triển, tâm thần như tự kỷ, tâm thần phân liệt hoặc thiểu năng trí tuệ. Nguyên nhân có thể liên quan đến thiếu hụt dinh dưỡng (như sắt hoặc kẽm), căng thẳng tâm lý hoặc các bệnh lý thần kinh.
Trường hợp điển hình là một người đàn ông 50 tuổi, có tiền sử tâm thần phân liệt và sống một mình. Hai tuần trước khi nhập viện, bệnh nhân đã nuốt ba chiếc bật lửa và được nội soi để lấy dị vật. Tuy nhiên, lần này, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau bụng và chướng bụng tăng dần. Kết quả chụp cắt lớp cho thấy có hai dị vật sắc nhọn đâm xuyên thành ruột, gây thủng và tạo ổ dịch khí trong khoang bụng. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật cấp cứu để lấy dị vật ra (bút bi, ruột bút, tăm nhựa), cắt đoạn đại tràng bị tổn thương và tạo hậu môn nhân tạo. Hiện tại, sức khỏe của bệnh nhân đã ổn định, nhưng sẽ cần trải qua một cuộc phẫu thuật khác để đóng hậu môn nhân tạo.
Hội chứng Pica đã được biết đến từ lâu, với thuật ngữ xuất phát từ tiếng Latinh "pica" nghĩa là chim ác là - một loài chim nổi tiếng với thói quen ăn tạp. Từ thế kỷ 14, hội chứng này đã được ghi nhận trong y học, nhưng phải đến thế kỷ 18, nó mới được mô tả đầy đủ và đặt tên chính thức.
Chẩn đoán Pica thường dựa trên các tiêu chí như hành vi ăn vật không phải thực phẩm kéo dài hơn một tháng, không liên quan đến văn hóa hay thói quen ăn uống và không phải do các bệnh lý khác gây ra. Điều trị tập trung vào xử lý nguyên nhân, bao gồm bổ sung dinh dưỡng, liệu pháp hành vi và điều trị tâm thần khi cần thiết. Đối với những người bệnh không tự kiểm soát được hành vi, việc giám sát chặt chẽ là điều bắt buộc.
Phòng ngừa hội chứng Pica cần sự phối hợp giữa giáo dục, chế độ dinh dưỡng hợp lý và tạo môi trường sống an toàn. Đặc biệt, với các trường hợp người bệnh sống một mình như trên, việc giám sát là một thách thức lớn. Có thể sử dụng công nghệ như camera hoặc nhờ sự hỗ trợ từ cộng đồng và các tổ chức địa phương để quản lý hành vi của người bệnh.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu đáng nghi nào, hãy nhanh chóng tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ kịp thời.
Minh Nhật