Cờ của các nước G7 và Liên minh châu Âu tại Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Elmau Castle, Đức, ngày 28/6/2022. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Nhưng đây cũng có thể là điều thách thức nhất của cả Nhóm G7 tại hội nghị năm nay do những căng thẳng từ vấn đề thuế quan mà Hoa Kỳ đang đặt ra đối với cả đồng minh cũng như đối thủ của họ.
Mặc dù một số mức thuế quan cao nhất đã được tạm dừng, nhưng sự không chắc chắn xung quanh các mức biểu thuế trong tương lai có nghĩa sẽ là suy thoái về kinh tế, mất việc làm và đình trị về đầu tư. Áp lực đối với nước chủ nhà Canada sẽ là rất lớn khi nước này muốn tận dụng Hội nghị thượng đỉnh G7 lần này làm nền tảng để tăng cường mối quan hệ thương mại, cũng như kêu gọi có sự đổi mới đối với thương mại đa phương dựa trên luật lệ.
Điều dễ thấy nhất trong năm nay là lịch họp ở cấp bộ trưởng rất trống, chỉ có hai lần là Hội nghị Ngoại trưởng G7 và Hội nghị Bộ trưởng Tài chính G7. Việc duy trì chương trình nghị sự ở mức tối thiểu là vì lợi ích tốt nhất của Canada, bởi căng thẳng thương mại rất có thể chi phối mọi vấn đề khác bất cứ lúc nào.
Một vấn đề nữa cũng là mối quan tâm chung của tất cả các nhà lãnh đạo Nhóm G7 là cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Mặc dù cuộc đối đầu giữa hai siêu cường này đang tạm thời lắng xuống sau cuộc đàm phán gần đây nhất ở London của Vương quốc Anh, nhưng vẫn chưa thể có bảo đảm về khả năng nó sẽ leo thang trở lại trong tương lai.
Tương tự như vậy, khả năng các nước trong Nhóm G7 phải chịu thiệt hại về tài sản thế chấp trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng là một nguồn gây căng thẳng đối với các nhà lãnh đạo G7 do sự phụ thuộc thương mại của họ vào cả hai quốc gia này.
Theo số liệu thống kê của Tổ chức thương mại thế giới (WTO), Hoa Kỳ và Trung Quốc đang chiếm thị phần nhập khẩu khá đồng đều đối với các nước G7, ngoại trừ Canada và Nhật Bản, nhưng Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn hơn của hầu hết các nước này. Việc các nước duy trì mối quan hệ thân thiện với hai siêu cường khi họ bất hòa sẽ là một thách thức. Hoa Kỳ là một siêu cường rõ ràng về quân sự và là thành viên NATO cùng với hầu hết các nước G7, trong khi Trung Quốc là nhà sản xuất lớn nhất của thế giới và chế biến hầu hết khoáng sản quan trọng, giúp các họ kiểm soát được các chuỗi cung ứng quan trọng.
Trường hợp của Canada cho thấy rõ rằng các yếu tố ngoài thương mại như quốc phòng và khoáng sản quan trọng cũng đóng vai trò trong mối quan hệ của các nước với Hoa Kỳ và Trung Quốc. Canada từng thuận theo chính sách của Hoa Kỳ áp dụng thuế phụ thu 100% đối với xe điện của Trung Quốc năm 2024, nên Trung Quốc đã trả đũa vào tháng 3 vừa qua này bằng cách áp dụng thuế quan 100% đối với cải dầu và 25% đối với hải sản và thịt lợn. Điều này đã gián tiếp gây thiệt hại cho ngành nông nghiệp thực phẩm của các tỉnh phía Tây của Canada, trong khi các tỉnh phía Đông như Ontario lại quan tâm đến việc giải quyết thuế quan trong ngành ôtô, thép và nhôm với Hòa Kỳ.
Tình thế này khiến Canada phải gấp rút đang dạng hóa thương mại và Hội nghị thượng đỉnh G7 này sẽ mang tới cơ hội củng cố các mối quan hệ thương mại mới. Canada hiện có 15 hiệp định thương mại tự do với 51 quốc gia và đang trong tiến trình đàm phán thêm 12 hiệp định thương mại tự do khác. Tại Hội nghị thượng đỉnh G7 năm nay, Canada sẽ có cơ hội đạt được tiến triển mới trong các cuộc đàm phán với Vương quốc Anh cho dù có tranh chấp thương mại về nông nghiệp. Việc sớm có một thỏa thuận sẽ phục vụ lợi ích cho cả hai nước G7 này.
Theo Thủ tướng Canada Mark Carney, trước Hội nghị G7, Thủ tướng Anh Keir Starmer sẽ đến Ottawa để tiến hành đàm phán song phương. Chuyến thăm này sẽ củng cố mối quan hệ đối tác kinh tế và an ninh lâu dài giữa hai quốc gia - và mang lại tăng trưởng và thịnh vượng cho người dân hai nước.
Ngoài ra, Canada có thể tiếp tục hối thúc Pháp và Italia phê chuẩn thỏa thuận thương mại Canada-EU, hiện vẫn đang có hiệu lực tạm thời.
Hội nghị thượng đỉnh G7 lần này cũng sẽ đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tới Canada kể từ khi ông tái đắc cử và áp đặt thuế quan đối với quốc gia này. Canada và Hoa Kỳ vẫn đang tiếp tục đàm phán để hướng tới một thỏa thuận thương mại và an ninh mới.
Vị trí chức Chủ tịch G7 năm nay của Canada cũng là cơ hội để nước này ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, bao gồm các tổ chức như WTO. Nó cũng có thể thúc đẩy đa dạng hóa thương mại như một cách để củng cố và mở rộng các liên minh. Thủ tướng Carney từng tuyên bố "Nếu Hoa Kỳ không còn muốn dẫn đầu, Canada sẽ dẫn đầu". Với tư cách là chủ nhà Hội nghị thượng đỉnh G7, Carney sẽ có cơ hội đầu tiên để làm điều đó.
Ông Carney cho rằng các ưu tiên tại Hội nghị thượng đỉnh là "neo chặt" vào việc xây dựng nền kinh tế mạnh hơn và ông sẽ tìm kiếm hành động phối hợp trong ba nhiệm vụ chính: Bảo vệ cộng đồng và thế giới; Xây dựng an ninh năng lượng và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi; Đảm bảo quan hệ đối tác kinh tế.
Văn phòng Thủ tướng Carney thông báo ngoài danh sách các nước thành viên là Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản, Anh và Hoa Kỳ, các nước có lãnh đạo tham dự với tư cách khách mời đã được xác nhận là Brazil, Nam Phi, Ấn Độ, UAE, Hàn Quốc, Mexico, Ukraine, Australia và Indonesia; Chủ tịch của Ủy ban châu Âu, Ngân hàng thế giới; và Tổng thư ký NATO.
Hà Linh (P/v TTXVN tại Canada)