Kho Vàng không còn lo sạt lở
Cách đây tròn một năm, thôn Kho Vàng rúng động khi những vết nứt lớn xuất hiện phía sau làng, báo hiệu nguy cơ sạt lở bất cứ lúc nào. Trong khoảnh khắc sinh tử ấy, trưởng thôn Ma Seo Chứ đã đưa ra quyết định lịch sử khẩn cấp di dời toàn bộ bà con ra khỏi vùng nguy hiểm. Nhờ sự nhanh nhạy và quyết đoán này, cả thôn được bảo toàn tính mạng. Người dân vẫn nhắc lại giây phút ấy với sự biết ơn khôn xiết.
“Ở khu tái định cư này nhà cửa chắc chắn, đường đi lại thuận tiện, mùa mưa không còn lo sạt lở nữa. Chúng tôi biết ơn trưởng thôn Ma Seo Chứ đã lo cho dân, giờ ai cũng yên tâm làm ăn”, bà Lù Thị Sáo, một người dân Kho Vàng, chia sẻ.
Ở khu tái định cư Kho Vàng nhà cửa chắc chắn, đường đi lại thuận tiện, mùa mưa không còn lo sạt lở.
Tháng 12/2024, khu tái định cư Kho Vàng được hoàn thành, trở thành mái nhà mới của hàng chục hộ dân. Những ngôi nhà kiên cố nằm san sát, đường bê tông dẫn đến từng ngõ, hệ thống điện, nước được bảo đảm.
Quan trọng hơn, bà con đã “an cư” để rồi bắt đầu “lạc nghiệp”. Nhà nước hỗ trợ cây giống, con giống; người dân cùng nhau xây dựng vườn rau, chăn nuôi lợn gà, trồng quế.
Trưởng thôn Ma Seo Chứ không chỉ là người chỉ huy trong cơn nguy nan mà còn là chỗ dựa tinh thần bền bỉ trong đời sống thường ngày. Anh thường xuyên cùng tổ tự quản đi kiểm tra các điểm có nguy cơ sạt lở, nắm bắt tình hình thời tiết, hướng dẫn bà con phòng tránh thiên tai.
“Tôi luôn nắm bắt thông tin thời tiết, báo trước cho bà con chuẩn bị, cùng thanh niên kiểm tra khu vực nguy hiểm để kịp thời di dời. Quan trọng nhất là an toàn tính mạng”, Trưởng thôn Ma Seo Chứ nói giản dị.
Ông Lý Xuân Thành, Bí thư Đảng ủy xã Cốc Lầu, tỉnh Lào Cai nhận xét: “Phát huy tấm gương như Ma Seo Chứ, các trưởng thôn, bí thư chi bộ trong xã đều thường xuyên bám sát cơ sở, kịp thời ứng phó với tình huống. Nhờ vậy, trong các đợt mưa bão gần đây, không có sự cố đáng tiếc nào xảy ra”.
Trong sự bình yên hôm nay, người dân Kho Vàng vẫn còn rùng mình khi nhớ lại thời khắc cận kề cái chết. Nhưng họ cũng tự hào vì đã có một người trưởng thôn hết lòng vì dân, người đặt sự an toàn của bản làng lên trên tất cả.
Đồi sim tím nơi Làng Nủ
Cũng đúng một năm trước, vào ngày 10/9/2024, hoàn lưu bão số 3 (Yagi) gây ra trận lũ quét kinh hoàng tại thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên (cũ). Gần như toàn bộ nhà cửa, tài sản của dân làng bị cuốn trôi. 67 người chết và mất tích, để lại vết thương xé lòng cho vùng quê nhỏ bé này.
Chúng tôi trở lại Làng Nủ vào một sáng mùa thu tháng 9, con đường gần 20km từ trung tâm xã giờ đã được san gạt, trải nhựa, dễ đi hơn nhiều. Từ xa, những mái nhà sàn mới thấp thoáng trên đồi sim. Đó là Làng Nủ mới biểu tượng của sức sống sau thiên tai.
Làng Nủ mới biểu tượng của sức sống sau thiên tai.
Hơn 300 cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 316 (Quân khu 2), Lào Cai đã huy động gần 300 người gồm bộ đội, công an địa phương, cảnh sát cơ động, bộ đội biên phòng, có sự hỗ trợ của chó nghiệp vụ trực tiếp tham gia tìm kiếm cứu nạn.
Công tác tìm kiếm chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 từ ngày 10 - 24/9/2024 với chủ lực là lực lượng quân đội, công an, dân quân, người dân địa phương cùng sự hỗ trợ của các thiết bị, máy móc. Thời điểm cao nhất có trên 700 người tham gia.
Giai đoạn 2, huyện Bảo Yên khi đó duy trì gần 200 người cùng máy xúc, tìm kiếm đến hết ngày 10/10/2024. Sau tìm kiếm có 60 nạn nhân thiệt mạng đã được tìm thấy và còn 7 trường hợp mất tích.
Ngay sau thảm họa, với sự hỗ trợ của Trung ương, tỉnh, các tổ chức, nhà hảo tâm, một khu tái định cư đã nhanh chóng mọc lên trên đồi Sim, cách vị trí cũ 2km.
40 căn nhà sàn vững chãi theo kiến trúc Tày được dựng lên, cùng nhà văn hóa, trường học, đường bê tông, điện nước đầy đủ.
Trong căn nhà số 23, anh Sầm Văn Bóng đón chúng tôi bằng nụ cười hiền. Nhưng phía sau ánh mắt anh vẫn thấp thoáng nỗi buồn không thể nguôi: cơn lũ đã cướp đi vợ, hai con, một con dâu và đứa cháu nhỏ, chỉ còn lại anh cùng người con trai.
Tài sản cũng mất trắng. Một năm qua, nhờ sự hỗ trợ và nghị lực, anh đã đứng lên, mua xe công nông, máy xúc để làm dịch vụ chở vật liệu, trồng thêm gần 2ha quế.
“Mất mát thì không gì bù đắp được, nhưng mình phải sống, phải nuôi hy vọng cho người còn lại”, anh Sầm Văn Bóng lặng giọng.
Sự hồi sinh của Làng Nủ không chỉ đến từ nỗ lực tự thân của người dân, thực hiện chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, xã Phúc Khánh đã bắt tay vào một nhiệm vụ đầy thách thức.
Cách đó không xa, chị Hoàng Thị Cảnh ở căn nhà số 19 cũng từng chìm trong tuyệt vọng khi chồng và toàn bộ tài sản bị cuốn trôi. Nhưng chị đã tìm lại nghị lực, hiện chị tham gia lớp học nghề may thêu ngay tại Làng Nủ, thu nhập ổn định khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng, nuôi hai con ăn học.
“Đêm nào tôi cũng khóc vì nhớ chồng. Nhưng nhìn hai đứa nhỏ, tôi tự nhủ phải gắng. Giờ thì mình đã vững vàng hơn, các con có chỗ học hành, nhà cửa kiên cố không còn sợ mưa bão”, chị Hoàng Thị Cảnh chia sẻ.
Vùng đất đã hồi sinh
Làng Nủ mới giờ đây không chỉ là những mái nhà khang trang, mà còn là nơi khởi nguồn cho những ước mơ mới. Một số hộ mạnh dạn nuôi cá tầm, trồng quế, mở dịch vụ du lịch trải nghiệm. Những căn nhà còn trống được tận dụng làm lớp dạy nghề hoặc đón khách đến thăm.
Ông Hoàng Văn Diệp, Trưởng thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai cho biết: “Bà con đã ổn định cuộc sống, nhiều hộ có thu nhập khá hơn trước. Điều quan trọng là tinh thần tự lực, không ỷ lại, mà chủ động tìm hướng đi mới”.
Làng Nủ mới giờ đây không chỉ là những mái nhà khang trang, trường học cũng được đầu tư tạo điều kiện cho các em học sinh học tập.
Chính quyền xã Phúc Khánh cũng đặc biệt quan tâm phát triển sinh kế cho người dân. Bà Trịnh Thị Duyên, Chủ tịch UBND xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai, chia sẻ: “Chúng tôi tổ chức lớp may thêu ngay trong làng để tạo việc làm cho chị em; đồng thời hỗ trợ bà con phát triển mô hình nuôi cá nước lạnh, trồng quế. Tuyến đường mới nối Làng Nủ với thôn Trĩ Trong vừa khánh thành giúp bà con thuận tiện ra khu sản xuất”.
Sau một năm, làng cũ nơi từng chìm trong bùn đá đã được quy hoạch thành khu tưởng niệm, để nhắc nhở bài học về sức mạnh đoàn kết, về sự sẻ chia của đồng bào cả nước.
Kho Vàng và Làng Nủ hai ngôi làng nhỏ nơi miền núi Lào Cai đã trải qua những ngày tháng bi thương. Nhưng chính trên vùng đất từng tan hoang ấy, sức sống con người lại nảy mầm mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Ở Kho Vàng, người trưởng thôn Ma Seo Chứ trở thành điểm tựa, từ quyết định cứu làng trong phút sinh tử đến việc kiên trì đồng hành cùng dân trong từng việc nhỏ. Ở Làng Nủ, những con người như anh Sầm Văn Bóng, chị Hoàng Thị Cảnh đã đứng lên từ mất mát, nuôi dưỡng hy vọng cho tương lai.
Những mái nhà sàn mới, những tuyến đường bê tông, những nương quế xanh mướt không chỉ là thành quả của sự hỗ trợ từ Nhà nước và các tổ chức, mà còn là biểu tượng của sức mạnh nội lực cộng đồng. Trên hết, đó là minh chứng cho một niềm tin sau mỗi biến cố, nếu biết nắm tay nhau, con người có thể đi qua đau thương để dựng xây hạnh phúc.
Sáng 10/9/2024, một trận lũ quét và sạt lở đất nghiêm trọng đã xảy ra tại thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên khiến 35 hộ dân bị đất, đá vùi lấp hoàn toàn, chỉ có rất ít người may mắn sống sót. Thảm họa khiến cả thôn chìm trong đau thương.
Ngay sau thiên tai, công tác khắc phục hậu quả được chính quyền chỉ đạo quyết liệt. Hàng trăm cán bộ, chiến sĩ được huy động tham gia tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ trong điều kiện vô cùng khắc nghiệt. Đồng thời, hàng trăm chuyến xe chở hàng cứu trợ từ mọi miền đất nước đã hướng về Làng Nủ.
Người dân Làng Nủ đứng dậy từ đau thương để tái thiết cuộc sống mới.
Hà Thắng
Anh Đức